 |
| Άποψη από την διπλωματική εργασία της Δέσποινας Θρασυβούλου το 2018 |
ΜΟΡΦΙΑ ΜΑΛΛΗ (ανθολόγηση-εισαγωγή-επιμέλεια), Για τον Λευτέρη Πούλιο. Κριτικά κείμενα, εκδόσεις Αιγαίον, Λευκωσία, σελ. 386
Σημαντικός τόμος αφιερωμένος σε έναν εξαιρετικό ποιητή που γνώρισε την επαφή με τα σκοτάδια αλλά και με το εκτυφλωτικό φως του συλλογικού ασυνείδητου, εκεί όπου το εγώ λιώνει σε μια θάλασσα ενεργοπληροφοριακή και τα όποια όρια καταλύονται, εκεί όπου το ιδιωτικό γίνεται Άπαν και τα άτομα Ένα. Σε ένα ακραίο αντεστραμμένο θα λέγαμε “ωκεάνιο συναίσθημα”, ο ποιητής Λευτέρης Πούλιος βιώνει με τραυματικό τρόπο την “μεταφυσική εμπειρία της Πάρνηθας” που οδηγεί στον αυτοακρωτηριασμό των δαχτύλων του αριστερού του χεριού. Σαν έκρηξη θυμού, σαν απόγνωση, σαν απόλυτη συνείδηση της ανελευθερίας του ανθρώπινου είδους, σαν συμβολική άρνηση κάθε χρηστικότητας των χεριών, ή σαν τιμωρία, που μπορεί και να μην βασίζεται σε βαθιά εσωτερικευμένα αισθήματα ενοχής, αυτή η πράξη προκαλεί δέος και σεβασμό. Είναι σχεδόν θρησκευτική, μυητική, ακατανόητη, συμβολική οπωσδήποτε, αλλά και κυριολεκτική. Είναι ποίημα αφ’ εαυτής, ακόμα κι εάν ο γραφιάς σώπαινε για πάντα αμέσως μετά. Είναι σαν μία παύση ανάμεσα σε δύο τελείες, ή ανάμεσα σε δύο θαυμαστικά, καλύτερα.
Φυσικά και έχει επιρροές, αλλά και άμεση επικοινωνία με τους κύριους εκπροσώπους της “beat generation”, αναγνωρίζεται ως ισότιμο, κορυφαίο μέλος της “γενιάς του 1970”, απολαμβάνει την γενική αποδοχή, που δεν πρέπει όμως να συγχέεται με την όποιας μορφής ασυλία. Είναι στο απυρόβλητο και γίνεται ο αποδέκτης διθυραμβικών κριτικών σχολίων, ακόμα κι από τους πιο αυστηρούς φιλολόγους που δεν χαρίζονται εύκολα σε κανέναν. Κι αυτό μπορεί να οφείλεται σε δύο λόγους: ή είναι τόσο εχθρός του εαυτού του ο ίδιος ο διανοητής που κάθε εξωτερική επίθεση περισσεύει ή είναι τόσο “ιερά” η μανία του που καθηλώνει ακόμα και τους βέβηλους. Ό,τι ανήκει στον χώρο του μη επιστητού, στο άρρητο, στο άφατο και στο ασύλληπτο από το ανθρώπινο μυαλό, αμέσως μετά το πρώτο παραξένισμα, λατρεύεται ως “θείον”. Κι αυτός ο αταβισμός είναι εγγενής, θεμέλιος λίθος της ποιητικής λειτουργίας, που αυτοεπαληθεύεται μόνον όταν καταστεί τελετουργία, όταν αναδέψει νοήματα και τέρατα έτσι που να δημιουργηθεί κάποιος καινούργιος πρωτόγνωρος κώδικας, με αλλόκοτες συνάψεις σημείων και σημαινομένων. Αυτή η ανοίκεια, “αιρετική” χρήση κάποιου συνήθως χρησιμοποιούμενου, φθαρμένου γλωσσικού κώδικα, όταν και όποτε συνδυαστεί με μια αποκλίνουσα, “παραβατική” και “ιερόσυλη” συμπεριφορά, ή και στάση ζωής, τότε η ποιητική λειτουργία μετατρέπεται σε συλλείτουργο, δοξαστικό και απρόσιτο στα απλά μυαλά.
Βασανίστηκε ο ποιητής, εγκλείστηκε, νοσηλεύτηκε, αλλά και υποστηρίχθηκε όσο κανείς άλλος της γενιάς του, γιατί πάντα κλίνει υπέρ των θυμάτων η συλλογική συνενοχή για το χάλι που δημιουργήσαμε και για το χάος που εξακολουθούμε να δημιουργούμε. Μέσα από αυτή την εξαντλητική παράθεση δημοσιευμένων κριτικών ανά κάθε ποιητική συλλογή, αλλά και με το χρονολόγιο και με την εισαγωγή της, η ανθολόγος κι επιμελήτρια Μορφία Μάλλη, συνυφαίνει έναν τάπητα κρουστό και πολύχρωμο, ανθεκτικό στον σκόρο του καιρού και στην απομυθοποιητική μανία του Χρόνου. Ο Λευτέρης Πούλιος είναι ο μύθος και η ποιητική του, αδιαίρετα και αξεδιάλυτα, εις σάρκαν μίαν. Η ιερογαμία νοήματος και μορφής, έργου και βίου, ζωής και θανάτου, ενστίκτου επιβίωσης και ενστίκτου αυτοκαταστροφής, είναι εισιτήριο και εχέγγυο για την διαχρονικότητα μιας λογοτεχνικής έκφρασης, όσο απελπισμένη κι αν είναι, όσο βουτηγμένη στην πλήρη υπαρξιακή συνείδηση της ματαιότητάς της. Ειδικά τότε… Κυρίως τότε. Πρωτίστως τότε.
Κωνσταντίνος Μπούρας
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου