 |
Άποψη της έκθεσης «Εγκώμιο της Σκιάς» της Νίνας
Παπακωνσταντίνου στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών |
Της Χριστίνας Πετρηνού*
Η έκθεση της Νίνας
Παπακωνσταντίνου στον χώρο του AnnexM,
στο Μέγαρο Μουσικής, την οποία επιμελείται εξαίρετα η Άννα Καφέτση, καθυποβάλλει
τον θεατή με την πρώτη ματιά. Ο χώρος διαποτίζεται από ένα μισοσκόταδο, όπου το
φως που πέφτει πάνω στα έργα τα κάνει να μοιάζουν ομιχλώδη και ασαφή.
Η Νίνα Παπακωνσταντίνου έχει διαλέξει μερικά διηγήματα του Παπαδιαμάντη (1851-1911) και του Τανιζάκι (1886-1965), συγγραφέα του βιβλίου Το εγκώμιο της σκιάς (1933). Η καλλιτέχνης, έχοντας σπουδάσει φιλολογία στο πανεπιστήμιο Αθηνών και Καλές Τέχνες στο Camberwell College of Arts στο Λονδίνο, μέσα από τις επιλογές των βιβλίων στα οποία αναφέρεται μας κάνει κοινωνούς μιας λογοτεχνίας διεθνούς και άκρως επιλεκτικής, στήνοντας μια αόρατη βιβλιοθήκη. Πάνω στην επιφάνεια ενός μοναστηριακού τραπεζιού, αλειμμένου με κερί, έχει γράψει μερικά αποσπάσματα από το διήγημα του σκιαθίτη λογοτέχνη «Αμαρτίας φάντασμα». Η πατίνα του χρόνου αναδεικνύει τη φθορά του επίπλου, όπου η γραφή μοιάζει να κρύβεται έτσι όπως είναι μισοϊδωμένη. Λίγο πιο πέρα, σε οριζόντια γραμμή, αναφέρεται στο έργο «Ο αλιβάνιστος», όπου με κόλλα, ρετσίνι, και λιβάνι γράφει μια σύντομη αναφορά στο λογοτεχνικό του έργο. Με έναν θαυμαστό τρόπο, η καλλιτέχνης ταιριάζει τη δυτική και την ανατολίτικη κουλτούρα, όπως φαίνεται από το τόσο σοφά αποδοσμένο στήσιμο της έκθεσης από την επιμελήτρια της έκθεσης.
Τα έργα της έκθεσης, οι βιντεοπροβολές και τα επιτοίχια, κρύβουν το νόημα των αποσπασμάτων στο μισοσκόταδο, τόσο προσφιλές στον Τανιζάκι όσο και στον γιαπωνέζικο πολιτισμό της εποχής του, ακριβώς κάτω από την αμερικανική επιρροή. Η Παπακωνσταντίνου παντρεύει την ασάφεια των λογοτεχνικών της αναφορών με τη σκιερότητα του ημίφωτος. Η ίδια καθυποβάλλει τον θεατή σε μια αδιαπέραστη ανάγνωση του κειμένου, καθώς το νόημα βρίσκεται προστατευμένο μέσα στην ασάφεια και αιωρούμενο σε ένα ημίφως. Το εύρος των αποσπασμάτων, αν και αδιόρατα μέσα στις παρεμβάσεις της εικαστικού, έχουν μια διάχυτη μαγεία, μια εσωτερικότητα η οποία βρίσκεται προσκολλημένη σε μια καθηλωτική εμπειρία. Αυτήν την ιερότητα συναντάμε και στους δύο συγγραφείς.
Τα έργα φέγγουν μέσα στο μισοσκόταδο, το οποίο εγκωμιάζεται από τον γιαπωνέζο λογοτέχνη. Χωρίς καμία μεταφυσική χροιά, η καλλιτέχνης μας οδηγεί με τα αποσπάσματα στην καθαρεύουσα, με ιδιωματισμούς όπου η ομορφιά των έργων της έγκειται σε αυτή την ασάφεια ανάμεσα στον Παπαδιαμάντη και τον Τανιζάκι. Δεν θα μπορούσε καλύτερα να παντρέψει τους δυο λογοτέχνες το ημίφως όπου έχουν υποταχτεί τα έργα. Με δυσκολία κανείς διαβάζει. Τι να πούμε για το «Όνειρο στο κύμα», όπου πάνω σε ρυζόχαρτα με λευκή ακουαρέλα και λευκή κιμωλία βρίσκεται το αντίστοιχο κείμενο κρυμμένο μέσα αμφισημία του. Το ημίφως τοποθετεί τον θεατή σε μια ησυχία, καθώς τα έργα αναδεικνύονται μέσα στην σιωπή και σε μια κομψότητα.
Η συνεργασία της εικαστικού με την επιμελήτρια φαίνεται άκρως επιτυχημένη. Μια έκθεση που αξίζει να την δει κανείς και ας φύγει κατακλεισμένος από το απόκρυφο.
* Η Χριστίνα Πετρηνού είναι ιστορικός
τέχνης και επιμελήτρια εκθέσεων
Η Νίνα Παπακωνσταντίνου έχει διαλέξει μερικά διηγήματα του Παπαδιαμάντη (1851-1911) και του Τανιζάκι (1886-1965), συγγραφέα του βιβλίου Το εγκώμιο της σκιάς (1933). Η καλλιτέχνης, έχοντας σπουδάσει φιλολογία στο πανεπιστήμιο Αθηνών και Καλές Τέχνες στο Camberwell College of Arts στο Λονδίνο, μέσα από τις επιλογές των βιβλίων στα οποία αναφέρεται μας κάνει κοινωνούς μιας λογοτεχνίας διεθνούς και άκρως επιλεκτικής, στήνοντας μια αόρατη βιβλιοθήκη. Πάνω στην επιφάνεια ενός μοναστηριακού τραπεζιού, αλειμμένου με κερί, έχει γράψει μερικά αποσπάσματα από το διήγημα του σκιαθίτη λογοτέχνη «Αμαρτίας φάντασμα». Η πατίνα του χρόνου αναδεικνύει τη φθορά του επίπλου, όπου η γραφή μοιάζει να κρύβεται έτσι όπως είναι μισοϊδωμένη. Λίγο πιο πέρα, σε οριζόντια γραμμή, αναφέρεται στο έργο «Ο αλιβάνιστος», όπου με κόλλα, ρετσίνι, και λιβάνι γράφει μια σύντομη αναφορά στο λογοτεχνικό του έργο. Με έναν θαυμαστό τρόπο, η καλλιτέχνης ταιριάζει τη δυτική και την ανατολίτικη κουλτούρα, όπως φαίνεται από το τόσο σοφά αποδοσμένο στήσιμο της έκθεσης από την επιμελήτρια της έκθεσης.
Τα έργα της έκθεσης, οι βιντεοπροβολές και τα επιτοίχια, κρύβουν το νόημα των αποσπασμάτων στο μισοσκόταδο, τόσο προσφιλές στον Τανιζάκι όσο και στον γιαπωνέζικο πολιτισμό της εποχής του, ακριβώς κάτω από την αμερικανική επιρροή. Η Παπακωνσταντίνου παντρεύει την ασάφεια των λογοτεχνικών της αναφορών με τη σκιερότητα του ημίφωτος. Η ίδια καθυποβάλλει τον θεατή σε μια αδιαπέραστη ανάγνωση του κειμένου, καθώς το νόημα βρίσκεται προστατευμένο μέσα στην ασάφεια και αιωρούμενο σε ένα ημίφως. Το εύρος των αποσπασμάτων, αν και αδιόρατα μέσα στις παρεμβάσεις της εικαστικού, έχουν μια διάχυτη μαγεία, μια εσωτερικότητα η οποία βρίσκεται προσκολλημένη σε μια καθηλωτική εμπειρία. Αυτήν την ιερότητα συναντάμε και στους δύο συγγραφείς.
Τα έργα φέγγουν μέσα στο μισοσκόταδο, το οποίο εγκωμιάζεται από τον γιαπωνέζο λογοτέχνη. Χωρίς καμία μεταφυσική χροιά, η καλλιτέχνης μας οδηγεί με τα αποσπάσματα στην καθαρεύουσα, με ιδιωματισμούς όπου η ομορφιά των έργων της έγκειται σε αυτή την ασάφεια ανάμεσα στον Παπαδιαμάντη και τον Τανιζάκι. Δεν θα μπορούσε καλύτερα να παντρέψει τους δυο λογοτέχνες το ημίφως όπου έχουν υποταχτεί τα έργα. Με δυσκολία κανείς διαβάζει. Τι να πούμε για το «Όνειρο στο κύμα», όπου πάνω σε ρυζόχαρτα με λευκή ακουαρέλα και λευκή κιμωλία βρίσκεται το αντίστοιχο κείμενο κρυμμένο μέσα αμφισημία του. Το ημίφως τοποθετεί τον θεατή σε μια ησυχία, καθώς τα έργα αναδεικνύονται μέσα στην σιωπή και σε μια κομψότητα.
Η συνεργασία της εικαστικού με την επιμελήτρια φαίνεται άκρως επιτυχημένη. Μια έκθεση που αξίζει να την δει κανείς και ας φύγει κατακλεισμένος από το απόκρυφο.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου