Δυνατότητες του ρυθμού

ΤΟΥ ΚΩΣΤΑ ΒΟΥΛΓΑΡΗ

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΑΘΗΝΑΚΗΣ, Δωμάτιο μικρών διακοπών, εκδόσεις Κέδρος, σελ. 56

Δεύτερη μόλις συλλογή του Δημήτρη Αθηνάκη, αλλά ήδη έχει μεγάλη πείρα στην όλη ποιητική συνάφεια, δηλαδή ευκαιρίες να γνωρίσει, να σκεφθεί και να κρίνει, να κάνει τις επιλογές του, εκείνες που θα σφραγίσουν το δικό του ύφος και στίγμα. Δύσκολο, σε αυτή την περίπτωση, το δεύτερο βιβλίο, αφού τα άλλοθι της νεότητας και οι ανοχές, για τα πρώτα, «δοκιμαστικά» βήματα, δεν ισχύουν∙ οι απαιτήσεις προβάλλουν ακέραιες.

Την ποιητική συνάφεια, δηλαδή το περιρρέον ποιητικό κλίμα το εκφράζει και το ελέγχει, το ενσωματώνει, το διαχειρίζεται. Κι αυτό με τη σειρά του τον κατατρέχει; Τον εφησυχάζει; Τον ρουφά στην κινούμενη άμμο του; Τον ακυρώνει ως δυνατότητα μιας νέας ποιητικής φωνής;

Όλα αυτά είναι η συνθήκη, μέσα στην οποία υπάρχει και διαμορφώνεται ως ποιητής. Ούτε καλή, ούτε κακή. Ούτε άγονη, ούτε γόνιμη. Ούτε αδιάφορη, ούτε και τελεσίδικη. Κάπως έτσι γίνεται πάντα. Τα «καλύτερα σχολεία» στην τέχνη δεν είναι κατ’ ανάγκην και τα πιο ένδοξα. Εξαρτάται από το αν θα βγει κανείς απ’ το χώρο, δηλαδή απ’ το επίπεδο της σπουδής. Και, βέβαια, πώς θα βγει.

Προσώρας, έχουμε μια σαφή εξέλιξη της γραφής του, από το πρώτο του βιβλίο, αλλά και κάποια «δείγματα». Αυτά είναι που κρίνονται, αυτά υπόσχονται ή όχι, αυτά προδιαγράφουν την ενδεχομενικότητα, η οποία είναι ίσως κάτι περισσότερο απ’ το ήμισυ του παντός.

Πού εντοπίζονται αυτά τα δείγματα; Ποια διάθεση και τι συνάψεις αποτυπώνουν; Αντέχουν ως δείγματα ισχυρά, δηλαδή ως ποιητικοί πυρήνες; Η εξακτίνωση μπορεί να περιμένει.  Ο ολοφυρμός της γλώσσας, όταν βιάζεται η παγιωμένη τάξη της, δεν είναι εύκολη υπόθεση∙ σπανίως συμβαίνει. Η ρευστοποίηση των λέξεων ενδιαφέρει, ο βρασμός και η εξαέρωση, η άσβεστη φλόγα της ποιητικής αναζήτησης. Η τήξη των εννοιών έπεται.

Ο ρυθμός νομίζω πως είναι η κατ’ εξοχήν διαδικασία που οδηγεί τον Αθηνάκη στις ποιητικές αποκρυσταλλώσεις. Όπου εκτίθεται σε μια ρυθμική αγωγή της γλώσσας, όπου την εμπιστεύεται, η ποίηση προκύπτει.

Η νύχτα όμορφη, πιο μόνη από ποτέ

και τώρα λερωμένη∙

απάνω της γεννώ εγώ υπομονή

κι όλο κοιτάζω πίσω

Αντίθετα, όπου δοκιμάζει την απουσία του ρυθμού, ή μάλλον την εξώθησή του προς την αγωγή του πεζού λόγου, η ποίηση χάνει τον ειρμό των αρθρώσεών της, και τελικά διαφεύγει.

μέρες οχτώ∙

έξι της δημιουργίας, μια της ξεκούρασης,

και μια της δυστυχίας

Τι ελλείπει εδώ; Μόνο ένας τόνος, στο πρώτο «μια», που θα γινόταν «μία», και θα άλλαζε όλο το ρυθμό αυτού του τρίστιχου, αλλάζοντας και τη θέση των αντιστικτικών/ταυτοτικών πόλων «ξεκούρασης»- «δυστυχίας», αφού θα τους τοποθετούσε σε διαφορετικά επίπεδα, μακριά απ’ την προφάνεια, με ανοικτές όλες τις ασύμμετρες συνάψεις τους.

Είναι μακρύς ο δρόμος που διάλεξε ο Δημήτρης Αθηνάκης.