Αμετανόητοι αριστεροί

ΤΟΥ ΑΛΚΗ ΡΗΓΟΥ

ΜΑΡΙΑ ΚΑΡΑΓΙΩΡΓΗ, ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΖΩΙΤΟΠΟΥΛΟΥ-ΜΑΥΡΟΚΕΦΑΛΙΔΟΥ, Κώστας Καραγιώργης (1905 – 1955), Αθήνα 2011

Πένυ Κωνσταντίνου- Πρόσωπο

Ήταν Πρωτομαγιά και τότε –άνοιξη του 1941 στη Σύρα– που έκοψε και τις έδωσε ένα κλωνάρι πασχαλιάς: «το σύμπαν εκείνη την ημέρα ήταν διαφορετικό, μοναδικό και ανεπανάληπτο».

Και είναι ανεπανάληπτο πράγματι, μετά 70 χρόνια –και τι χρόνια!- εκείνη να το ζει και να το καταθέτει, με την ίδια ένταση ερωτευμένης κοπελιάς, στα 92 της. Να γράφει, ορθότερα να μιλά από καρδιάς, για εκείνον, τον άντρα που δεν χόρτασε ποτέ της, που δεν απαρνήθηκε ποτέ της, τον πατέρα του παιδιού της, τον έρωτα της ζωής της, τον δολοφονημένο από τους ίδιους τους «συντρόφους» του, το ηγετικό στέλεχος του ΚΚΕ, τον γιατρό Κώστα Γυφτοδήμο-Καραγιώργη: «σφράγισε τη ζωή μου, δεν είχα την ψυχραιμία ώς τώρα να γράψω τη δική του ζωή, την περνούσα μέσα από τη δική μου σε όσα έγραφα ή έκανα και τώρα που έφτασε το τέλος, γαλήνεψα, η οργή που με κυριαρχούσε εναντίον όλων εκείνων που προκάλεσαν την τραγωδία του χαμού του έφυγε σαν οργή, αλλά συγχωροχάρτι δεν έδωσα  σε κανέναν».

«Ανάθεμα λοιπόν στην ώρα, κατάρα στη στιγμή, κατάρα και στα δικά μας μικροανθρωπάκια που ξέκαναν το δικό μας άνθρωπο, γιατί ήταν ένα μπόι πάνω από τον πυγμαίο δικό τους κι αυτό τους πήγαινε πολύ, δεν μπορούσαν να το αντέξουν. Δεν θα τους το συγχωρέσω ποτέ, ούτε ζωντανή όσο είμαι, ούτε πέρα από τον τάφο μου. Κι αν συνέχισα με τη συμμετοχή μου στον αγώνα, συνέχισα γιατί μου το ζητούσε όλος ο κόσμος των αγωνιστών, γιατί ο τόπος είχε ανάγκη κι από το τελευταίο λιθαράκι».  

Είναι να μη σε γοητεύει, αυτή η γυναίκα, με την καθάρια ψύχραιμα πεισμωμένη και τρυφερά παθιασμένη σκέψη; Και σού έρχεται στο νου μια προσωπική, επίσης ανεπανάληπτη μαρτυρία, μιας άλλης συντρόφισσας, της Αλίκης Παπαδομιχελάκη, που μικρό κοριτσάκι στο Μακρονήσι -κρατούμενη κι’ αυτή αναγκαστικά λόγο της εξορίας της μητέρας της- θυμάται την Καραγιώργη, μια άγρια χειμωνιάτικη νύχτα, να βγάζει όλη την αντάρα και τον θυμό της, μονάχη μπροστά στη φουρτουνιασμένη θάλασσα.    

Συγχωρέστε μου τον προσωπικό τόνο, αλλά για όσους επιμένουμε σε έναν άλλο πραγματικά ελευθεριακό και ουσιαστικά δημοκρατικό κομμουνισμό, τέτοιες μορφές τού αριστερού μας κινήματος και γραφές από καρδιάς μας γοητεύουν και μας ενθαρρύνουν, όσο επώδυνα και ζοφερά είναι εκείνα που μας εξιστορούν.

Και αυτό συμβαίνει και με το πρόσφατο –αυτοέκδοση λίγων αντιτύπων εκτός κυκλοφορίας που χαρίστηκε σε φίλους και γνωστούς– της θαλερής κι ακάματης Μαρίας Καραγιώργη, που με τη βοήθεια της καλής φίλης και των δυο μας, της Κατερίνας Ζωιτοπούλου-Μαυροκεφαλίδου, καταθέτει για τη ζωή, την προσφορά στο κομμουνιστικό κίνημα και την άγρια εξόντωση του «Κωνσταντάκη» της, από τους «συντρόφους» του στην κομμουνιστική Ρουμανία στα 1955.  

Από την γέννηση του Γυφτοδήμου στη Λίμνη της Εύβοιας στα 1905, την ιδιαίτερη σχέση αγάπης με την μητέρα του, τις σπουδές του στην Ιατρική της Αθήνας, την ένταξή του στο κομμουνιστικό κίνημα, τις πρώτες διώξεις και διαγραφές, την «καρδιακή» φιλία με τον μετέπειτα διώκτη του Νίκο Ζαχαριάδη, που ποτέ δεν του συγχώρεσε την ανεξάρτητη κριτική  σκέψη  και τον μη πουριτανικό τρόπο ζωής, η οποία τον οδήγησε να αρνηθεί να πάει για σπουδές στην περίφημη ΚΟΥΤΒ της Μόσχας, γιατί όπως έλεγε: «Αν δεν γνωρίζεις το λαό σου βαθιά στην ψυχολογία του και στη νοοτροπία του, στην παραγωγή και καθημερινή ζωή του, πώς θα πας σε μια σχολή να σε διδάξουν μαρξισμό-λενινισμό, γενικές θεωρίες που μπορεί, όποιος θέλει, να τις μελετήσει και μόνος του»; Γεγονός ανήκουστο, που όπως και το πέρασμά -για λίγο στα νιάτα του- από τον «αρχειομαρξισμό» «κρατήθηκε κατά κάποιο τρόπο, υπό σημείωση γραμμένο στο παθητικό του».

Και στη συνέχεια, μετά τις αναφορές στις σπουδές ειδικότητάς του στη Γερμανία, τη ζωή του στο Παρίσι και τη Μόσχα, ως ανταποκριτής του «Ριζοσπάστη», την εξορία και των δυο τους στην Κίμωλο το 1940-41, την ταραχή που της γέννησε από το πρώτο  αντάμωμά τους, τους ιβίσκους που βρήκε καταχείμωνο γυρίζοντας όλο το νησί «για την Καρδία σου», τη «Νεοελληνική Λογοτεχνία» του Βαρίκα «για το μυαλό σου», και μια σοκολάτα «για το στομάχι σου ας μη το ξεχνούμε κι’ αυτό υπάρχει», όπως της είπε δωρίζοντάς της τα, στα «πιο όμορφα γενέθλιά» της. Τη δραπέτευση τους και εκείνη την αξέχαστη πρωτομαγιάτικη μέρα τους στη Σύρα, που τους ένωσε ερωτικά, την παράνομη κοινή τους δουλεία στην κατεχόμενη Αθήνα και τον σχεδόν τυχαίο λόγο που πήρε το όνομα με το οποίο έμεινε στην ιστορία -Καραγιώργης– αλλά και την ξαφνική του πρόταση «Μαρία θέλω να φτιάξω μαζί σου ένα δεσμό εφ’ όρου ζωής», πάνω από ένα τραπέζι γεμάτο προκηρύξεις και φύλλα παράνομου «Ριζοσπάστη».

Για να ακολουθήσει η υποδειγματική οργάνωση της αντίστασης στη Θεσσαλία, η  απελευθέρωση και το μικρό διάλειμμα σχετικά ήρεμης ελεύθερης κοινής ζωής, δίπλα στη θάλασσα της Γλυφάδας, η διεύθυνση του «Ριζοσπάστη», η πραξικοπηματική προσωπική απόφαση του Ζαχαριάδη για την καταστροφική εκείνη αποχή από τις εκλογές του 1946 και όσα επέφερε. Νέα παρανομία, δεύτερο αντάρτικο, έξοδος στο βουνό, νέα σύλληψη της Μαρίας, ανάληψη από τον Καραγιώργη της διοίκησης  του Κλιμακίου του Γενικού Αρχηγείου Νότιας Ελλάδας του Δημοκρατικού Στρατού και μετά τον βαρύ τραυματισμό  -έμμεσο αποτέλεσμα μιας ακόμη τραγικής τετραήμερης εσωκομματικής σύγκρουσης με τις μικροφιλοδοξίες του Κολιγιάννη–  η νοσηλεία του στην Βουδαπέστη, η επιστροφή και η ανάληψη του ...«Υπουργείου Πολεμικού Ανεφοδιασμού»!  «Πού θα τα έβρισκε τα έρμα τα πολεμοφόδια;». Και μετά η ήττα, η υποχώρηση του Δημοκρατικού Στρατού, το ζοφερό ανώμαλο εσωκομματικό καθεστώς, η αναζήτηση αποδιοπομπαίου τράγου, η σύλληψή του, τα άγρια βασανιστήρια και τελικά το οδυνηρό τέλος στις φυλακές Μαρτζινένι της κομμουνιστικής Ρουμανίας και η μετά την 6^η Ολομέλεια, λειψή, σχεδόν ημιπαράνομη «αποκατάσταση» …της μνήμης του!

Δεν είναι εύκολο να τα καταγράψεις όλα αυτά, κι όμως η λιτή γραφή της Καραγιώργη -παρά τον έντονο πόνο που νοιώθεις ότι την διατρέχει– στη λιγοσέλιδη αυτή βιογραφία-κατάθεση, η στοχαστική και αποκαλυπτική για κομματικά στελέχη μηχανισμούς, νοοτροπίες, πάθη, ηρωισμούς και εμμονές, αποτελεί ένα βαθύτερο αναστοχασμό για την πορεία της μεγάλης ελπίδας που γέννησε και στην Ελλάδα η κομουνιστική ιδεολογία και τον τρόπο που δυστυχώς την διαχειρίστηκαν οι κομματικές ηγεσίες. Αναστοχασμό που καταθέτουμε κι εμείς τούτη την δύσκολη Εργατική Πρωτομαγιά, μικρή συμβολή στην αυτογνωσία μας ως ...αμετανόητων αριστερών!