29/12/24

Για τον Δημήτρη Μητροπάνο

Μαρίνα Γκενάντιεβα, Πορεία, 2020, video Performance (Loop)

Του Θανάση Κάππου*
 
«Ο Μήτσος ήταν πολύ τυχερός. Η φωνή του ήταν δώρο. Ήταν αυτή που ήθελε ο Ρίτσος στον ‘Επιτάφιο’. Kάπου στον ‘Επιτάφιο’ ο Ρίτσος βάζει τη μάνα να λέει στον γιο: ‘Και μου ιστορούσες με φωνή γλυκιά, ζεστή και αντρίκια’. Αυτά ήταν τα χαρακτηριστικά του Μήτσου, που τον συνέδεσαν διά βίου με το ελληνικό τραγούδι. Είχε μια παρέα “Λαμπράκηδων” στα Τρίκαλα και έναν φίλο που τραγουδούσε υπέροχα. Πιστεύαμε πως θα έκανε κι αυτός καριέρα στη μουσική μαζί του. Είχε εξίσου φοβερή φωνή. Η φωνή του Δημήτρη σε συνδυασμό με την ευαισθησία που του καλλιέργησε το ευρύτερο περιβάλλον –οικογένεια, ‘Λαμπράκηδες’, γειτονιά– ήταν βασικά στοιχεία της πορείας του. Η Αγία Μονή ήταν κάτι σαν την Πλάκα. Κάθε βράδυ μαζεύονταν όλοι σε μια πλατεία και τραγουδούσαν...» Κάπως έτσι θυμάται τον Δημήτρη Μητροπάνο ο άνθρωπος που όσοι λίγοι( η κυρά Τασία η μάνα του και ο αδελφός της,) του έδωσαν τα εφόδια και τα κίνητρα για να ασχοληθεί ενεργά με την Αριστερά, ο Γεράσιμος Μπετσιμέας που χάσαμε σχετικά πρόσφατα. Ο άνθρωπος που μεγάλωσε με τον Μήτσο στην ίδια πορτάρα στην Αγία Μονή και τον έστειλε ως «Λαμπράκη» περιφρούρηση στον Μίκη στο Βραχάτι τότε που κινδύνευε…
Ο Δημήτρης Μητροπάνος ήταν ένας σπάνια ωραίος άνθρωπος. Σε κάθε του έκφανση ήταν κι ένας πραγματικός «τελάλης ονείρων», που έλεγε κι ο σπάνιας κοπής «Νυχτερινός Επισκέπτης». Άνθρωπος που έδωσε μάχες από τα πολύ μικρά του χρόνια, λόγω της διαβολεμένης συνθήκης της μετεμφυλιακής εποχής. «Ορφανός» από πατέρα, παρότι ήταν ζωντανός. Απότοκο του Εμφυλίου. Και μιας προσφυγιάς που δεν είχε αρχή και τέλος για τους ηττημένους. Ξεκίνησε την πορεία για το όνειρο, μην ξέροντας «πού να χωρέσει τ’ όνειρο», από ένα αντάμωμα Σαμαριναίων στην ηλικία των επτά χρόνων. Κατεβαίνει στην Αθήνα στα μέσα της δεκαετίας του 1960 με τον θείο του, που ήταν σαν πατέρας του. Περνώντας χίλια μύρια κύματα, τα καταφέρνει περίφημα, χωρίς να αλλοιώσει αρχές και αξίες. Ένας ωραίος άνθρωπος!
Θυμάται η μεγάλη μορφή της Αριστεράς στη Θεσσαλονίκη Σπύρος Σακέτας: «… Όμως υπάρχει μια ακόμα πιο χαρακτηριστική ιστορία που δείχνει το μεγαλείο ψυχής και ανθρώπου. Είναι, αν δεν κάνω λάθος, κάπου στα 1983, οι ‘Αναμνήσεις’ και ο Ναζερίδης αντιμετωπίζουν σοβαρά οικονομικά προβλήματα, σε σημείο που κινδύνευαν να βάλουν λουκέτο. Αρκεί να σας πω ότι φίλος του ιδιοκτήτη, και μάλιστα καλός, ήταν ο Αντώνης Καλογιάννης, που ερχόταν κατά καιρούς και τραγουδούσε. Δε θυμάμαι ακριβώς πώς οργανώθηκε και αποφάσισαν να έρθουν ο Αντώνης Καλογιάννης, ο Δημήτρης Μητροπάνος και ο Μανώλης Μητσιάς να τραγουδήσουν στις ‘Αναμνήσεις’. Σχεδιάστηκε να έρθουν για δεκαπέντε μέρες, όπως και έγινε, για να βοηθήσουν τον Ναζερίδη και να κρατήσουν το μαγαζί εν ζωή. Όπως και πραγματικά έγινε.
Η μεγάλη πλάκα ήταν όμως τη μέρα της πρεμιέρας, που διαδραματίστηκε ένα ανεπανάληπτο σκηνικό που δύσκολα ξεχνιέται. Έρχονται οι τρεις για την πρεμιέρα και πάμε να φάμε στη μάνα του Μητσιά, που ήθελε οπωσδήποτε ηπειρώτικη πίτα. Τρώμε και φεύγουμε. Να σας πω, παρενθετικά, ότι είχα κρατήσει πρώτο τραπέζι με τη γυναίκα μου και καταλήξαμε να πηγαίνω εγώ αργοπορημένος κι εκείνη να περιμένει ανήσυχη. Για να μη σας τα πολυλογώ, η συνέχεια ήταν απολαυστική. Πηγαίνουμε στα ουζερί στα Λαδάδικα, τότε που ακόμα ήταν πραγματικά ουζερί. Ο Μήτσος κι εγώ πίναμε, θυμάμαι, ούζο. Τρώμε και πίνουμε όσο δεν παίρνει. Η πρεμιέρα πρέπει να σας πω ότι ήταν κατά τις πρώτες βραδινές ώρες. Ήμασταν κοντά στο απόγευμα, συνεχίσαμε όμως ακάθεκτοι. Πάμε στο “Χάραμα” στην Τούμπα. Πανδαιμόνιο! Σηκώνεται ο Μήτσος να τραγουδήσει και να μην κουνιέται άνθρωπος. Σε μια στιγμή, του στέλνω στην πίστα κόκκινα και ροζ τριαντάφυλλα – ΚΚΕ αυτός, ΚΚΕ Εσωτερικού εγώ. Με κοίταζε μ’ εκείνο το αθώο παιδικό βλέμμα, σαν ένα μωρό που έχει κάνει αταξία και δεν ξέρει τι να κάνει. Ατόφιος, γήινος, καθαρός, σας λέω! Συνεχίζει να τραγουδάει. Πανικός! Και να μην κουνιέται φύλλο… Εμπειρίες ζωής.»
 Σημειώνει o  Χρήστος Λεοντής για τον  Δημήτρη Μητροπάνο:  «...Τα χρόνια πέρασαν. Ο Δημήτρης ήταν σε άλλη εταιρία και ’γω σε άλλη. Υπήρχαν οι αποκλειστικότητες που εμπόδιζαν σε πολλά. Ώσπου φτάσαμε στο 2005. Κάνουμε τον Αριστοφάνη στο Ηρώδειο. Ερχόταν στο σπίτι μου στην Παιανία και προβάραμε τα τραγούδια Μιλήσαμε για πολλά και για όλους. Ένας διαφορετικός Μητροπάνος. Άνετος και χαλαρός. Στο πρώτο μέρος της παράστασης είχαμε κείμενα και παρουσίαση του έργου του Αριστοφάνη και στο δεύτερο τραγούδια. Τραγούδησε κομμάτια από την ‘Καταχνιά’ και τον ‘Έρωτα Αρχάγγελο’. Μια μοναδική εμπειρία.»
 
[Ιδιοπαρουσίαση του βιβλίου του Δημήτρης Μητροπάνος. Βαδίζουμε μαζί στον ίδιο δρόμο, εκδόσεις Αλήθεια, ηλεκτρονικές παραγγελίες: alitheia.publications@gmail.com]
 
*Ο Θανάσης Κάππος είναι συγγραφέας

Δεν υπάρχουν σχόλια: