Ημερολόγιο με χαρακτικά του Δημήτρη Γαλάνη

ΤΗΣ ΛΗΔΑΣ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗ

Ημερολόγιο για το 2011, εισαγωγή Αθηνά Σχοινά, εκδόσεις τέχνης Οίστρος

Οι μέρες πριν από τα Χριστούγεννα είναι ταυτισμένες και με τις νέες εκδόσεις ημερολογίων, ποιοτικές ή μη, τις εμπλουτισμένες με έργα γνωστών καλλιτεχνών που λειτουργούν τις περισσότερες φορές ως διαφημιστικοί κράχτες.

Το «Ημερολόγιο για το 2011» που εξέδωσαν οι εκδόσεις «Τέχνης Οίστρος» ξεχωρίζει. Σέβεται τον χρήστη-αναγνώστη, με το δόκιμο ύφος τής εικονογράφησής του, που εκφράζεται μέσα από το έργο τού παραγνωρισμένου στην ελληνική επικράτεια, διεθνώς όμως αναγνωρισμένου, εικαστικού Δημήτρη Γαλάνη. Έτσι όπως αντλείται από τα βιβλία του συλλέκτη έργων τέχνης Γιώργου Κωστόπουλου. Και διαφωτίζεται με το εκτενές εισαγωγικό σημείωμα της κριτικού και ιστορικού τέχνης, Αθηνάς Σχοινά. 

Τα βιογραφικά στοιχεία τού ζωγράφου και χαράκτη Δημήτρη Γαλάνη είναι ενδεικτικά της πορείας του. Γεννήθηκε, σύμφωνα με τα δικά του τεκμήρια, το 1879 στην Αθήνα και πέθανε το 1966 στο Παρίσι.

Σπούδασε, σύμφωνα με τις επιθυμίες της οικογένειάς του, πολιτικός μηχανικός στο Πολυτεχνείο (1897-1899). Όταν ακόμα ήταν δυνατή η σύζευξη Βιομηχανικών και Καλών Τεχνών. Όταν ακόμα μπορούσε ένας φοιτητής θετικής κατευθύνσεως να διδαχθεί σχέδιο από τον ζωγράφο του ακαδημαϊκού ρεαλισμού Νικηφόρο Λύτρα.      

Το 1900 πήγε με υποτροφία στη Σχολή Καλών Τεχνών, στο Παρίσι, όπου ήρθε σε επαφή με τους εκφραστές των πρωτοπόρων ρευμάτων του μεσοπολέμου, όπως οι φωβιστές Ματίς και Ντεραίν, ο ιμπρεσιονιστής Ντεγκά, οι κυβιστές Πικάσο, Μπρακ και Γκρις.

Δυο χρόνια αργότερα άρχισε να δημοσιεύει γελοιογραφίες σε γνωστά σατιρικά γαλλικά περιοδικά, όπως το «L’ Assiette au Beurre» ή το «Frou-Frou», και στο διάστημα όπου έζησε στη Γερμανία, μεταξύ 1907-1909, σε γερμανικά σατιρικά περιοδικά, όπως το «Simplicissimus» και το «Lustige Blaetter». Συνεχίζοντας έτσι μια πορεία που είχε ξεκινήσει στην Ελλάδα από τα 15 του χρόνια, ως σκιτσογράφος και γελοιογράφος σε εφημερίδες και σε περιοδικά, όπως η «Διάπλασις των Παίδων».

Συμμετείχε το 1912 σε εκθέσεις των κυβιστών και δύο χρόνια αργότερα στην «Έκθεση των Ανεξάρτητων». Για να αφιερωθεί, από το 1930 και μετά, στη χαρακτική τέχνη, τη λιθογραφία, την ξυλογραφία και την οξυγραφία. Που την δίδαξε στο Παρίσι, μεταξύ άλλων, στον Χατζηκυριάκο- Γκίκα και στον Κώστα Ηλιάδη.

Μεταφέροντας σε αυτήν τους πειραματισμούς του μοντέρνου και χρησιμοποιώντας την, μεταξύ άλλων, για την εικονογράφηση εκατοντάδων βιβλίων και λευκωμάτων. Το 1929 αρνήθηκε την πρόσκληση για την έδρα της Χαρακτικής στην ΑΣΚΤ της Αθήνας, που κατέλαβε ο Γιάννης Κεφαλληνός. Εκλέχτηκε καθηγητής στη Σχολή Καλών Τεχνών του Παρισιού το 1945.

Τα έργα που κοσμούν το ημερολόγιο αυτό, τα χαραγμένα πάνω στην πέτρα, στο ξύλο ή στο χαλκό, αποτυπώνουν, άλλοτε με τις καυστικές, ειρωνικές φιγούρες της εποχής του μεσοπολέμου, της αποκαλούμενης «Belle Epoque», τις επίπεδες, αφηρημένες μορφές του φωβισμού, τα σχηματοποιημένα τοπία και τις σχηματοποιημένες φιγούρες του αναλυτικού κυβισμού, τις διαποτισμένες από τη δομημένη με όγκους ζωγραφική του Σεζάν. Άλλοτε, αφήνουν, με την πλαστικότητα των μορφών τους και το βάθος του χώρου, να φανεί η ακαδημαϊκή παιδεία του Γαλάνη.

Κι άλλοτε πάλι κάνουν εμφανείς, με την απλότητα και την καθαρότητα των γραμμών τους αλλά και τη θεματογραφία τους, τις επιρροές του από την αρχαιοελληνική αγγειογραφία, τη λαϊκή ελληνική και τη βυζαντινή τέχνη.

Τα έργα που κοσμούν το ημερολόγιο αυτό, οι αφαιρετικές νεκρές φύσεις, τα δραματικά ή ονειρικά τοπία, οι ορμητικοί, ερωτικοί «διάλογοι», οι αισθησιακές και λιτές συνάμα χορογραφίες του, οι ανάλαφροι ερωτιδείς του και οι γραμμικές του γοργόνες, προβάλλουν ένα καλειδοσκόπιο της τέχνης, από την κλασσική εποχή μέχρι τη ριζοσπαστική εποχή του μοντέρνου.               

  

 1.(6 Νοέμβρη) Η γυναίκα παρουσιάζεται ως σύμβολο της δημιουργίας του νέου κόσμου που γεννιέται μετά το 2^ο Παγκόσμιο Πόλεμο, αλλά και της απελευθέρωσης από τα δεσμά της αστικής τάξης :Μια φιγούρα αισθησιακή και πλήρως ενσωματωμένη μέσα στο σύμπαν.

 2.(2 Μαΐου)Οι Ωδές έχουν πλασθεί ως τρεις Χάριτες με αφαιρετικές καμπύλες γραμμές. Αναδίνουν τον αυτάρεσκο ερωτισμό της Belle Epoque, χωρίς να αντιλαμβάνονται το Χάρο που παραμονεύει.