Τάκης Παπατσώνης (1895-1976)

Ένας αγνοημένος μοντερνιστής

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

Επιμέλεια: Αθηνά Βογιατζόγλου

Γεννήθηκε στην Αθήνα και πήγε σχολείο στο Γαλλικό Ινστιτούτο Αθηνών. Το 1913 δημοσίευσε τα πρώτα του ποιήματα στην εφημερίδα Ακρόπολις. Σπούδασε Νομική και Πολιτικές Επιστήμες στο Πανεπιστήμιο Αθηνών ως το 1920, και το 1927 παρακολούθησε μαθήματα οικονομικών επιστημών στο Πανεπιστήμιο της Γενεύης. Από το 1914 και για σαράντα χρόνια εργάστηκε στο Υπουργείο Οικονομικών. Το 1927 έμεινε για μήνες στο Άγιο Όρος. Διετέλεσε πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου της Εθνικής Πινακοθήκης (1953-1964), αντιπρόεδρος στο Διοικητικό Συμβούλιο του Εθνικού Θεάτρου (1955-1964), αντιπρόεδρος και πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Αισθητικής (1964 και 1966 αντίστοιχα). Τιμήθηκε με το γαλλικό παράσημο του Ιππότη της Λεγεώνας της Τιμής (1920) και με το πρώτο Κρατικό Βραβείο Ποίησης (1963). Το 1967 έγινε μέλος της Ακαδημίας Αθηνών. Πέθανε στην Αθήνα.

Η πρώτη έκδοση ποιημάτων του Παπατσώνη πραγματοποιήθηκε το 1934 (Εκλογή Α΄). Είχε προηγηθεί η δημοσίευση της πρώτης ελληνικής μετάφρασης της Έρημης Χώρας του Τόμας Έλιοτ στο περιοδικό Κύκλος και με τίτλο Ερημότοπος. Από το 1935 και για πέντε χρόνια συνεργάστηκε με την εφημερίδα Καθημερινή, όπου δημοσίευσε κριτικά δοκίμια. Το 1944 εξέδωσε τη συλλογή Ursa Minor. Ακολούθησαν η Εκλογή Β΄ (1962), το οδοιπορικό Άσκηση στον Άθω (1963), το ταξιδιωτικό κείμενο Μολδοβαλαχικά του Μύθου, οι μελέτες Friedrich Holderlin, 1970-1843-1970 και Εθνεγερσία: Σολωμός, Κάλβος, και οι συλλογές δοκιμίων Ο Τετραπέρατος κόσμος (δύο τόμοι) και  Όπου ην κήπος. Ασχολήθηκε επίσης με τη λογοτεχνική μετάφραση και συνεργάστηκε με τα περιοδικά Ελλάς, Οι Νέοι, Λόγος, Λύρα, Μούσα, Πειθαρχία, Πρωτοπορία, Ρυθμός, Νέα Γράμματα, Νέα Εστία, Ελεύθερα Γράμματα, Χρονικά Αισθητικής κ.ά.

Υπήρξε ένας από τους εισηγητές του ελεύθερου στίχου στη μοντερνιστική ελληνική ποίηση.

[Τα κείμενα του αφιερώματος είναι αποσπάσματα ομιλιών στο συνέδριο «Τάκης Παπατσώνης: ο ποιητής, ο κριτικός, ο στοχαστής», που πραγματοποιήθηκε στο Παν/μιο Ιωαννίνων στις 8 και 9 Μαΐου 2017 και οργανώθηκε από το Εργαστήριο Νεοελληνικής Φιλολογίας της εκεί Φιλοσοφικής Σχολής]