Η έσχατη ελληνική
κραυγή στην Ανατολή
Την ίδια ώρα που ο τουρκικός
στρατός υπό τον Νουρεντίν Μπέη μπαίνει στη Σμύρνη στις 9 Σεπτεμβρίου, λίγο πιο
έξω από την πόλη, κατά τα δυτικά, στον Τσεσμέ, τα υπολείμματα της νικημένης ελληνικής
στρατιάς μέσα σε μία και μόνη νύκτα επιβιβάζονται στα επίτακτα καράβια. Ούτε
μια κάσα υλικού, ούτε μια σφαίρα δεν απομένει στη στεριά, εκτός από τα μη
απαραίτητα πια υποζύγια. Η διαταγή είναι αμείλικτη: να εξοντωθούν για να μην
πέσουν στα χέρια του τουρκικού στρατού.
Τα αθώα μουλάρια
στήνονται μπροστά στις μπούκες των πολυβόλων, μα πολλοί αξιωματικοί παρακούνε
την σκληρή διαταγή. Κι έτσι, όσα σώθηκαν, λαβωμένα, φοβισμένα, πάνε και
στήνονται γύρω από τα λιγοστά πηγάδια, ακίνητα παθητικά και άβουλα, προσμένοντας
κάποιον να γνοιαστεί να σβήσει τη δίψα τους. Εικόνα τραγική, που η μαρτυρία της
φτάνει στον 23χρονο πολεμικό ανταποκριτή Έρνεστ Χέμινγουεϊ –που μάταια
προσπαθεί από την Θράκη να φτάσει στην Σμύρνη– που γράφει μερικές υπέροχες
σελίδες, θρηνώντας τούτα τα αθώα θύματα ενός ακόμη άδικου πολέμου.
Και η νύχτα έρχεται.
Το σκοτάδι πέφτει αργά. Σιγή απλώνεται στην έρημη παραλία του Τσεσμέ, με τους
διπλομανταλωμένους στα σπίτια του λιγοστούς Τούρκους. Σιγή βασιλεύει και στα
καράβια. Παράξενη, κατανυκτική. Σαν ένα σιδερένιο χέρι να έκλεισε με βία
τριάντα χιλιάδες στόματα. Όλοι αμίλητοι, κρατώντας λες την ανάσα τους, κοιτούν
την μαύρη ακτή. Τα ψέματα τέλειωσαν. Αυτοί είναι οι τελευταίοι της καταστροφής.
Έτοιμοι να αφήσουν πίσω τους τη νεκρή Ιωνία.
Και ξαφνικά, μέσα σ’
αυτή την απόλυτη σιωπή, από το επίτακτο «Κύκνος» που βρίσκεται ο νέος
αρχιστράτηγος Πολυμενάκος με το επιτελείο του, ένα σάλπισμα αντηχεί τραγικά
συγκλονιστικό, ανατριχιαστικό στον συμβολισμό του. Αδυσώπητη η μελωδία του. Δεν
σημαίνει ούτε παιάνα, ούτε έφοδο, σημαίνει απλά την «Θοδώρα», που στη
στρατιωτική γλώσσα μεταφράζεται σε … «αποχώρηση»!
Αυτό το σάλπισμα
κλείνει μια ολόκληρη εποχή. Ήταν το πένθιμο αντίο στην πάλαι ποτέ ελληνική
Ιωνία. Η έσχατη κραυγή στην Ανατολή. Το οριστικό τέλος εκατό χρόνων Μεγαλοϊδεατισμού.
 |
| Σπύρος Παπαλουκάς, Δέντρο, ακουαρέλα |
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου