Από τον Ρίτσο στον Σαχτούρη

ΤΟΥ ΚΩΣΤΑ ΒΟΥΛΓΑΡΗ

ΛΟΓΓΙΝΟΣ ΠΑΝΑΓΗ, Δώδεκα καλοκαίρια, και άλλα ποιήματα, εκδόσεις Μανδραγόρας, σελ. 32

Σαραντάχρονος ο πρωτοεμφανιζόμενος ποιητής (Λευκωσία, 1970), βγαίνει μέσα απ’ την ευρύχωρη μήτρα της ποίησης του Γιάννη Ρίτσου. Η προσπάθειά του να οδηγήσει τη μαθητεία του στο εύφορο έδαφος της «Τέταρτης διάστασης» είναι προφανής, το δε αποτέλεσμα ανακαλεί τον λυρικό ρητορισμό εκείνων των ποιημάτων.

Η ζωή μου τώρα κοιμάται ήσυχα γιατί τη χαϊδεύει νανουρίζοντας

Η διάφανη σκιά του θανάτου κρεμασμένη πάνω στα παράθυρα της συνείδησης

Ενώ το σκυλί του κόσμου αλυχτά

Το ερώτημα βέβαια είναι τι έχει απομείνει σήμερα από εκείνη την ενότητα του κόσμου που προϋπέθετε η ποίηση του Ρίτσου, άρα τι έχει απομείνει και από τη δυνατότητα να ανταποκριθεί η ποίηση με έναν τρόπο ανάλογο, με τον λόγο φιλόξενο, στέρεο έδαφος για οικείες, καθημερινές εικόνες και αισθήματα, όπου η σχέση του ανθρώπου με τα πράγματα θα εγγράφεται απρόσκοπτα στον αφηγηματικό καμβά.

Είμαστε ξένοι στον κόσμο οι πιο κοντινοί μας ήταν εκείνοι που μάκρυναν το δρόμο που έμελλε να βαδίσουμε

Θυμάμαι βάδιζα μέρες στην ίδια χωματόστρατα

Που γύριζε πάλι στο μέρος μου σαν φίδι

Φτύνοντας μέσα μου το φαρμάκι

Αν όμως αυτός είναι ο τρόπος που βιώνει τον κόσμο ένας σύγχρονος ποιητής, η αναγκαιότητα να βγει έξω από το οικείο τοπίο είναι επείγουσα. Ή μάλλον η αναγκαιότητα να βγει έξω από εκείνη την αντίληψη, που βλέπει το τοπίο στάσιμο και απαράλλαχτο, με τους ρυθμούς και τις διαδρομές των προγόνων να το ορίζουν και να το νοηματοδοτούν.

Γιατί να πεθαίνουν τόσο εύκολα όσα γεννιούνται τόσο δύσκολα

Η ίδια σεβαστική διάθεση εμφιλοχωρεί και στα τελευταία ποιήματα της συλλογής, όπου ο Παναγή δοκιμάζει τη φωνή του στην κλίμακα του Μίλτου Σαχτούρη.

Βγήκαμε στο τρίχρωμο λιβάδι

Πάνω ήταν το γκρίζο

Κάτω ήταν το πράσινο

Στη μέση ήταν το κόκκινο

Στο κόκκινο ήτανε η σφήκα

Στο πράσινο ήταν το σκυλί

Στο γκρίζο ήταν το κορμί

Όμως, ακριβώς αυτή τη διαδρομή την έχει διανύσει ο Ρίτσος, με τις μεταπολιτευτικές ποιητικές συλλογές του που εκδίδονται μεταθανάτια, κάνοντας επιτακτική την αναζήτηση νέου ποιητικού εδάφους σε άλλες περιοχές.