Λαέ-Βασιλιά!

Της Τζίνας Πολίτη*

Λαέ, σε κλέβουν, σε γελούν μεγάλοι τσαρλατάνοι!

πριν φας εσύ την κότα σου την τρώει η αλεπού!

το βιός σου ξένοι χαίρονται και μοιάζεις τον τσομπάνη

που μες τη βαρυχειμωνιά δεν ξέρει από πού

Στου λύκου τον αγριεμό θα πρωτοτρεμ’ η στάνη!...

Λαέ μεγάλε Βασιλιά, που παίζεις με το θρόνο,

που μια σκούφια νυχτικιά για στέμμα του περνάς,

που του φωνάζεις άξαφνα: «Γκρεμίσου! Σε σαρώνω!»

Τι μαύρο μήνυμα σε μερικούς μηνάς

Και τι κακούργιο μούντζωμα για τον καινούργιο χρόνο;

Α! μούντζωμα μουντζούρωμα δεν έδωκες ακόμα

σ’ εκείνους όπου σ’ έχουνε μουντζουροβουτηχτό …

Μα τα ’ χασες και συ λαέ! Ειν’ η πατρίδα κόμμα,

σε ζώνει με συνδυασμό αδιάντροπο, φρικτό

και σε ζαλίζ’ η φοβερή της ρουσφετίλας βρώμα![i]

Οι σατιρικοί, πολιτικοί αυτοί στίχοι γράφτηκαν από τον ποιητή και δημοσιογράφο Κλεάνθη Τριαντάφυλλο (1850-1889) τον 19ο αιώνα. Ο ποιητής, εκτός του ότι φυλακίστηκε από τις Αρχές, υπήρξε και θύμα δολοφονικής απόπειρας! Διαβάζοντας τους στίχους αυτούς, διαπιστώνουμε ότι, αν και διανύουμε τον 21ο αιώνα, οι σχέσεις εξουσίας παραμένουν ίδιες: αντί να είναι «Αρχηγός ο κυρίαρχος Λαός», όπως λέγαμε κάποτε, υποταγμένος βλέπει το μόχθο και το βιός του να το νέμονται ξένοι, κομματάρχες, και η βουτηγμένη στη «φοβερή της ρουσφετίλας βρώμα» διεφθαρμένη ελίτ.

Η σημειωτική διάταξη του ποιήματος, βασίζεται στο ρητορικό σχήμα της μεταφοράς από το οποίο προκύπτουν οι παρακάτω αντιθέσεις:

Λαός / Ελίτ

Τσομπάνης / Αλεπού

Δουλευτής / Κλέφτης

Προστάτης/ Λύκος

Δίκαιος / Τσαρλατάνος

Δούλος / Αφέντης

Πως μπορεί να αντιστραφούν οι όροι, ώστε ο υποταγμένος Λαός, να υπερβεί το φόβο και να βρει το θάρρος ώστε να μαυρίσει το κόμμα της διαφθοράς και της διαπλοκής κραυγάζοντας: «Γκρεμίσου! Σε Σαρώνω!» Η απάντηση σε αυτό το ερώτημα βρίσκεται στον τίτλο του ποιήματος: αποκαλώντας το Λαό «Βασιλιά», ο ποιητής τον προτρέπει να αντισταθεί, να παλέψει και να διεκδικήσει τη λαϊκή εξουσία, ώστε οι «πολλοί» να μην υποτάσσονται πλέον στα συμφέροντα των «ολίγων».

Στη δεδομένη σημερινή ιστορική συγκυρία, το επιτελικό κράτος της Δεξιάς όχι μόνο καταργεί όλα όσα κέρδισε με αγώνες η εργατική τάξη, όχι μόνο απομυζά το βιός του λαού και τον πνίγει με τη «βρώμα της ρουσφετίλας», αλλά εξαπολύει εναντίον του και τα όργανα του Νόμου και της Τάξης προκειμένου, εκφοβίζοντάς τον, να τον υποτάξει πλήρως. Γιατί, παρά τα λεγόμενα, δυστυχώς ο Λαός ξεχνά «τι σημαίνει «Δεξιά!»

Τα «Μεγάλα Οράματα», όπως ξέρουμε, διαψεύστηκαν από την Ιστορία. Μοναδικό «όραμα» λοιπόν προς το οποίο πρέπει να βαδίσει σήμερα ενωμένα ο ΣΥΡΙΖΑ ΠΣ είναι η υπεράσπιση της Δημοκρατίας και της Δικαιοσύνης, η καταπολέμηση της Διαφθοράς και η αποκατάσταση των δικαιωμάτων των Πολλών. Οι οικονομικές και κοινωνικές συνθήκες επιτάσσουν να στρέψουμε το βλέμμα από την έφοδο στον «ουρανό» στην καμένη μας γη.

*Η Τζίνα Πολίτη είναι ομότιμη καθηγήτρια του ΑΠΘ

[i] ΛΥΡΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ, Βασίλη Βασιλικού, Αθήνα Πλειάς, 1993. Κλεάνθης Τριαντάφυλλος, ΛΑΕ-ΒΑΣΙΛΙΑ! σ. 912.

HOPE (Κωνσταντίνος Ντάγκας), “Έξω από αυτούς τους τοίχους, ο εαυτός σου είναι ένας άλλος άνθρωπος”, 2021, εγκατάσταση κεραμικών σε συλλεκτικά βιβλία μουσείων, διαστάσεις μεταβλητές