ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ ΔΑΡΔΑΝΟΥ
Η πρώτη μου γνωριμία με τον Τίτο ήταν την εποχή της δικτατορίας, μέσω του Τύπου. Τότε είχα εκδώσει το βιβλίο των P. Baran – P. Sweezy: Μονοπωλιακός Καπιταλισμός και υπήρχε μία μαρξιστική αντιπαράθεση για έννοιες όπως η «υπεραξία» του Μαρξ και το «πλεόνασμα» του Sweezy. Ο Τίτος, από την Ιταλία, εξέθεσε με απόλυτη σαφήνεια, καθαρότητα και πάθος τις απόψεις του μέσω του έγκριτου Οικονομικού Ταχυδρόμου. Απάντηση στο άρθρο του έδωσε ο ίδιος ο Sweezy, στην επανέκδοση του βιβλίου του.
Από τότε με κάθε ευκαιρία έσπευδα να διαβάζω τα κείμενά του που ήταν πάντα ενδιαφέροντα. Είχε άποψη.
Πέρασαν πάνω από εικοσιπέντε χρόνια και ξαναβρεθήκαμε στα κοινά του βιβλίου. Από τον Δεκέμβρη του 2002 ευτύχησα να συνεργάζομαι στενά μαζί του, αφού εκλέχτηκε Γενικός Γραμματέας της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Εκδοτών Βιβλίου. Ο Τίτος ήταν ποιοτικός εκδότης: Οι εκδόσεις του αποτελούν πολιτιστική πρόταση – αντέχουν στο χρόνο.
Τότε είχα την τιμή αλλά και τη χαρά να γίνουμε φίλοι. Κάθε πρωί ένιωθα την ανάγκη να επικοινωνήσω τηλεφωνικά μαζί του. Η άποψή του, για κάθε θέμα που προέκυπτε, ήταν σημαντική για μένα. Και είχε πάντα την απάντηση. Ο Τίτος ήταν ιδιαίτερα λακωνικός. Μέσα σε τρεις μεστές και γεμάτες ουσία κουβέντες, έλεγε όλα όσα έπρεπε να λεχθούν. Και τις περισσότερες φορές συμμεριζόμουν τις απόψεις του. Ο Τίτος ήταν, επίσης, ιδιαίτερα κρυψίνους. Δεν μοιραζόταν ποτέ προσωπικά του θέματα. Για παράδειγμα, έκανε εγχείρηση καρδιάς και δεν το είπε σε κανέναν. Ήταν όμως πάντα χαμογελαστός και ευπροσήγορος. Σε κάθε του εκδήλωση έδειχνε πραγματική ευγένεια και μεγαλείο ψυχής.
Ο Τίτος τα έτσουζε λίγο παραπάνω… Σ’ ένα ταξίδι μας στη Νέα Ζηλανδία κι όταν μετά από 12 ώρες συνεχούς κατανάλωσης αλκοόλ –τζιν, ουίσκι και αρκετές μπύρες– αγανάκτησα και του είπα σε κάπως έντονο ύφος: «Φτάνει πια, πάμε αμέσως να κοιμηθείς», ο Τίτος σηκώθηκε με άρπαξε από το γιακά, με ταρακούνησε και απάντησε: «Δεν έχεις κανένα δικαίωμα να μου επιβάλεις ο,τιδήποτε. Το πώς θα πεθάνω είναι δικό μου θέμα. Μην κοιτάς εσύ… Εσύ έχεις τα πάντα, έχεις παιδιά… Άσε με εμένα, έχω τα δικά μου». Δεν ήθελε προστασία από κανέναν.
Ο Τίτος ήταν λιτός στη ζωή του από φιλοσοφία. Χρησιμοποιούσε ένα απλό μηχανάκι για τις κοντινές του μετακινήσεις. Αλλά και στο τελευταίο, μεγάλο του ταξίδι, έτσι λιτά έφυγε –χωρίς παπάδες, ψαλτάδες, στεφάνια• από επιλογή. Κι έφυγε απογοητευμένος για όσα συνέβαιναν τα τελευταία χρόνια, στην Αριστερά, στον τόπο μας και τον βασάνιζαν.
Καλή αντάμωση φίλε Τίτο…
Ο Γιώργος Δαρδανός είναι εκδότης
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου