ΔΙΑΛΟΓΟΣ
Το ρέoν και συγκροτημένο κείμενο του Στέφανου
Δημητρίου στις «Αναγνώσεις» της προηγούμενης Κυριακής, για το βιβλίο της Corine Pelluson, Ηθική της Υπόληψης, σε μετάφραση Γιώργου
Φαράκλα, μας φέρνει εύλογα μπροστά στo εξής ερώτημα: Πώς είναι δυνατόν, ενώ
τόσο ωραία αναπτύσσεται η ιδέα της αυτοπραγμάτωσης, της ενσυνείδητης ηθικής απέναντι
στον ίδιο τον εαυτό και η έννοια της αυτονομίας, να ζούμε σε μια κατάσταση όπου
η ηθική κατάπτωση είναι τεράστια τόσο στο επίπεδο των κρατών όσο και των
πολιτών; Κατάπτωση που εκφράζεται με την μορφή μεγάλης κοινωνικής δυσφορίας.
Οι αναλύσεις γύρω από την ηθική
έχουν πάντοτε ένα φιλοσοφικό επιστημολογικό στάτους, που ακολουθεί αρκετά την
καρτεσιανή λογική της διαφάνειας ως προς τον ίδιο μας τον εαυτό, τον οποίο με
την σκέψη μπορούμε να καθορίσουμε. Αγνοούν τον Λόγο περί διχασμού του
υποκειμένου και ύπαρξης του ασυνειδήτου, στο οποίο και εδράζονται όχι μόνο άγνωρες
επιθυμίας αλλά και ανεπεξέργαστα ορμικά στοιχεία, τα οποία καθορίζουν την σχέση
μας με τους άλλους με τρόπο που μας διαφεύγει. «Εγώ είναι ένας άλλος» κατά τον
Ρεμπώ, και στη συνέχεια κατά τον Φρόυντ «Δεν είμαστε κύριοι μέσα στον Οίκο μας».
Είναι το σημείο στο οποίο
«αποτυγχάνουν» τόσο οι αριστερές προσεγγίσεις όσο και οι φιλελεύθερες ανθρωπιστικές.
Εφόσον ο εαυτός δομικά περιλαμβάνει τον Άλλο, η έννοια της αυτοπραγμάτωσης έχει
φαντασιακή ηχώ. Είμαστε σε διαρκή διεργασία της συγκρουσιακότητας με τους
άλλους, και μέσα από αυτό που μας αντιγυρνά η επεξεργασία αυτή αλλάζουμε τον
εαυτό, τις σχέσεις και τον ίδιο τον κοινωνικό δεσμό. Επιπλέον, η έννοια της
αυτονομίας περνά μέσα από αυτή την διαύγαση του ε-αυτού μέσω του Άλλου και δη
της ασυνείδητης διάστασης. Αυτό-νομος άνθρωπος που έχει διέλθει τη σχέση με τον
Άλλο είναι σε θέση «να θέσει νόμο στον εαυτό του άρα και να περιορίζει ο ίδιος
την ελευθερία του».
Εν κατακλείδει, η ενσυνείδητη
επιλογή και απόφαση προϋποθέτει την διέλευση από τα σκοτεινά τερτίπια του
ασυνειδήτου, που βρίσκονται στην καρδιά των χαλεπών καιρών που ζούμε.
ΒΕΡΑ ΠΑΥΛΟΥ
 |
| Βλάσης Κανιάρης, Θαλασσινό, 1957, ακρυλικά σε καμβά |
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου