Από το 1973 στο μνημόνιο

ΤΟΥ ΟΛΥΜΠΙΟΥ ΔΑΦΕΡΜΟΥ

Έλενα Χασαλεύρη- The castle observatory

Να ‘ναι η απόσταση του χρόνου; Να ‘ναι ο ορίζοντας που πλησιάζει; Να ‘ναι οι εποχές που μαραίνονται; Όλο και περισσότερο μου φαίνεται ποιητική εκείνη η εποχή. Και τότε ποιητικά ένιωθα. Με μια διαφορά. Τότε (τη) ζούσα, σήμερα (την) αναστορούμαι. Από τη μία οι κωμικοί δικτάτορες. Από την άλλη η, σε σύγχυση, ηττημένη πολιτική ηγεσία. Και το αντιδικτατορικό φοιτητικό κίνημα να πορεύεται, ανασκευάζοντας δοκιμασμένες πρακτικές, καταργώντας βεβαιότητες, εκπλήσσοντας τους παραδοσιακούς, αυτοεκπλησσόμενο και το ίδιο. Το κίνημα αυτοδιαμορφώνεται μέσα από τη δράση του. Δίχως πολλές θεωρητικές συζητήσεις και αναλύσεις, εισβάλλει στα δημόσια πράγματα από το πουθενά. Πιστεύει πως από μόνο του μπορεί να αλλάξει τα πράγματα και πλημμυρίζει με ευτυχία και χαρά τους συμμετέχοντες. Είναι πράγματι ευτυχής συγκυρία να συμμετέχεις σε ένα αυτόνομο κίνημα χωρίς καθοδηγητές και οπαδούς που το καθορίζει η ανιδιοτέλεια, η αντίσταση και η αξιοπρέπεια.

Με τη δράση του προκάλεσε ιστορικά γεγονότα και αναδείχθηκε ως ο μοναδικός υπολογίσιμος αντίπαλος των ανόητων συνταγματαρχών. Γεμάτο συναισθήματα, γεμάτο συγκινήσεις, ονείρατα και ελπίδες. Περάσαμε καλά. Η ψυχή μας ήταν γεμάτη. Λέγαμε δημοκρατία και ελευθερία και συγκλονιζόμασταν. Λέγαμε σοσιαλισμός και απογειωνόμασταν. Όπως όλα τα αυθόρμητα κινήματα, λίγη σχέση είχε με τον ορθολογισμό. Και αναλύσεις προσπαθούσαμε να κάνουμε και τακτικές να καταστρώσουμε. Λίγα από αυτά λειτούργησαν. Το αισθητήριο, το όνειρο, η ελπίδα, η ομορφιά του κινδύνου και η χαρά της δράσης πήγαιναν μπροστά. Είμαστε εμείς, με απόλυτη αυτοπεποίθηση, και απέναντι οι κακοί.

Το κίνημα τολμά ίσαμε εκεί που φτάνει ώσπου μένει μόνο του. Πίσω του η αμηχανία. Η πείρα δεν είδε και δεν άκουσε. Ήξερε όμως να περιμένει. Η έκρηξη ήρθε ως νομοτέλεια. Και η ένδεια της σοφίας των εξουσιών αναδύθηκε. Κατάρρευση του ολοκληρωτισμού. Η ελευθερία. Η ελευθερία των αρχηγών. Η δημοκρατία των πολιτικών υποκειμένων περιορίζεται στην αυτοσύσκεψη των αρχηγών. Σε όποιον αρέσει.

Στήνεται ο μύθος του Πολυτεχνείου. Ανακρίβειες και υπερβολές από πρόσωπα και κόμματα καλύπτουν την ουσία των πραγμάτων. Καμιά πολιτική δύναμη και κανείς φιλόδοξος δεν επιδιώκει να διερευνηθούν τα αίτια που προκάλεσαν το Πολυτεχνείο, να αναλυθεί ο χαρακτήρας του και οι κοινωνικές και πολιτικές επιπτώσεις που προκάλεσε. Ο συντηρητισμός των μηχανισμών αμύνεται απέναντι σε ένα γεγονός που βρίσκεται εκτός της πολιτικής του λογικής. Έτσι οι νέες γενιές θαυμάζουν το μύθο δίχως να κατανοούν τα γεγονότα. Τι πιο συντηρητικό;

Το πολυτεχνείο παίρνει μεταφυσικές διαστάσεις και απομακρύνεται από τους νέους, κυρίως, ανθρώπους. Οι προηγούμενες και οι επόμενες γενιές αδυνατούν να το ανταγωνιστούν. Αν και ελάχιστοι της γενιάς αναλαμβάνουν πολιτικά αξιώματα (υπάρχει σχετική έρευνα) διεγείρονται τα αντανακλαστικά. Οι ψίθυροι, ακόμη και λογοτεχνικοί, χρεώνουν στη γενιά την πολιτική και κοινωνική παρακμή. Άσχημος και ζηλότυπος τρόπος να μειωθεί η συνεισφορά κάποιων ανθρώπων που, αν μη τι άλλο, έκαναν το καθήκον τους κάτω από σκληρές συνθήκες και στη συντριπτική τους πλειονότητα ιδιώτευσαν στην μεταπολίτευση. Δεν θα μπορούσαν εξάλλου να κάνουν κι αλλιώς. Η μεταπολιτευτική πολιτική ζωή χαρακτηρίζεται από ωμό ρεαλισμό, όσον αφορά τις οργανωμένες πολιτικές δυνάμεις. Πώς λοιπόν να συνυπάρξει το όνειρο και ο ρομαντισμός με την πεζότητα, τη σκοπιμότητα και τη φιλοδοξία;

Στη μεταπολίτευση η πολιτική κυριαρχείται από δύο προσωπικότητες. Η μοίρα μας στα χέρια τους. Οι πολίτες μετατρέπονται σε ιδιώτες. Η κοινωνία σε αφασία. Η πολιτική εξουσία στους κληρονόμους. Όπως τότε, στη φεουδαρχία. Η πολιτική σε κρίση. Ευτελείς ατάκες, προσβολές, επικοινωνιακά τεχνάσματα, απουσία θέσεων, ηθικής και ευθύνης. Ανάλγητοι εξουσιαστές καλύπτουν τις ανομίες τους. Η κρίση χορεύει. Συμπαρασύρει την αμφισβήτηση. Εκτραχύνει την αντίσταση. Αντιδράσεις άμορφες, συγκεχυμένες, αντικοινωνικές πολλές φορές, αδυνατούν να αναπτερώσουν την ελπίδα. Ο ωμός ρεαλισμός του ιδιώτη πορεύεται κυρίαρχος και καταπίνει το μέλλον. Οι ψυχές άδειες, δίχως αξίες, ιδανικά και ελπίδες, τσαλαβουτούν στον καταναλωτισμό και αυτοκαταναλώνονται.

Και ήρθε ο Δεκέμβρης, βίαιος, άναρχος και απελπισμένος, για να απορρίψει όχι μόνο το σαθρό πολιτικό σύστημα αλλά συλλήβδην την κοινωνία των ενηλίκων. Ίσαμε σήμερα δεν φαίνεται να έχει γίνει αντιληπτό ότι τα παιδιά μας, το μέλλον αυτού του τόπου, μας διαγράφουν χωρίς να μπορούν ακόμα να γράφουν.

Ιούλιος 2009

Μετά την παρένθεση του νοικοκύρη, που τα άφησε ανοικοκύρευτα, το χάος των κληρονόμων. Με μοναδικό προσόν το όνομά τους ανέλαβαν τη χώρα και την πτώχευσαν! Από το «άστο γι’ αργότερα» έως «η ελληνική κοινωνία είναι διεφθαρμένη» σε διεθνή συνάντηση, αποδεικνύουν τη μικρότητα και την ανεπάρκεια των ανθρώπων αυτών και το μέγεθος της πολιτικής κρίσης που τους ανέδειξε στο ύπατο πολιτικό αξίωμα.

Ο πρώτος, ο ανιψιός, ανεύθυνος, άβουλος και πολιτικά ανόητος, μετέτρεψε την κυβέρνησή του σε μηχανισμό εξυπηρέτησης της πολιτικής του πελατείας. Ο πρώτος, ο ανιψιός, τα παράτησε μεσοστρατίς όταν διαπίστωσε ότι το δημιούργημά του κατέρρεε. Ο δεύτερος, ο υιός, ατάλαντος, δίχως οντότητα και προσωπικότητα. Άλογα φιλόδοξος και πολιτικά αφελής, παραδίδει τη χώρα, με διθυράμβους και δίχως περίσκεψη, στο ΔΝΤ και τη διεθνή ελίτ, επίλεκτο μέλος της οποίας θεωρεί πως είναι, για τα του λύσουν τα προβλήματα! Πολιτική ανοησία.  Βυθίζει τη χώρα στη μιζέρια, στο φόβο, στην αβεβαιότητα, εφαρμόζοντας, παράλογα, ένα πρόχειρο πρόγραμμα ακραίας λιτότητας. Η χώρα καλείται να ξεχρεώσει, ενώ τα μέτρα μειώνουν τον παραγόμενο πλούτο της! Παραλογισμός.

Ανεργία, φτώχεια, αποδόμηση των εργασιακών σχέσεων, ύφεση, πληθωρισμός, αναποτελεσματικά μέτρα επί μέτρων, δίχως μέτρο, κατάρρευση του κοινωνικού κράτους, αδιέξοδο. Και ο κυβερνήτης πορεύεται καμαρώνοντας για την αναμόρφωση(;) της χώρας. Η διεθνής ελίτ συζητά και αποφασίζει για τη χώρα δίχως τη συμμετοχή τής εκλεγμένης κυβέρνησης. Ποια δημοκρατία;

Εις πείσμα της «σοφίας» της διεθνούς ελίτ οι συνταγές τους δεν αποδίδουν. Οι αγορές, που έχουν αναγορευτεί ως οι υπέρτατοι διεθνείς κυβερνήτες, τα θέλουν όλα. Δίχως καμία έγνοια για τις κοινωνίες και τις ανάγκες τους και με μοναδικό στόχο τα κέρδη, αφού ξεπουπουλιάσουν μια χώρα την εξαγοράζουν σε τιμή ευκαιρίας. Και η Ευρώπη αμήχανη και σε κρίση, με ηγέτες περίπου αντίστοιχους των γηγενών, πελαγοδρομεί αναποφάσιστη, καθοριζόμενη ακόμα και από τις εκλογές της Κάτω Σαξωνίας. Στη χώρα μας το άλλο κόμμα εξουσίας καραδοκεί την πτώση της κυβέρνησης για να αρπάξει την εξουσία. Να την κάνει τι; Δίχως νέες ιδέες και σχέδιο θα συνεχίσει τη διαχείριση της τραγωδίας. Αδιέξοδο.

Αυτόνομα κινήματα δεν υπάρχουν. Εκείνο των πλατειών κατάφερε να το διαλύσει ο άλλοτε συνδικαλιστής υπουργός. Το μόνο ίσως πολιτικό του κατόρθωμα. Ο κόσμος εξοργισμένος και απογοητευμένος εξεγείρεται, κάποιες φορές άλογα και παράξενα απέναντι σε μια πολιτική που αγνοεί επιδεικτικά τα προβλήματα και τις ανάγκες του. Πολιτική και πολιτικοί απαξιώνονται. Κοινωνικές ομάδες στοχοποιούνται. Πρώην κνίτες τρομοκρατούν υπέρ του μνημονίου – ακόμη και από τις Βρυξέλλες. Παλαιοί αριστεροί -επιτυχημένοι-, κόντρα στη γενική θέληση, στηρίζουν το μνημόνιο. Αποδεχόμενοι το ρόλο των αγορών. Σύγχυση.

Οι αυτοκτονίες αυξάνονται. Οι ψυχικές ασθένειες επίσης. Βουλευτές και υπουργοί προπηλακίζονται. Οι άστεγοι και οι φτωχοί πληθύνονται, παιδιά υποσιτίζονται. Η εγκληματικότητα καλπάζει. Οι άνεργοι ξεπέρασαν τους εργαζόμενους. Οι αδύνατοι εγκαταλείπονται. Η παιδεία συρρικνώνεται. Η υγεία σμικρύνεται. Η πρόνοια αφήνεται. Οι νέοι δεν έχουν μέλλον, ούτε παρόν. Οι άνθρωποι περισσεύουν. Βουλευτές ψηφίζουν ανήθικα μέτρα δακρύζοντας! Απουσία πολιτικής ηθικής. Υπουργός μιλά για δημοσιονομική κατοχή και κατόπιν αναλαμβάνει τη διαχείρισή της. Πλήρης αποτυχία του μνημονίου. Ελεγχόμενη πτώχευση. Πάλι διθύραμβοι. Πορεία δίχως αιδώ. Πριν αλέκτωρ λαλήσει, εξαγγέλλεται τυχοδιωκτικό δημοψήφισμα, με αποκλειστικό στόχο την πολιτική διάσωση του υιού! Προκάλεσε την κατάρρευσή του.

Και τώρα τι; Τρικομματική κυβέρνηση με τους ακροδεξιούς μέσα. Για πρώτη φορά μετά τη χούντα. Κορυφαίο κατόρθωμα της βρόμικης διαπλοκής (ΜΜΕ-πολιτικών-κεφαλαιούχων), που χρόνια απομυζά τον τόπο, και του σοσιαλιστικού(;) κόμματος! Με μη εκλεγμένο πρωθυπουργό. Τι προοιωνίζεται το μέλλον; Θα έλεγα τίποτα από όσα οραματιστήκαμε, ονειρευτήκαμε, φανταστήκαμε στις άγριες μέρες της δικτατορίας.

Νοέμβρης 2011

Εκλογές. Όλη η ευρωπαϊκή και ελληνική ελίτ, οικονομική και πολιτική, σε πανικό, δραστηριοποιείται. Στόχος; Να ηττηθεί η Αριστερά. Τα κατάφεραν. Νέα τρικομματική κυβέρνηση. Ο άλλοτε αντιμνημονιακός πρόεδρος της δεξιάς μετατρέπεται πάραυτα σε υπηρέτη του μνημονίου. Δίχως ντροπή, δίχως συνέπεια, δίχως πρόγραμμα. Θέλει να ‘ναι πρωθυπουργός! Λογοδοτεί στα αφεντικά του. Εκεί είναι η δύναμη. Ποιος λογαριάζει τη κοινωνία; Ποιά δημοκρατία;

Και από κοντά οι παλιοί μας σύντροφοι! Οι παλιοί μας συναγωνιστές! Γιατί; Γίνεται η αριστερά να υποστηρίζει την αναδιανομή του πλούτου από τους οικονομικά ασθενέστερους προς τους οικονομικά εύρωστους; Να που γίνεται!

Μεγάλωσαν. Δεν έβλεπαν εξουσία με την αριστερά και ο έρμος ο ιδεαλισμός των νιάτων υποχώρησε. Η εξουσία, ο «ρεαλισμός», ως άλλη Κίρκη τους καλεί. Ενέδωσαν. Ώρα τους καλή, με τους τσεκουράτους, τους χουντικούς, τους ακροδεξιούς και με όλους αυτούς που έφεραν τη χώρα σε αυτή τη κατάσταση.

Νοέμβριος 2012