 |
| Akira Ikezoe, Outside in 48 (Jumping Frog), 2021, υδατογραφία σε χαρτί, 27,9 x 38,1 εκ. |
Του Στέφανου Ροζάνη*
ΤΑΣΟΣ ΠΟΡΦΥΡΗΣ, Η Αντοχή των ονείρων, εκδόσεις Πανοπτικόν, Θεσσαλονίκη 2023, σελ. 252
Η μαινάδα του αφανισμού, ιδιαίτερα επιθετική τώρα μέσα από τους κατασκευασμένους «κανόνες» της καλλιτεχνικής αναγνώρισης, δεν άφησε ανεπηρέαστες τις ποιήσεις στον μεταμοντέρνο ιστορικό χρόνο τον οποίο διανύουμε: εκβιαστικές αναγνώσεις, «ειδημοσύνη» των αναγνωστών, πνευματική κατανάλωση, φτώχεια του ιστορισμού πάνω στην οποία η πνευματική κατανάλωση εδράζεται, καθώς και πλήθος άλλων, ιστορικών κυρίως, αιτιών, εξέθρεψαν και εκτρέφουν τη μαινάδα του αφανισμού. Έτσι, διαμορφώθηκαν πλέον, grosso modo, δύο είδη ποιητών: αυτοί που ξεχάστηκαν επειδή δεν διαβάζονται πια, παρ’ όλο που στον καιρό τους μπορεί να είχαν διαβαστεί, και εκείνοι που ξεχάστηκαν επειδή εξακολουθούν να διαβάζονται, με την έννοια ότι καταναλώνονται μέσω της ανάγνωσής τους, παρ’ όλο που το έργο τους, στους κρίσιμους συνθετικούς του πυρήνες, αποκλείει και/ή καταγγέλλει την πνευματική κατανάλωση και τη φτώχεια του ιστορισμού της.
Στην πραγματικότητα, η μαινάδα του αφανισμού, σε οποιαδήποτε μορφή της, δεν είναι παρά η απαξίωση του μόχθου της ποιητικής συνείδησης, ο οποίος κατατέθηκε από ψυχής, ξένος παντελώς στη λογική της εμπορευματοποίησης και στην εξομοίωση του ποιητικού λόγου με τη μαζική αποδοχή και επιδοκιμασία της βιομηχανίας του πολιτισμού, μέσα στην οποία εξ ανάγκης εντάχθηκε ως κειμενικότητα. Εν τέλει, η μαινάδα του αφανισμού στέκει καλά στα πόδια της, επικαλούμενη οφθαλμοφανή κριτήρια προκειμένου να ξεχάσει ή να θυμηθεί, προκειμένου να κατοχυρώσει το αναφαίρετο δικαίωμά της να ξεχνά ή να θυμάται. Τα κριτήρια αυτά ενδύονται πάντα την αντικειμενική κρίση των ειδημόνων, χωρίς διόλου να υπολογίζουν την ποιητική συνείδηση, την οποία αγνοούν πλήρως μέσα στην τυφλότητα της αντικειμενικότητάς τους.
Ενάντια σε αυτή τη μαινάδα του αφανισμού, ενάντια στις «οξειδώσεις» τις οποίες η απαξίωση του μόχθου της ποιητικής συνείδησης έχει επιφέρει, συσκοτίζοντας και τελικά βυθίζοντας στην κάθε λογής αφάνεια τους ποιητές και τις ποιήσεις τους, ο Τάσος Πορφύρης προτάσσει το δικό του επιχείρημα: η ποιητική συνείδηση είναι η «αντοχή των ονείρων» που τη δημιουργούν, και οι «κανόνες» της καλλιτεχνικής αναγνώρισης είναι ανίκανοι να την ακυρώσουν, οσάκις η αυθεντικότητα της ανάγνωσης καθίσταται το πρόταγμα της απόλαυσης των ποιητικών κειμένων, ανεξάρτητα από το αν οι ποιητές και οι ποιήσεις τους είναι μείζονες ή ελάσσονες, ανεξάρτητα από το αν έχουν κερδίσει κάποια θέση στην επισημότητα της αντικειμενικότητας της κατασκευασμένης «ιστορίας» του είδους.
Σε οποιαδήποτε περίπτωση, αυτό που για τον Πορφύρη είναι ο οδοδείκτης των αναγνώσεών του είναι ο συνδετικός ιστός τον οποίο υφαίνει η ποιητική συνείδηση και η ονειρική της λειτουργία, κατά το μέτρο που η «Πρώτη Ύλη» της ποίησης, για να θυμηθώ τον Δημήτρη Παπαδίτσα, είναι η μορφοποιούσα δύναμη του ποιητικού συμβάντος, δηλαδή της ars poetica, η οποία συγκροτεί κατ’ εξοχήν την ποιητικότητα της ποίησης, και μόνον έτσι το ποίημα εγγράφεται στην ποίηση.
Πίσω από τη σεσημασμένη ποίηση υπάρχει πάντα ο αποθηκευμένος ουρανός της ποιητικότητας και διόλου το «ορθοπεδικό» ποίημα. Παραφράζοντας τον Γεράσιμο Λυκιαρδόπουλο, θα έλεγα ότι εν τέλει η ποίηση δεν χωράει στη συστημική και οργανωμένη καλλιέργεια της υποτιθέμενης «αντικειμενικής» ταξινόμησης και κατάταξης των ποιητών, κι έτσι «όταν οι επιμελείς ταξιθέτες κλείνουν ικανοποιημένοι τα συρταράκια τους όλο και κάποιο “μακρύ ποδάρι” περισσεύει απ’ έξω».
Αυτό το «μακρύ ποδάρι» που περισσεύει απ’ έξω συλλέγει με σπάνια ποιητική ευαισθησία ο Τάσος Πορφύρης. Πιθανώς, κάποιες φορές, η περιδιάβασή του μέσα στα όνειρα και στην αντοχή τους, μέσα στις ατραπούς της ποιητικής συνείδησης, να διακατέχεται από κάποια ιμπρεσιονιστική διάθεση. Αλλά ο πυρήνας και ο οδοδείκτης του, διασχίζοντας την οδό προσώπων και κειμένων ιμπρεσιονιστικά, παρά τη σπαραγματική του αντίληψη, προσφέρουν την αναγνώριση της αυθεντικότητας του ποιητικού συμβάντος, αποδίδοντας δικαιοσύνη στον λόγο ο οποίος τελικά μιλά για τους ποιητές και τις ποιήσεις τους έξω από τα συρταράκια και τους ταξιθέτες.
*Ο Στέφανος Ροζάνης είναι καθηγητής φιλοσοφίας
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου