Η ζυγαριά των λέξεων

ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ ΚΟΝΤΟΥ

AΝΤΩΝΗΣ ΦΩΣΤΙΕΡΗΣ, Ποίηση 1970-2005, συγκεντρωτική έκδοση, Καστανιώτης, σελ. 336

Όπως είναι όλα τα ποιήματα συγκεντρωμένα, ευθέως παραπέμπουν στα σκοτεινά νερά μιας λίμνης σαν εκείνη του Λαμαρτίνου (που με είχε γοητεύσει όταν ήμουν πολύ νέος). Αλλά αυτή η λίμνη ανήκει αποκλειστικά στον Αντώνη Φωστιέρη. Άργησα να το εισπράξω, κι αυτό είναι λάθος μου. Τι μακρόσυρτο τραγούδι, το ανθρώπινο άλγος, η επιμονή, η υπομονή, για να ζωγραφίσει αυτά τα άνθη στη σκιά. Αυτά του έδωσαν δυνάμεις να συνεχίσει και να πλουτίσει το ποιητικό του οπλοστάσιο. Γλώσσα απλή, εξομολογητική και πλούσια σε χρωματισμούς και αφετηρίες, όπως μας τα παρέδωσαν και τα διδαχθήκαμε από τη γενιά του ’30 και τους μεταπολεμικούς ποιητές, δικούς μας και ξένους. Ο μοντερνισμός οδηγεί τα βήματά του. Ο Αντώνης Φωστιέρης είναι έντονα υπαρξιακός ποιητής και συχνά σταματά και ερευνά το μαύρο και τις πτυχώσεις του. Για παράδειγμα, στο ποίημα «Το άλογο»: Κι η ευτυχία μου/ το ποδοβολητό του που ακούγεται / χωρίς σκοπό στην πλούσια ερημιά του.

Ο συγκεκριμένος αυτός τόμος περιέχει οκτώ συλλογές, από το 1970 έως το 2005. Είναι η σοδειά του, τα μυστικά του, οι κρυφές του συνταγές, τα ποτά της αναζήτησης και της λήθης, του κύκλου της ζωής και της ποίησης. Και όπως μου είπε κάποτε ο Νίκος Καρούζος, «τα μυστικά αυτά, τις συνταγές και τη ζυγαριά των λέξεων τις ξέρει μόνο ο κάθε ποιητής και τις παίρνει μαζί του όταν φεύγει». Ένας ποιητής-μοναχός είναι ο Φωστιέρης, που όμως ζει στον κόσμο, συμμετέχει και αγωνίζεται στην καθημερινότητα. Ένας μεταξοσκώληκας είναι που παράγει μετάξι–λέξεις. Και όπως γράφει: Κανένας ρολογάς δεν έχει εμπιστοσύνη στο ρολόι του. Εμείς έχουμε εμπιστοσύνη στην ποίησή του. Και αυτή έχει τους χρόνους της, τους ουρανούς και το χώμα της. Γιατί τα ποιήματα του Φωστιέρη έχουν χώμα και φύονται σε μέρη χλοερά και δροσερά. Τα ποιήματά του είναι σωματικά, και όπως γράφει στο ποίημα «Το σώμα»: το σώμα εγκαταλείπει βιαστικό τα ξένα σώματα/ γυρνάει τυφλό σε μια φωλιά ζεστό σκοτάδι.

Από τους νεότερους της γενιάς του ’70 εκόμισε μια νέα ματιά στα ποιητικά. Μάς παρέδωσε μια μεταφυσική των λέξεων και του ρυθμού. Γιατί ο Φωστιέρης, ενώ ανήκει στον μοντερνισμό, έχει ταυτότητα ρυθμού και μιας εσωτερικής ομοιοκαταληξίας καρποφόρας και τελετουργικής. Υπάρχει επίσης μια θρησκευτικότητα με την ευρύτερη έννοια, του πώς βλέπει την ποίηση και τα γεγονότα του κόσμου. Με όλα τα παραπάνω θέλω να πω ότι αυτή η συγκεντρωτική έκδοση μάς αποδεικνύει το αληθές της ποιήσεώς του, την εκκωφαντική σιωπή του μαύρου και την ύπαρξη με τη φιλοσοφία ενός παιδιού που παίζει με τους πεσσούς του, όπως θα έλεγε και ο θείος Ηράκλειτος.

Ο Γιάννης Κοντός είναι ποιητής