Πανδημίας ανάγνωσμα

Κωστής Χατζημιχάλης, Ψαράδικο, Παλέρμο

Του Κωνσταντίνου Μπούρα*

ΝΤΙΝΟΣ ΣΙΩΤΗΣ, Αθέατος εχθρός, Ποιήματα για την πρώτη καραντίνα, εκδόσεις Κοινωνία των (δε)κάτων, σελ. 58

Σαράντα και τέσσερα ποιήματα για την πρωτόγνωρη καραντίνα που βιώσαμε και βιώνουμε εκόντες-άκοντες. Υπάρχει πολύς κρυμμένος υπερρεαλισμός σε αυτές της σπουδές ειρωνείας, που δεν καταλήγουν όμως ποτέ στον σαρκασμό, όταν δεν είναι αυτοσαρκασμός. Ο ποιητικός εαυτός μαστιγώνεται διακριτικά από το ψιλόβροχο της συλλογικής ενοχής για όλα όσα πράξαμε κατά του πλανήτη, καθώς και για όσα πράξαμε και ήταν καταστροφικά, όπως η διασάλευση των φυσικών ισορροπιών. Χαρακτηριστικός ο άκρως ευθύβολος στίχος: “δεν θα έβγαινα απ’ το σπίτι, ούτε καν για να/ σώσω λαβωμένο σπουργίτη” (σελ. 10). Η ζωοφιλία και η φυσιολατρία, η αποθέωση των στοιχείων της φύσης έρχεται τώρα σαν αντίδοτο του εγκλεισμού, που απαλύνεται κάπως από το αργό διάβασμα ή την μελέτη κλασικών και πεπαλαιωμένων βιβλίων, όπως “Το Δεκαήμερο” του Βοκάκιου.

Υψηλή η τέχνη του διασκελισμού στην ποιητική μαστοριά του Ντίνου Σιώτη που αποδομεί επίτηδες τα νοήματα για να τους ξαναδώσει ένα νέο, απρόβλεπτο κάθε φορά δίκτυο πολύσημων αναφορών. Δεν πρόκειται για μανιέρα, αλλά για βαθιά γνώση της σπονδυλικής στήλης της ελληνικής αλλά και της αμερικάνικης γλώσσας, απ’ όπου συχνά διαπιδύουν απρόβλεπτες δομές, απόλυτα ταιριαστές με το κοινωνούμενο νόημα.

Περίεργη, αυθαίρετη, παραπλανητική χρήση της στίξης. Τελεία ακόμα και μετά από συνδετικά, χρονικά ή άλλα μόρια. Ακόμα και στους τίτλους δύο ποιημάτων: “ενώ.” (σελ. 20), “όταν.” (σελ. 21). Βέβαια ο λετρισμός και ο άκρατος φουτουρισμός είναι κινήματα αναπαλαιωμένα, βαθιά χωμένα στη σκόνη του πρώτου μισού του 20ού αιώνα. Όμως ο Τήνιος τεχνουργός, στιχουργός, στιχοπλόκος, καλά κρατεί το σφουγγάρι στον μαυροπίνακα του “κρυφού σχολειού” του, όπου σβήνει επιλεκτικά εκείνα που βαραίνουν την ουσία με περιττά στολίδια και επαναφέρουν τη γλώσσα στην προεφηβική αθώα χρήση της για καθαρά ηδονιστικούς σκοπούς.

Εκτός όμως από τα τρίστροφα εικονοποιήματα που καταλήγουν σε έναν άκρως απομυθοποιητικό στίχο σαν χλευαστικό κομπασμό, υπάρχουν κι εκείνα τα ηθικολογικά που μας προτρέπουν να αναπτύξουμε μια χριστιανο-βουδιστικού τύπου αλληλεγγύη, και άλλα όπου ο σουρεαλισμός γίνεται το κατάλληλο όχημα για υπαρξιακή αυτεπίγνωση υψηλής κοινωφελούς αξίας.

Ο Ντίνος Σιώτης είναι ιδεολόγος ποιητής, πολιτικός με την αν-αρχική του πλευρά, είναι πανταχόθεν ελεύθερος και από κάθε σκοπιά διαυγής, κρυστάλλινος και ευάλωτος μέσα στην αισθητική καθαρότητα τού στίχου του, που θα μπορούσε ακόμα και να τραγουδηθεί, ειδικά εκείνα τα μικρά σκαριφήματα συναισθηματικής μονοκοντυλιάς τόσο έντονης που νομίζεις ότι ματώνει κι ότι θα λερωθείς από τα απορρίμματα μιας άρρωστης οικουμένης, που βιώνει τώρα, χάρη στον κορωνοϊό, την αυτοστοχαστική της κάθαρση.

Πρωτότυπες συλλήψεις, μουσικές επιτεύξεις, αριστουργηματικές παρηχήσεις, τεχνουργημένοι διασκελισμοί, επιλεκτικά αποδομημένη στίξη, ακροβασίες και βεγγαλικά, επιμειξίες και δεξιοτεχνίες, όλα αυτά μαζί –και πολλά άλλα– στοιχειοθετούν μια τέχνη παιγνιώδη, που δεν βαυκαλίζεται, δεν ναρκισσεύεται, δεν δοξάζει τον εαυτό της, δεν αυτοθαυμάζεται αλλά θίγει σοβαρά κοινωνικά προβλήματα που αναδεικνύονται σε παγκόσμια μέσα από την συνεκδοχική μοναχικότητα της ποιητικής φωνής που διαπιστώνει εξ-ομολογούμενη, ακροβατώντας στον στενό πορθμό μεταξύ ζωής και θανάτου.

Ευκλεές ψηφιδωτό αμάλγαμα η ποιητική ευστροφία του Σιώτη. Τάπητας που δεν γίνεται χαλί, τέχνη που λες “χαλάλι της”, επιδιώξεις απολύτως συναφείς με το Κοινό Καλό, όσο κι αν δυναμιτίζεται ενίοτε επί τούτου η “πολιτική ορθότητα” των διατυπωμένων συνταγών, που μοιάζουν με μαντζούνια ή ξόρκια κατά πάσης νόσου κατά παντός κακού.

*Ποιητής, θεατρολόγος και κριτικός