Της Παρασκευή
Μακρίδου*
ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΑΡΚΟΠΟΥΛΟΣ, Η ποίηση του Αντώνη Φωστιέρη, εκδόσεις Εκάτη 2022, σελ. 66
Είναι σπάνια η μεγαλόφωνη, ειλικρινής και έμπρακτη αναγνώριση της συγγραφικής αξίας του έργου ενός ομότεχνου. Έτσι, η μονογραφία του σημαντικού ποιητή της Γενιάς του ’70 Γιώργου Μαρκόπουλου για το έργο του Αντώνη Φωστιέρη, επίσης σημαντικού ποιητή της ίδιας Γενιάς, εκτός από αυτήν καθαυτήν την αξία της, αποτελεί και χειρονομία ιδιαίτερης ηθικής σημασίας.
Η κριτική συγγραφική ενασχόληση του Μαρκόπουλου με την ποιητική εργασία του Φωστιέρη υπήρξε μακρόχρονη και εντοπίζεται σε όλη τη διαδρομή της παρουσίας του τελευταίου (κριτικά κείμενα για κάθε συλλογή του Φωστιέρη, αλλά και κείμενα που δημοσιεύθηκαν σε αφιερώματα γνωστών λογοτεχνικών περιοδικών για τον ποιητή). Ωστόσο, η μελέτη του 2022 δεν αποτελεί συναγωγή προγενέστερων κειμένων, αλλά η συγγραφή της στηρίζεται στην εν όλω θεώρηση της ποίησης του Φωστιέρη, μια ποίηση που διακρίνεται για το βαθύνοο, στοχαστικό και φιλοσοφικό της έρμα.
Στο πλαίσιο μιας ερμηνευτικής-κειμενοκεντρικής θεώρησης και με μεθοδολογία δειγματοληπτική, η σύνθεση της μονογραφίας χαρακτηρίζεται αφενός από σαφήνεια νοηματική, χωρίς να απεμπολείται στο ελάχιστο η γλωσσική πυκνότητα, και αφετέρου από την υιοθέτηση ενός κώδικα συγγραφής που αποτελεί συγκερασμό του λογοτεχνικού με τον δοκιμιακό λόγο.
Ο Μαρκόπουλος δεν εγκλωβίστηκε σε θεωρητικούς ατταβισμούς, απέφυγε τις άγονες αναφορές σε βιογραφικά στοιχεία του ποιητή, απογύμνωσε το κείμενό του από περιττές επαναλήψεις και μηρυκασμούς φιλοφρονήσεων, δίνοντας προτεραιότητα ως επί το πλείστον στα σημαντικά σημεία της φωστιερικής ποίησης (όπως είναι η ενδοδιακειμενικότητα, η υπονόμευση του έρωτα και της ποίησης, οι χρονικές αντιμεταθέσεις, τα γλωσσοθεματικά στοιχεία, οι αποφθεγματικές διατυπώσεις, ο αμφίσημος ή πολύσημος λόγος κ.ά.), φωταγωγώντας ερμηνευτικά πολλά από τα εδάφη της. Βαθύτατος γνώστης του συνολικού έργου, το αποσυνέδεσε από το ιστορικό του συγκείμενο, επέλεξε αδρομερείς αναφορές στην, ομολογουμένως, καινοφανή γλωσσική ιδιόλεκτο και την ποιητική του γραμματική, ενώ, παρακάπτοντας τις δύο πρώτες νεανικές συλλογές, προχώρησε με γρήγορα βήματα προς την καρδιά του ποιητικού σώματος, δηλαδή τις τελευταίες οκτώ συλλογές, από το 1977 έως το 2020.
Η αξία της μονογραφίας αυτής, σε αντιδιαστολή προς τις μέχρι τώρα εξειδικευμένες μελέτες για το ποιητικό έργο του Φωστιέρη, έγκειται στο γεγονός ότι λειτουργεί απολύτως διαφωτιστικά για τον νεοεισερχόμενο αναγνώστη της ποίησής του παρέχοντας τη δυνατότητα μιας ουσιαστικής εξοικείωσης μαζί της, στοιχείο που διευκολύνεται από την παράθεση επιλεγμένων ποιημάτων τα οποία παρεμβάλλονται στο κείμενο. Ιδιαίτερη αξία κατέχει και η αναγνωστική οδηγία του Μαρκόπουλου στις πρώτες σελίδες του βιβλίου: τον Φωστιέρη, γράφει ο Μαρκόπουλος, «πρέπει πάντα να τον διαβάζουμε με την υποψία του δεύτερου επιπέδου, του κρυφού υπαινιγμού και του μυστικού νοήματος».
Οφείλουμε να παραδεχτούμε ότι το βιβλίο, ένα βιβλίο όπου, σύμφωνα με τον καβαφικό στίχο, «γι’ Αλεξανδρινό γράφει Αλεξανδρινός», συγκεντρώνει τρία σημαντικά «ευ»: είναι εύχρηστο λόγω μεγέθους (μόλις εξήντα έξι σελίδες), εμπρόθετα ευσύνοπτο και αναγνωστικά εύπλοο, με την έννοια ότι, λόγω της γλαφυρής γραφής του, διαβάζεται απνευστί. Κλείνοντας ας σταθούμε στη δεδηλωμένη συγγραφική πρόθεση: Σε πρόσφατη συνέντευξή του ο Μαρκόπουλος δήλωσε ότι το βιβλίο αυτό θέλει να το «χαρεί» μαζί με τον φίλο του ποιητή Αντώνη Φωστιέρη. Με τη φράση αυτή ο Μαρκόπουλος εστίασε με ειλικρίνεια σε κάτι που οι περισσότεροι συγγραφείς προσπερνούν ή λησμονούν∙ μίλησε για τη χαρά της συγγραφής, η οποία αυξάνεται όταν μοιράζεται με αγαπημένους φίλους, πολύ περισσότερο μάλιστα όταν αυτοί είναι ομότεχνοι και συνοδοιπόροι.
* Η Παρασκευή Μακρίδου είναι συγγραφέας, διδάκτωρ νεοελληνικής φιλολογίας
 |
| Λίλα Πολενάκη, αν,αν,ας, 2018, ακρυλικό, χαρτί, ύφασμα σε μουσαμά, 21 x 15 εκ. |
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου