ΚΩΣΤΑΣ ΧΑΤΖΗΑΝΤΩΝΙΟΥ, Ο κύκλος
του χώματος, εκδόσεις Καστανιώτη, σελ. 296
Αν κι έχουν περάσει πάνω από 40
χρόνια από το 1974 και την τουρκική εισβολή στην Κύπρο, παρατηρώ ένα αυξημένο
τα τελευταία χρόνια ενδιαφέρον για τα ιστορικά γεγονότα που οδήγησαν στον
διαμελισμό του νησιού αλλά και για το γενικότερο πλαίσιο και την όποια θέση μας
οδηγούν τα γεγονότα. Ο Κώστας Χατζηαντωνίου συνθέτει το μυθιστόρημά του σε
πλαίσιο ευρύτερο και με αφορμή θα μπορούσε να πει κανείς τα πολεμικά δρώμενα. Ο
ίδιος ο τίτλος μας προσανατολίζει σε ένα αφήγημα με θέμα τον κύκλο της ζωής,
την γέννηση, την άνοδο και τη φθορά, έναν κύκλο που ακολουθεί κάθε άνθρωπος,
κάθε ιδέα, σύστημα, κάθε τι που υπάρχει επί της γης. Πολλαπλά θέματα οδηγούν
τον συγγραφέα στους αφηγηματικούς του δρόμους, που φιλοδοξούν να περιγράψουν
μια ιστορική πορεία που δεν αφορά τόσο την Κύπρο όσο την Ελλάδα. Ο
ανθυπολοχαγός Αλέξανδρος Γαβαλάς είναι αγνοούμενος στον πόλεμο των λίγων ημερών
που ωστόσο ήταν πολύ σκληρότερος απ’ όσο νομίζαμε κι ίσως νομίζουμε. Η σκιά του
ανθρώπου που δεν υπάρχει πια ανάμεσά τους στοιχειώνει τη ζωή των ανθρώπων που
ήταν κάποτε μαζί του και η ζωή κι ο θάνατος ορίζουν έναν κύκλο που αποτελεί τον
ισχυρότερο νόμο της ζωής. «Ο κύκλος του χώματος» αναπτύσσεται αφηγηματικά με
περίτεχνο λόγο και πολυφωνική αφήγηση που εντυπωσιάζει τον αναγνώστη, ωστόσο
ίσως θα διευκόλυνε μια απλούστερη αφηγηματική γραμμή και θα βοηθούσε στην
πολύπλευρη και πολυσύνθετη επιλογή του συγγραφέα. Αν και φαίνεται παράλογο,
πιθανολογώ ότι είναι ευκολότερο να περάσουν πολύπλευρα και πολυποίκιλα ιστορικά
και κοινωνικά «μηνύματα» μέσα από μια απλή αφήγηση, παρά μέσα από περίτεχνο
λόγο που καμιά φορά παρασύρεται στη διατύπωση θέσεων και συμπερασμάτων που θα
έπρεπε να υπονοούνται ή να φαίνονται μέσα από τη δράση. Αλλά δεν μπορεί να
αμφισβητήσει κανείς τις σταθερές βάσεις και τις μελετημένες θέσεις του
συγγραφέα, καθώς και την δύσκολη προσπάθειά του αν όχι να ερμηνεύσει σίγουρα
όμως να δημιουργήσει ερωτήματα που άπτονται και αφορούν την ίδια την ύπαρξη του
Ελληνισμού.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΗΣ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου