Μια ανοίκεια εικόνα της Αττικής

Μαριγώ Κάσση, Άγγελος, μικτή τεχνική, 110 x 200 εκ. 

VIVI ZOGRAFOU, Dark Attica, p. 301

Ενώ τα περισσότερα βιβλία της «Darκ» ή «Gothic Culture» ασχολούνται με το παραφυσικό, το βιβλίο αυτό, αν και μοιράζεται με τα προαναφερθέντα βιβλία το ενδιαφέρον για τη συγκεκριμένη κουλτούρα, χρησιμοποιεί ως πηγή του όχι τη μεταφυσική, αλλά τα ιστορικά γεγονότα.

Άλλωστε, όπως αναφέρει η συγγραφέας στην εισαγωγή της, «η Αρχαία και η Νεώτερη Ελληνική Ιστορία είναι γεμάτες από ίντριγκες, τραγικές προσωπικότητες, προκαταλήψεις, εμφύλιους πολέμους και κρίσεις, αλλά και η χώρα είναι γεμάτη από ερειπωμένα μέρη τυλιγμένα στο μυστήριο».

Για την ιδιαίτερη ατμόσφαιρά του, το βιβλίο αντλεί από την αισθητική απόλαυση δύο τεχνών: της ποίησης και της φωτογραφίας. Όπως αναφέρεται στην εισαγωγή, η ποιητικότητα των τόπων που επισκέφτηκε η συγγραφέας την οδήγησε στο να δημιουργήσει αυτό το βιβλίο.

Στη σημαντική μελέτη του για τον Μπωντλαίρ «Ένας λυρικός στην ακμή του καπιταλισμού», ο Βάλτερ Μπένγιαμιν αναφέρει ότι ο ποιητής αντιμετωπίζει τον τόπο ως ποίημα. Πρόκειται για μια σειρά σημείων που επιτρέπουν στον ποιητή να «διαβάζει» και να γράφει για τον τόπο (στα «Άνθη του Κακού», το Παρίσι) ως μια λογοτεχνική σελίδα.

Αν και η παραπάνω προσέγγιση αποτελεί έναν από τους θεμελιώδεις λίθους του μοντερνισμού, η συγγραφέας επέλεξε τον Μπωντλαίρ ειδικότερα για το taedium vitae, αλλά και το δέος του μπροστά στην «παράξενη ομορφιά» την οποία συχνά ο ποιητής επικαλείται για να προκαλέσει σοκ στους αναγνώστες του. Εμπνέεται από το spleen του ποιητή και τον σκοτεινό ρομαντισμό του. Ή, όπως γράφει ο ποιητής: «Le monde monotone et petit, aujourdh’ hui Hier Demain toujours nous fait voire notre image: Une basis d horreur dans une dessert d’ ennui!” ή «Βαδίζεις πάνω σε Πεθαμένους, Ομορφιά, που λοιδορείς». Απ’ τα κοσμήματά σου η Φρίκη δεν είναι το λιγότερο θελκτικό κι ο Φόνος ανάμεσα στα φτηνά αγαπημένα σου στολίδια πάνω στην καμαρωτή κοιλιά σου χορεύει ερωτικά».

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο η συγγραφέας επέλεξε τοποθεσίες μέσα στην Αττική και τα νησιά του Αργοσαρωνικού, τα οποία ενέταξε στις κάτωθι θεματικές κατηγορίες: «Θάνατος», «Έγκλημα» «Μοιραία Πάθη», «Στοιχειωμένα μέρη», «Πνεύματα και Κατάρες» «Μυστικισμός» «Λευκή Μαγεία» «Σκοτεινή ονειροπόληση», «Σκληρή Επιβίωση».

Μεταξύ των τοποθεσιών που παρουσιάζονται είναι: Τα σπίτια της Δούκισσας της Πλακεντίας, τα νεογοτθικά κτίρια της Αθήνας, η «σκοτεινή» κληρονομιά των Σπετσών από τα χρόνια της Κατοχής και του Εμφυλίου, αλλά και οι τοποθεσίες που σχετίζονται με τον εμβληματικό «Μάγο» του Τζον Φώουλς, ο οποίος έζησε και εργάστηκε στις Σπέτσες μεταπολεμικά (δεκαετία του ’50), τα σανατόρια, η Μακρόνησος, η οποία, αν και δεν ανήκει στην Αττική, η εγγύτητά της και ο σημαντικός ιστορικός της ρόλος στην μετεμφυλιακή Αθήνα ήταν οι λόγοι που εντάχθηκε στον οδηγό αυτό. Αλλά και από την Αρχαία Ελληνική Ιστορία, τοποθεσίες όπως το αρχαίο λιμάνι της Σαλαμίνας, η σπηλιά του Άδη, τα Ελευσίνια Μυστήρια, η λίμνη της Περσεφόνης κ.ά.

Η ποίηση διαχέεται σε όλο το βιβλίο. Κάθε ενότητα «στολίζεται» από το δίστιχο ενός ποιητή της διεθνούς λογοτεχνίας: Λόρκα, Ρεμπώ, Έλιοτ και φυσικά Μπωντλαίρ. Οι στίχοι, δίνουν το στίγμα της κάθε ενότητας.

Τα μέρη που παρουσιάζει, τα επισκέφτηκε η συγγραφέας. Έτσι είχε την ευκαιρία να τα αποτυπώσει με τον φακό της, δίνοντας φωτογραφίες που υπογραμμίζουν την παράξενη ομορφιά τους, αλλά και την ιδιαίτερη οπτική μέσα από την οποία τα συναντάει.

Στο βιβλίο «Dark Attica» συνυπάρχουν η Ιστορία, η ποίηση, το χρονικό και η φωτογραφία. Όλα μαζί συνυφαίνουν μια ατμοσφαιρική, όσο και ανοίκεια αποτύπωση της «γνωστής μας» Αττικής, αλλά και των νησιών του Σαρωνικού που γνωρίζουμε απλά ως τουριστικούς προορισμούς.

Το βιβλίο κυκλοφορεί ως ebook στο amazon, στο Cosmoteboοks και στο akakia.net.

Μανόλης Καραγιάννης