Ο βασιλιάς και ο λαός

Έλενα Ακύλα, Στην έρημο του ελληνικού, 2020, ελαιογραφία σε καμβά, 80 x 100 εκ.

Της Ανθούλας Δανιήλ*

 

ΜΑΚΗΣ ΤΣΙΤΑΣ, Ο σύμβουλος του βασιλιά, Εικόνες: Μαιρηλία Φωτιάδου, εκδόσεις Μεταίχμιο, σελ. 32

 
 Μετά τα κοινωνικά θέματα για παιδιά, ο Μάκης Τσίτας ήδη έκανε στροφή προς  τα πολιτικά από το προηγούμενο βιβλίο του Έρχεται ο γίγαντας . Οι καιροί άλλαξαν και τα παιδιά πρέπει να μαθαίνουν εγκαίρως τον μελλοντικό τους ρόλο ως πολίτες. Γι’ αυτό υπάρχουν και τα παραμύθια που καθόλου δεν είναι παραμύθια, αλλά πάντα κρύβουν μια σημαντική αλήθεια χρήσιμη κατά περίπτωση και για τους μεγάλους.
Να σου λοιπόν στο νέο βιβλίο του Ο σύμβουλος του βασιλιά, που ως αξιοπρεπές  παραμύθι, κατά παράδοση,  έχει κι έναν βασιλιά∙  βασίλισσα, πρίγκιπα, πριγκίπισσα, μάγισσα, όχι απαραίτητα. Λαό οπωσδήποτε.  Αν δεν έχουμε βασιλιά, έχουμε δημοκρατία, αν έχουμε βασιλιά, μετά τη δημοκρατία, έχουμε παλινόρθωση. Κι αν πάλι δεν έχουμε παλινόρθωση, φαίνεται πως ο μύθος του βασιλιά παραμένει ισχυρός ως συμβόλου εξουσίας και δύναμης που επανέρχεται για να μας υπενθυμίσει τι μπορεί  να πάθει ένας λαός από έναν ανάξιο βασιλιά, ανίκανο να αξιολογήσει τους συμβούλους του.
Ο βασιλιάς της ιστορίας που εμπνεύστηκε ο Τσίτας είχε έναν σύμβουλο που πέθανε εκατό ετών, πράγμα που σημαίνει πως είχε μεγάλη πείρα και σοφία. Από τα αρχαία χρόνια τα γηρατειά συμβάδιζαν με τη σοφία, φαίνεται πως οι ξεμωραμένοι δεν είχαν ακόμα εφευρεθεί. 
Ο σύμβουλος, λοιπόν, πρέπει να έχει πείρα και γνώσεις, άρα να είναι γέρος. Δεν είναι απλό πράγμα να κρατάς στα χέρια σου την τύχη ενός λαού. Γι’ αυτό και ο βασιλιάς, ή όποιος βλέπει τον εαυτό του σαν βασιλιά, πρέπει να έχει πάντα καλούς συμβούλους πλάι του και όχι μόνον έναν.
Στην ιστορία μας, βλέπουμε τι μπορεί να πάθει ένας βασιλιάς, όταν στηρίζεται στη γνώμη του ενός και μοναδικού, που ήρθε από το πουθενά να αλλάξει τον ρουν της ιστορίας, εφόσον  η επιβολή της απόφασης του ενός λέγεται δικτατορία, στενοκεφαλιά, αλαζονεία και περιφρόνηση των απόψεων του λαού.  Παρωπίδες στη γνώση.
Συγκεκριμένα, ο νεαρός σύμβουλος που πήρε τη θέση του απελθόντος γέρου σοφού, ήξερε να απαντά σε όποια ερώτηση μόνο «Όχι».
Στην αρχή το «όχι» του σώζει το κράτος από μια μεγάλη ζημιά, ύστερα από άλλη μία, αλλά αυτό αποδείχτηκε συμπτωματικό γιατί μετά αρχίζουν τα δεινά. Το «όχι» του δημιουργεί προβλήματα και τούτο γιατί ένα ξερό «όχι», χωρίς αιτιολογία, είναι άγονο, αυθαίρετο και επικίνδυνο.
Κι εδώ εμφανίζεται ο λαός, που πάντα ήταν επιφυλακτικός, ο οποίος λέει το δικό του «όχι» στον αυταρχικό και αλαζόνα νεαρό σύμβουλο και τον  έδιωξε και καλά του έκανε.   Στο τελευταίο ερώτημα, αν θα επιστρέψει στο μέλλον, η απάντησή του είναι φυσικά «όχι». Και σ’ αυτή τη φάση το μήνυμα πάει στον λαό, ο οποίος δεν πρόκειται να ανεχτεί ξανά ενός περίεργου τα καπρίτσια. Αν και ποτέ δεν ξέρεις, δυστυχώς. Η ιστορία (δεν) διδάσκει.
Ο Μάκης Τσίτας, λοιπόν,  μέσα από αυτή την ιστορία, έστειλε μήνυμα σε κάθε επίδοξο που θέλει να γίνει χαλίφης στη θέση του χαλίφη, πως ο λαός δεν τρώει κουτόχορτο. Και ο όποιος βασιλιάς, για να κάθεται καλά στο θρόνο του, πρέπει να υπολογίζει τον λαό του.
Η  Μαιρηλία Φωτιάδου ζωγράφισε ωραίες υπαινικτικές εικόνες για να στολίσει το πολιτικό κείμενο του Τσίτα. Στο εξώφυλλο για παράδειγμα, τα πόδια του βασιλιά στο υποπόδιο, δείχνουν ένα αμήχανο παιδάκι, ενώ πλάι του ο αλαζόνας νεαρός με σηκωμένο το δάχτυλο, μοιάζει σαν ιεροκήρυκας  ... με δικά του διαμερίσματα για να κάθεται και να σκέφτεται  τα «όχι» του. Ας ξεστομίσουμε, λοιπόν, κι εμείς το «όχι» και το «έξω» σε κάθε τεμπέλη ανεγκέφαλο που θέλει να μας κυβερνήσει...  
Α! και επειδή αυτό το παραμύθι είναι ενταγμένο στην ενότητα «μικρές καληνύχτες», ας σκεφτούμε πως η υπνοπαιδεία είναι και  αυτή παιδεία και μάλιστα πολύ σημαντική και ψυχολογικά εφαρμοσμένη. Νάνι νάνι το μωρό μου και έξω ο κακός σύμβουλος...
 
*Η Ανθούλα Δανιήλ είναι δρ. φιλολογίας