Ρώσικη δυστοπία

ΒΛΑΝΤΙΜΙΡ ΣΟΡΟΚΙΝ, Πίσω από το μεγάλο ρωσικό τείχος, μτφρ. Σταυρούλα Αργυροπούλου, εκδόσεις Μεταίχμιο, σελ. 263

«Η σεξουαλική πράξη είναι μέσα στο χρόνο ό,τι είναι ο τίγρης μέσα στο χώρο»

Georges Bataille

Στιγμή έναρξης κάθε βιβλίου είναι ο τίτλος του. Αυτός εγκυμονεί και εισάγει το θέμα της αφήγησης στο αναγνωστικό κοινό. Ενώ το συμβόλαιο με την ελευθερία σκέψης είναι ανοικτό, υποθέτεις την ιστορία και την εκλαμβάνεις σε σχέση με τις προτιμήσεις σου· άρα, τη φαντάζεσαι, ενδεχομένως, στη βάση μιας δικαιολογημένης υποκειμενικής αυθαιρεσίας.

Αρχικά, λοιπόν, από τον τίτλο Πίσω από το μεγάλο ρωσικό τείχος, προσανατολίζεσαι προς την αυθαίρετη απορία, τι συμβαίνει εκεί, και ειδικότερα τι μπορεί να κρύβεται σε αυτό. Διότι η απόχρωση, που μεταφέρεται με τη μορφή της λέξης «τείχος», αναφέρεται στην ηθική και αισθητική αξία της προστασίας, με αντίβαρο τις θεωρίες συνωμοσίας και τις κρατικές απαγορεύσεις στο όνομα της έννομης ασφάλειας. Συνεπώς, οι συνειρμοί από την αναφορά στο «μεγάλο ρωσικό τείχος» υπάγονται σε δύο κατηγορίες χρόνου και αφήγησης: στη διαχρονική αφήγηση περί προστασίας -ηθικού και πολιτικού δικαιώματος του πολίτη- και στην επίκαιρη αφήγηση περί ασφάλειας - σε συνάφεια με την αστυνόμευση. Η πρώτη είναι παραδειγματική, η δεύτερη ειρωνική.

Επί της ουσίας, η ειρωνεία κάνει το γλωσσικό παιχνίδι χειμαρρώδες, ζωηρό, εικονογραφικό. Ο συγγραφέας, Βλαντίμιρ Σορόκιν, δεν θα επικεντρωθεί αποκλειστικά στην ολοκλήρωση της αφηγηματικής υπόθεσης, με σημείο αναφοράς τη μία εργάσιμη ημέρα από τη ζωή του κρατικού υψηλόβαθμου οπρίτσνικου Αντρέι Ντανίλοβιτς Καμιάγκα. Καθώς η επενέργεια του χιούμορ και της φαντασίας, τη στιγμή που εξελίσσει τη γραφή του, τον προσανατολίζουν προς μια έκκεντρη χειμαρρώδη σχέση με το περιεχόμενο, αναπτύσσοντας μια διήγηση άμεση και εξυψωτική, εφόσον η ιστορία διαδραματίζεται σε πρώτο πρόσωπο και έχει ένα συγκεκριμένο «εγώ» για πυξίδα: τον Καμιάγκα.

Ειδικότερα, η ιστορία έχει για πρωταγωνιστή τον δυνατό Ρώσο Αντρέι Ντανίλοβιτς Καμιάγκα, ο οποίος ζει στη μοναρχική Μόσχα το 2027. Είναι μέλος της Οπρίτσνινας, του διοικητικού θεσμού από την εποχή του τσάρου Ιβάν του Τρομερού, του 16^ου αιώνα. Κι αυτό σημαίνει ότι ο Καμιάγκα εκτελεί εντολές του κράτους, σκοτώνει για να επιβιώνει. Έχει  διασυνδέσεις. Οπότε, οι αποχρώσεις του μεγάλου και του τείχους, συνειρμικά μεταφέρονται πλέον στον κεντρικό χαρακτήρα. Αυτός εμφανίζεται να έχει έναν έντονο ψυχισμό και δραστικό ρόλο, σε βαθμό που η αφηγηματική λειτουργία του συνδέεται με τα εμπειρικά δεδομένα της σωματικότητας και της χειρονομίας.

Στο σύνολό του, διαβάζοντας το κείμενο Πίσω από το μεγάλο ρωσικό τείχος, έχεις την εικόνα ενός τίγρη που πατά στα εδάφη των λέξεων, ενώ ξοδεύει από τη σεξουαλικότητα που εμφωλεύει μέσα του και στο χρόνο.

ΑΝΤΙΓΟΝΗ ΚΑΤΣΑΔΗΜΑ