Οπτική ποίηση

Στο Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης ολοκληρώθηκε η αναδρομική έκθεση της Ομάδας Οπτικής Ποίησης, που περιελάμβανε πυρήνες έργων από σχέδια, κολάζ, ζωγραφική, βιβλία, εγκαταστάσεις, γλυπτά και οπτικοακουστικά έργα, τα οποία εκτείνονταν στα 30 χρόνια ύπαρξης του πειραματικού αυτού ρεύματος. Αντιγράφουμε ένα απόσπασμα από το κείμενο για την έκθεση, της επιμελήτριας του Μουσείου, Τίνας Πανδή.

 «Το έργο της ελληνικής Ομάδας Οπτικής Ποίησης, ανοιχτό σε ποικίλες διασταυρώσεις και γεφυρώσεις ανάμεσα στην εικόνα και το κείμενο, προσφέρεται με την πολλαπλότητα και την ετερογένειά του για νέες κριτικές αναγνώσεις. (Ήδη από το 1976 ο ποιητής Μιχαήλ Μήτρας διατυπώνει στο βιβλίο του Άλλοθι της περι-γραφής την αναγκαιότητα ανανέωσης και διαμόρφωσης μιας νέας ποιητικής γλώσσας υπερβαίνοντας αγκυλώσεις και περιχαρακώσεις: ‘ήρθε λοιπόν ο καιρός η λογοτεχνία να περπατήσει έξω από τις σελίδες των βιβλίων;’). Χρησιμοποιώντας ως πρώτη ύλη τη γλώσσα, οι καλλιτέχνες διερευνούν την οπτικότητα του κειμένου από την ποιητικότητα της ζωγραφικής και εν γένει του εικαστικού έργου.

Πέρα από μια αυτοστοχαστική και γλωσσική αναζήτηση, η οπτική ποίηση χαρακτηρίζεται και από την επεξεργασία και ενσωμάτωση μη γλωσσικού υλικού, που προέρχεται από τη διαφήμιση, τον κινηματογράφο, τη μουσική, τη γλυπτική, την αρχιτεκτονική αλλά και την κουλτούρα του δρόμου. Υπερβαίνοντας τη συμβολική και υποκειμενική λειτουργία, η γλώσσα χάνει τη συντακτική και γραμματική ακολουθία, κατακερματίζεται στα δομικά φωνητικά και γραφικά της στοιχεία, μετασχηματίζεται σε τρισδιάστατα έργα, εγκαταστάσεις και κινούμενες εικόνες, γίνεται η πρώτη ύλη δράσεων. Οι καλλιτέχνες της ομάδας μέσα από την αμφισβήτηση, την ειρωνεία, την υπονομευτική και συχνά παιγνιώδη χρήση γλωσσικών στοιχείων, διερευνούν τα όρια της ποίησης, θέτοντας στο επίκεντρο τη χωρική, οπτική και πλαστική διάσταση του κειμένου ως χωροχρονικό συνεχές, αλλά και τις σχέσεις της γλώσσας με τις νέες συνθήκες επικοινωνίας, την κοινωνική πραγματικότητα, την πόλη και την κριτική πραγμάτευση του καθημερινού».

Κ.Β.