Πάσχα στο Χονγκ Κονγκ

ΔΙΗΓΗΜΑ

Χωρίς τίτλο,  2008, λάδι σε καμβά,   210 x 210 εκ.

ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ ΒΕΗ

«…το λι πο εραστή της σελάνας… το πεκίνο των τριακοσίων γενεών…»

Ηλίας Λάγιος,  Ασκήσεις (Ι-ΙΧ), Ωλήν, 1984

Θολό, ποτισμένο από υγρασίες αιώνων, το απόγευμα. Ένας μήνας που μοιάζει με αραιωμένο από την πολυκαιρία υφάδι. Απρίλιος προχωρημένος. Καμία υποψία βροχής. Άρα περισσότερη ενέργεια διάχυτη παντού. Ανέβαινα με τις στενές, αλλά πρακτικές από κάθε άποψη κυλιόμενες σκάλες από την αφετηρία Σέντραλ του νησιού, πηγαίνοντας να συναντήσω δυο τρεις φίλους που μόλις είχαν φτάσει από τη Μελβούρνη, όταν είδα στη γωνία του σκηνικού τον κομψό, ευθυτενή Δεσπότη του Αγίου Λουκά, να κατεβαίνει ακριβώς από την αντίθετη μεριά. «Θα μας έρθεις να κάνουμε μαζί Ανάσταση ή θα πας πάλι στο Πεκίνο;», πρόλαβε να με ρωτήσει αμέσως,  προτού χάσει ο ένας τον άλλο μέσα στο πάντα βιαστικό πλήθος της πόλης. Σήκωσα το αριστερό μου χέρι που ήταν ελεύθερο από βάρη προς τη μεριά του. Χαιρετισμός και κατάφαση μαζί στην αυθόρμητη πρόσκληση του ελληνοαμερικανού κληρικού. Συμπλήρωνε κιόλας τέσσερα χρόνια και πλέον παραμονής στην τοπική Μητρόπολη. Σε λίγα δευτερόλεπτα έγινε κι αυτός ένα ακόμη σημάδι αμυδρό, αβέβαιο στο κέντρο της παλλόμενης εικόνας των Χογκονέζων. Μαζί τους βέβαια κι εκατοντάδες εκπρόσωποι από όλα σχεδόν τα κράτη που συσσωρεύονται στο νησί και στην ευρύτερη διοικητική του περιφέρεια. Μεταξύ τους όσοι και όσες αναζητούν  την απόλυτη ευκαιρία του άμεσου πλουτισμού ή απλώς καλύτερες συνθήκες εργασίας, με ανάλογες αμοιβές. Οι δομές της πολιτείας δεν είναι έτοιμες, εννοείται, να ενθαρρύνουν την παραγωγή μόνο υλικών αγαθών, αλλά και περιστάσεις Ονείρου. Κι αυτό είναι που λογαριάζει ίσως περισσότερο εδώ.

Η Ορθόδοξη Μητρόπολη του Χονγκ Κονγκ, αφιερωμένη στον Άγιο Λουκά,  ιδρύθηκε το 1966, αποσπαζόμενη από την αντίστοιχη της Νέας Ζηλανδίας. Την ίδια χρονιά αναγνωρίστηκε από τον Κυβερνήτη, ανώτατο εκπρόσωπο των τότε αποικιοκρατών Άγγλων. Στην δικαιοδοσία της περιλαμβάνονται έως σήμερα η Λαϊκή Δημοκρατίας της Κίνας, η Ταϊβάν, η ειδική διοικητική περιοχή του Μακάο, οι Φιλιππίνες, το Βιετνάμ, η Καμπότζη, το Λάος, η Μυανμάρ και η Μογγολία. Στεγάζεται σε ένα διαμέρισμα στον έβδομο όροφο ενός ουρανοξύστη, του επονομαζόμενου  Universal Trade Center. Συγκρατώ ότι η συνύπαρξη του Αγίου Λουκά με διάφορους εμπορικούς οίκους, με εστίες πολύπειρων χρηματιστών και γραφεία εξαγωγών-εισαγωγών εναρμονίζεται πλήρως με το επιχειρησιακό πνεύμα του καθόλα ευρηματικού, ευρύχωρου «Αρωματικού Λιμένος». Ό, τι δηλαδή σημαίνει κατά λέξη Χονγκ Κονγκ στην τοπική διάλεκτο. Δεν επαρκεί όμως ο χώρος αυτός που διαθέτει προσώρας η Μητρόπολη για να περιποιηθεί κάθε φορά όλους όσους προσέρχονται ειδικά για τον εορτασμό του Πάσχα. Έτσι, οι υπεύθυνοι της μικρής, αλλά δραστήριας αυτής ενορίας αναγκάζονται να νοικιάσουν άλλο ναό. Συνήθως ανήκει σε Αγγλικανούς. Το Πάσχα ασφαλώς είναι περισσότερο μια ιδιαιτέρως σημαίνουσα συγκινησιακή τελετή για όσους το έχουν ήδη βιώσει στον τόπο μας, παρά μια επιβεβλημένη εκπλήρωση της παλαιάς εθιμικής τάξης. Κι αυτή ακριβώς η αναμνηστική, η αυθόρμητη σύνδεση με την απώτερη ταυτότητα της Γενέτειρας προσδίδει στην όλη τελετή την ομολογουμένως αυξημένη της ποιότητα. Η όποια διαρρύθμιση, η όποια αίθουσα κι αν τους προσφέρεται τελικά, με όσες ατέλειές κι αν την συνοδεύουν, δείχνει να είναι για τους ομογενείς όντως επαρκής. Ο έμφυτός μας πλατωνισμός προεκτείνει, διευθετεί και ολοκληρώνει τα αναγκαία κατά το δοκούν. Είναι κανόνας άλλωστε που ισχύει σχεδόν παντού. Για τους Κινέζους Ορθοδόξους, που δεν έτυχε να βιώσουν για την ώρα κάτι παρόμοιο, φέρ΄ ειπείν στη Λιβαδειά ή στη Ζάκυνθο, αποτελεί αντίστοιχα μιαν ελάχιστη, τυπική κι εύληπτη εισαγωγή στην κληρονομιά του Βυζαντίου. Κι αυτό φαίνεται να τους αρκεί.

                                                                     

Σε σχετικά μικρή απόσταση από τον Άγιο Λουκά, στην παρακείμενη οδό Χόλυγουντ,  βρίσκεται ο Ναός του Θεού της Λογοτεχνίας (Man) και του Θεού του  Πολέμου (Mo). Οι τελευταίοι θεωρούνται οι αδιαφιλονίκητοι προστάτες των υποψηφίων εκείνων, που αντιμετώπιζαν στο παρελθόν αυστηρότατες εξετάσεις, επιδιώκοντας μια θέση στην αχανή διοικητική μηχανή της Αυτοκρατορικής Κίνας. Ο Πόλεμος, ο Πατέρας των πάντων, έρχεται κι αυτός, από την όχι και τόσο σκοτεινή γνώση του Εφέσιου σοφού, να μας θυμίσει συγγένειες και εμφανείς ομοιότητες καταβολών σκέψης. Η συνύπαρξη των δύο αυτών Θεών τεκμαίρεται αυτονόητη. Ο Ναός τους, χτισμένος το 1847, έμβλημα των βουδιστών και των οπαδών του Ταό σ΄ αυτό το σημείο του πλανήτη,  κρίθηκε από τις τοπικές αρχές, λίγα χρόνια πριν, διατηρητέος. Όταν πηγαίνω με τα πόδια από τον Άγιο Λουκά ως το Ιερό αυτό του Μαn και του Mo, είτε γιατί το φέρνει η ανάγκη είτε γιατί θέλω απλώς να χαλαρώσω, συναντώ πάντα την πολιτισμική ανοχή αυτοπροσώπως. Διακριτική, γειωμένη στην πραγματικότητα του χωρόχρονου, μια δυνατή ρίζα του περιβάλλοντος. Διεκδικεί, όπως θα περίμενε κανείς, κι αυτή το μέλλον της. Η συνεχής συμφόρηση των αξιών, ενίοτε εμφανώς εναντιωματικών, δεν παγιδεύει την περαιτέρω εξέλιξη του συγκεκριμένου χώρου σε πλείστους τομείς ανάπτυξης. Υποστηρίζοντας στην πράξη τη μοναδική φυσιογνωμία αυτού του μέρους, η ανοχή συνιστά εντέλει μια ακόμη Θεά του. Το Χονγκ Κονγκ, παρά τις τόσο περιορισμένες, ως εκ των πραγμάτων, γεωγραφικές του διαστάσεις, παραμένει σταθερά, μεταξύ άλλων, ένα εγκόλπιο αξιών. Μια μινιατούρα διατήρησης και δυναμικής παραγωγής ιδεών. Το δικό μας Πάσχα διαθέτει την ατομική, θεολογική του φύση, ένα στίγμα πνευματικότητας στο ευρύτερο μωσαϊκό, το οποίο οι εδώ εγκατεστημένοι συμπατριώτες μας, οικονομολόγοι, καθηγητές Πανεπιστημίων, διευθυντικά στελέχη οργανισμών, αποσπασμένοι τραπεζίτες και άλλοι, το θεωρούν με τη σειρά τους  όχι ενδεχόμενο, αλλά ως εκ των προτέρων αναπόσπαστο κτήμα τους.

Δίπλα μου μια νεαρή Κινέζα παντρεμένη με Ελληνοαυστραλό της δεύτερης γενιάς, από την Πέρθη. Τους έχω ξανασυναντήσει μια δυο φορές σε παρέες κοινών φίλων. Μιλάνε τα ωραία, τα λίγα και στρωτά ελληνικά των νεοφώτιστων, που θέλουν να προσέχουν συνειδητά τη γλώσσα μας. Ανταλλάσσουμε τα καθιερωμένα φιλιά και τις ευχές με το «Χριστός Ανέστη». Λίγο αργότερα τους υποσχέθηκα να τους ξεναγήσω στην Ελλάδα, όταν θα βρεθούμε μαζί στο κοντινό μέλλον εκεί. Να κάνουμε Πάσχα, ας πούμε στους Μύλους της Σάμου ή στη Μεσαριά της Σαντορίνης. Ο Μητροπολίτης δεν μπορεί, στο μεταξύ, να κρύψει η χαρά του. Τη φορά αυτή, η προσέλευση μικρών παιδιών, παρά την προχωρημένη ώρα, ξεπέρασε κάθε προηγούμενο. Τσουγκρίζουν τα κόκκινα αυγά τους με την απλότητα, την ανεπιτήδευτη φυσικότητα των δοκίμων στα μυστήρια. Άλλωστε το Χονγκ Κονγκ έχει ήδη ανοίξει και γι΄ αυτά ένα δρόμο λειτουργικών συγκερασμών και δημιουργικών προσαρμογών. Στο φως των κεριών η είδηση μιας ανανεωμένης εγγύησης μελλοντικών θαυμάτων.