Το «αλάτι της ζωής»

FRANCOISE HERITIER, Το αλάτι της ζωής, μτφρ. Έφη Κορομηλά, εκδόσεις Κέλευθος, σελ. 128

Μπορεί ο Τολστόι να χρειάστηκε δέκα ολόκληρα χρόνια για το Πόλεμος και Ειρήνη, και ο Προυστ να ολοκλήρωσε σε άλλα δεκαοχτώ Την αναζήτηση του χαμένου χρόνου, όμως το να προκύψει, μέσα από ελεύθερους συνειρμούς, μια πηγαία τράπεζα αναμνήσεων, δεν είναι και χθεσινό εγχείρημα. Απεναντίας, θέλει αγάπη για τη ζωή, μάχη για τις στιγμές της, αισιοδοξία για το χρόνο που μας παίρνει στο σαρκίο του. Δεν εκπλήσσομαι, λοιπόν, που το εν λόγω βιβλίο βραβεύτηκε ως το πιο αισιόδοξο, του 2012, στη Γαλλία. Η συγγραφέας του είναι γαλλίδα ανθρωπολόγος και εθνολόγος, επίτιμη καθηγήτρια στο Κολλέγιο της Γαλλίας και μαθήτρια του Κλωντ Λεβί Στρως.

Το αλάτι της ζωής είναι μια πυξίδα για τον αναγνώστη, μέσα στην εποχή του. Δίνει την αφορμή να γίνει ξεκάθαρο, ότι το θάρρος αντιπαλεύει την εποχή αντί για τη ζωή. Η ζωή είναι εξ’ ορισμού ωραία, γεγονός που βιώνεται μέσα από τους συνδυασμούς εικόνων, συναισθημάτων, πράξεων ή των απλών σκέψεων, όσα η συγγραφέας μοιράζεται με το κοινό της. Ώστε, έγκειται στην αισθαντικότητα, του καθενός προσωπικά, ποιες στιγμές θα ταυτιστεί μαζί της, ποιες θα θυμηθεί, ποιες θα αναγνωρίσει για δικές του.

Γράφοντας μέσα στο χρόνο, από τις 13 Αυγούστου μέχρι τις 10 Οκτωβρίου 2011, η Héritier έπλασε τον δικό της «άρτο» ιστορίας, για να τον αναζητά σε στιγμές πείνας. Λένε πως οι ινδιάνοι δεν ήθελαν τις φωτογραφίες, επειδή φυλακίζουν τις ψυχές. Το αλάτι της ζωής συμβολίζει ακριβώς αυτήν την ψυχική ελευθερία· είναι μια υπερ-φωτογραφία από μη φωτογραφίες, από λέξεις και τη δύναμη που έχουν να ανασύρουν τη ζωή, διά της γλώσσας και της επιστροφής στο χρόνο. Υπό αυτήν την έννοια, το βιβλίο είναι μια άσκηση για τη ζωή, είναι η αλήθεια ότι ο εαυτός συνίσταται σε ένα σύνολο ανθρώπων, γεύσεων, χρωμάτων, εντυπώσεων. Ο «εαυτός» της Héritier είναι ένα φωτεινό παράδειγμα καλωσορίσματος και ανθρωπογραφημένου χρόνου. Δεν μπορώ παρά να  αναφερθώ σε μερικές από τις συνειρμικές ελευθερίες της: «Να έχεις γίνει εσύ το δώρο γενεθλίων που πρόσφεραν στην κόρη τους στοργικοί γονείς με το να τη δεχτείς σπίτι σου (...) να ξέρεις πως ο στοχασμός είναι ένας τρόπος για να τρέχει ο χρόνος ολοταχώς κι ότι στο τέλος μένεις με την απορία».

ΑΝΤΙΓΟΝΗ ΚΑΤΣΑΔΗΜΑ