 |
| Αλίκη Παππά- Χωρίς τίτλο |
Σαν σήμερα, στις 15 Ιουλίου του 1909, ο Λέων Τολστόι έγραφε την «Προσευχή στην εγγονή Σόνια». Η 9χρονη Σόνια ήταν κόρη του γιου τού συγγραφέα, Ανδρέα, κι έτσι το όνομά της επαναλάμβανε ακριβώς το όνομα της συζύγου του Ρώσου κλασικού, της Σοφίας Ανδρέγιεβνα Τολστάγια:
«Ο Θεός μια εντολή έδωσε στους ανθρώπους: να αγαπάνε αλλήλους. Αυτή τη δουλειά πρέπει να τη μάθουν. Και για να μάθουν πρέπει πρωτίστως να κάνουν το εξής: να μην επιτρέπουν στον εαυτό τους να σκέφτονται άσχημα για κανέναν, δεύτερον, να μη μιλάνε άσχημα για κανέναν, και, τρίτον, να μην κάνουν σε άλλους ό,τι δε θέλουν να κάνουν στους ίδιους. Όποιος το μάθει, θα γνωρίσει τη μεγαλύτερη χαρά στον κόσμο, τη χαρά της αγάπης».
Παρόλο που οι γονείς της Σόνιας Τολστάγια χώρισαν όταν ήταν ακόμα μικρή, κάνοντας ο ένας στον άλλον ό,τι ακριβώς ξόρκιζε ο Λέων Τολστόι, η Σόνια έχει αποστηθίσει το μάθημα.
Μερικούς μήνες πριν κρεμαστεί στο ξενοδοχείο της Αγίας Πετρούπολης «Angleterre», ο μεγάλος Ρώσος ποιητής Σεργκέι Γιεσένιν, η Σόφια Τολστάγια τον παντρεύθηκε, γνωρίζοντας, ότι ανεβαίνει τον Γολγοθά. Φέτος, συμπληρώνονται 55 χρόνια από το θάνατο τής Σόνιας (Σοφίας) Τολστάγια, η οποία πέθανε στα 57 της χρόνια, από τα οποία τα 32 τα έζησε χωρίς τον ποιητή και μόλις 6 μήνες μαζί του. Η αγάπη για τον Γιεσένιν την τσουρούφλισε, την έκαψε, αλλά εκείνη ακολούθησε τη συνταγή της χαράς του παππού της: δεν μίλησε ποτέ άσχημα για τον ποιητή, δεν άφησε κανένα να βεβηλώσει την μνήμη του, και στα χρόνια που η φωνή του ήταν φιμωμένη, ή και απαγορευμένη, διαφύλαξε το έργο του. Το 1925 ο Γιεσένιν γράφει:
«Ποιός είμαι; Τί είμαι; Μόνο ονειροπόλος,
Που έχασε το γαλάζιο των ματιών του στο σκοτάδι.
Αγαπούσα κι εσένα μεταξύ άλλων
Όπως αγαπούσα και άλλους στη Γη».
Όταν ο Γιεσένιν παντρεύτηκε την εγγονή τού Τολστόι, τυπικά ήταν ακόμα παντρεμένος με την Ισιδώρα Ντάνκαν, την αμερικανίδα ιέρεια του χορού, μεγαλύτερή του κατά 18 χρόνια. Τον καινούργιο του έρωτα και τον επικείμενο γάμο του ο ποιητής ανακοίνωσε τον στην Ντάνκαν με τηλεγράφημα: «Ερωτευμένος. Παντρεύομαι».
Η Ισιδώρα Ντάνκαν, η ζωή της οποίας ήταν μια συνεχής αφαίρεση, μια αδιάκοπη χασούρα, δέχθηκε αυτή την είδηση αξιοπρεπώς. Εξάλλου, δεν θα χώριζαν για πολύ: δυο χρόνια μετά την αυτοκτονία του Γιεσένιν, το 1927, η θηλιά έσφιξε και το δικό της λαιμό: την έπνιξε η κόκκινη εσάρπα, η οποία μπλέχθηκε στη ρόδα του αυτοκινήτου όπου η Ντάνκαν επέβαινε.
Φέτος συμπληρώνονται 135 χρόνια από τη γένεση και 85 χρόνια από το θάνατο της Ισιδώρα Ντάνκαν (1887-1927), η οποία επίσης αγάπησε τον Γιεσένιν, ως Άγγελο επί της Γης, όπως η ίδια έλεγε. Κι εκείνος;
«Μην κοιτάς τους καρπούς της
Και το χυμένο από τους ώμους της μετάξι.
Σ’ αυτή τη γυναίκα έψαχνα την ευτυχία,
Και βρήκα το θάνατο».
Οι ποιητές είναι εγωιστές. Ο Λέων Τολστόι, γράφοντας την προσευχή του στην εγγονή, έπρεπε να διευκρινίσει: να αγαπάτε αλλήλους ...πλην των ποιητών.
Γιατί ξαφνικά θυμήθηκα τον Γιεσένιν, τη Σοφία Τολστάγια και την Ισιδώρα Ντάνκαν; Ο συνειρμός ήταν αρκετά μακροσκελής: φέτος συμπληρώνονται 60 χρόνια από το θάνατο της Εύας Πάλμερ-Σικελιανού, η οποία πέθανε το 1952 στους Δελφούς, από καρδιακή προσβολή που υπέστη μέσα στο θέατρο, σε μια από τις παραστάσεις στις τρίτες Δελφικές Γιορτές. Προσπάθησε να έρθει να βρει τον Άγγελο νωρίτερα, δεν τον πρόλαβε ζωντανό (πέθανε το 1951) και τον ακολούθησε στον τάφο.
Με την Ισιδώρα (και τη Σοφία) δεν την συνέδεε μόνο η κοινή μοίρα μιας δυστυχούς Μούσας ενός μεγάλου ποιητή, αλλά κάτι παραπάνω: μέσω των Σικελιανών όλοι ήταν κατά κάποιο τρόπο συγγενείς. Ο Γιεσένιν ήταν παντρεμένος με την Ισιδώρα Ντάνκαν, αδερφή του Ραϊμόντ Ντάνκαν, συζύγου της Πενελόπης Σικελιανού, αδερφής του Άγγελου Σικελιανού, που παντρεύτηκε την Εύα Πάλμερ... Ουφ! Αληθηνή αρχαία τραγωδία. Ένας κύκλος αίματος, απιστίας και πάθους.
Η Εύα Πάλμερ, την οποία οι Ραϊμόντ Ντάνκαν και η Πηνελόπη Σικελιανού έφεραν το 1906 στην Αθήνα, ερωτεύθηκε τη βουκολική χώρα, το Παγκράτι – ένα χωριουδάκι κοντά στο κέντρο της πόλης, όπου και οι τρεις κυκλοφορούσαν ανέμελοι, ημίγυμνοι, με αρχαιοελληνικούς χιτώνες, ερωτεύθηκε το αγγελικό πρόσωπο του Άγγελου Σικελιανού, αν και δήλωνε γοητευμένη από την ποίησή του. Ο Δάφνης, ο Σικελιανός, ήταν 23, η Χλόη, η Εύα, 33, όταν παντρεύτηκαν το 1907. Δόθηκε ολόψυχα και «ολοπεριουσιακά» στον Άγγελο, υιοθετώντας τις Δελφικές του ανησυχίες, τις αλλεπάλληλες απιστίες του, επιτρέποντας στον ποιητή να χτίσει το ταλέντο και το κάλλος του πάνω στο δικό της μόχθο και τα χρήματά της. Αλλά κάποια στιγμή το σώμα παλαιώνει και τα χρήματα στερεύουν. Το 1938, η Εύα κοντεύει τα 65, ενώ ο πενηνταπεντάχρονος Άγγελος είναι ακόμα νέος και ωραίος.
Ο θρύλος θέλει την Εύα να δίνει την ευχή της στο γάμο του Σικελιανού με την Άννα Καραμάνη, και να αποχωρεί, όπως περίπου αποχώρησε και η Ισιδώρα Ντανκαν. Σ’ αυτή τη ροζ οικογενειακή «φωτογραφία» υπάρχει κι ένα τέταρτο πρόσωπο, μάλλον η σκιά του, του συζύγου της Άννας, που κι εκείνος αναρρίγησε από ευτυχία, όταν έμαθε ότι η γυναίκα του τον αφήνει για έναν μεγάλο ποιητή. Η Άννα Καραμάνη έζησε 102 χρόνια, από αυτά τα 55 χωρίς τον Άγγελό της. Έμαθε, όπως και η Εύα Πάλμερ, να υφαίνει στον αργαλειό, μόνο που αυτή η αρχαία τέχνη, μια ιδέα και κατά κάποιο τρόπο απόδειξη του έρωτά της Πάλμερ για τον Σικελιανό, έγινε επάγγελμα και τρόπος επιβίωσης για την Άννα Καραμάνη.
Η ερωτευμένη Ισιδώρα Ντάνκαν έγραφε με το κραγιόν στους καθρέφτες των ξενοδοχείων «Γιεσένιν-Αγγελος». Με Άγγελο, κατά τη δική της ομολογία, έμοιαζε ο Γιεσένιν και για την Σοφία Τολστάγια. Το δικό της Άγγελο είχαν η Εύα και η Άννα, Άγγελο όνομα και πράγμα.
«Αγαπάτε αλλήλους», είπε ο Τολστόι, ένα βήμα πριν τον τάφο. Κυκλοφορεί ευρέως η πεποίθηση ότι ο Λέων Τολστόι δεν αγαπούσε την ποίηση. Πιθανόν και τους ποιητές. Έπρεπε, μα έπρεπε να προειδοποιήσει την εγγονή του, και άλλες «εγγονές» ανά τον κόσμο, για τον θανάσιμο κίνδυνο που κρύβουν οι ιερείς της Ευτέρπης! Ειδικά, όταν είναι νέοι και ωραίοι σαν Άγγελοι....
Η Ευγενία Κριτσέφσκαγια είναι κλασικός φιλόλογος
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου