Το φως

ΤΗΣ  ΚΑΤΕΡΙΝΑΣ ΑΓΓΕΛΑΚΗ - ΡΟΥΚ

ΣΟΥΛΑ  ΑΝΤΩΝΙΟΥ, Το φως των εσοχών, εκδόσεις Το ροδακιό, σελ. 80

Με τον τίτλο της συλλογής της η Σούλα Αντωνίου αποκαλύπτει ότι ξεκινάει μια πολύ δύσκολη αναζήτηση, όχι μόνο γιατί οι εσοχές ανήκουν δικαιωματικά στο σκοτάδι αλλά και γιατί, ακόμη κι αν υπάρχει στο βάθος φως, εμείς δεν θα το δούμε. Το πρώτο μήνυμα της Σούλας Αντωνίου είναι ότι στην ποίηση, όπως και στη ζωή, σημασία έχει η αναζήτηση και όχι το αποτέλεσμα. Σωστό ή λάθος, αρκεί να οδηγεί στη συνέχιση της πορείας, που θα σταματήσει μόνο όταν τελειώσουν οι δυνάμεις σου ή νεκρώσει το πάθος σου για αναζήτηση.

Η μυθολογία της ιστορίας συνάδει με τη μυθολογία της κάθε ανθρώπινης ύπαρξης. Γιατί «όταν αποχαιρετάμε τελεσίδικα την Αλεξάνδρεια» ο ορίζοντάς μας ανοίγει και λατρεύουμε «το ωραίο ταξίδι». Όρος όμως απαράβατος είναι να ταξιδεύουμε γυμνοί, δηλαδή να μην υπολογίζουμε σε κάποιο κέρδος ή να θρέφουμε κάποιο παραμύθι ανώτερης ανταμοιβής. «Μύθοι - ψέματα, / πετάξτε από πάνω σας το πολυκαιρισμένο πανωφόρι σας». Ακόμη και η μνήμη, το «απόσταγμα της μνήμης», που μας μένει δεν βοηθάει πάντα, αφού με τον καιρό και αλλοιώνει και αλλοιώνεται. Εγώ, προσωπικά, δεν πιστεύω στην επιλεκτική μνήμη. Δεν διαλέγεις εσύ. Η ζωή και η ροή της μέσα μας, αποφασίζει τι θα μείνει και τι θα χαθεί απ’ όλα όσα ζήσαμε.

Με την Σούλα Αντωνίου μπαίνουμε στην έρευνα για την ουσία της ζωής, με όλο και λιγότερα βοηθήματα. Αποβάλλουμε την τόσο προχωρημένη, βέβαια στην εποχή μας, επιστήμη, ακόμη και τη θρησκεία ίσως, όταν έχουμε μπει στη διαδικασία της αιώνιας αναζήτησης της πηγής της ζωής. Τίποτα πια δεν θεωρείται αυτονόητο, τίποτα δεν είναι δεδομένο. Ακόμη και τα πιο ιδεαλιστικά «πρέπει» πρέπει να καταργηθούν γιατί αυτά είναι που μας αποπροσανατολίζουν, όταν μπαίνουμε - και ξέρουμε ότι θα χαθούμε - στον λαβύρινθο της σχέσης ανάμεσα στο εφήμερο και το αιώνιο.

Όσο για τον έρωτα - την παρηγοριά του εφήμερου - ούτε κι αυτόν μπορείς να διαλέξεις, να ορίσεις : «Τον έρωτα δεν τον περιμένεις, / σε περιμένει». Αλλά αν τύχει και τον συναντήσεις : «Πρόσεχε μην τον εμπιστευτείς, / είναι αναξιόπιστος, / αλλιώς παραδώσου / στην ευτυχία της τρικυμίας του».

Η ποίηση της Σούλας Αντωνίου θυμίζει συχνά το παλιό ρητό : τα αντίθετα έλκονται, τα ομώνυμα απωθούνται. Κάθε ιδέα, λέξη, συναίσθημα περιέχει και το αντίθετό της. Μ’ αυτό ενώνεται, ανταλλάσει χαρακτηριστικά και γεννάει και το θετικό και το αρνητικό καινούριο : Σε τούτες τις αναποφάσιστες / ώρες του κόσμου / προελαύνεις ντυμένος μ’ ένα / απροσδιόριστο φως ».

Όμως, ότι και να ονειρευόμαστε, ότι και να απολαμβάνουμε, μια είναι η λατρεία, μια είναι η ευγνωμοσύνη που προσπαθούμε να εκφράσουμε: «Ζωή γενναιόδωρη, σ’ ευγνωμονώ που μου έδωσες μάτια / να βλέπω αυτά που δεν θέλω να βλέπω».

Ο ποιητής είναι βέβαια πάντα ο πρώτος που συνειδητοποιεί ότι οι λέξεις είναι ένα ευλογημένο εργαλείο που έχουμε για να εκφράσουμε όχι μόνο τη λατρεία μας για τη ζωή, αλλά και ν’ αναλύσουμε το πώς εμείς συλλαμβάνουμε τη δική μας ύπαρξη. Φτάνει μόνο να μη χρησιμοποιούμε τις λέξεις για να κρύψουμε ή να αλλοιώσουμε αυτό που πραγματικά μας συμβαίνει. Λέει ο Σούλα Αντωνίου: «Μη απωλαίνεις το ειδικό βάρος των λέξεων / υποτάσσοντάς τις  στην ανερμάτιστη λειτουργία της λογικής» γιατί μόνο αυτές μπορούν να σε οδηγήσουν σε « μια νέα σχέση με την αυτογνωσία». Άλλωστε, η ποίηση της Σούλας Αντωνίου είναι μια αδιάλειπτη άσκηση αυτογνωσίας, μ’ όλα τα μέσα που διαθέτει ο νους και η ψυχή του ανθρώπου, αφού όμως περάσουν τη δοκιμασία της αλήθειας που είναι η αλήθεια της ζωής. 

Windows 10.E, 2010,
αρχειακή εκτύπωση σε χειροποίητο χαρτί, καπλαμάς, κόντρα πλακέ & ακρυλικά χρώματα,
91 x 71 x 2,5 εκ.