Πόλεμος και Θέατρο

ΤΑΞΙΔΙΑ ΣΤΑ ΒΑΛΚΑΝΙΑ ΣΤΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΟΥ ΜΕΓΑΛΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ (1914-1918)

ΤΗΣ ΑΓΓΕΛΙΚΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΑΚΟΠΟΥΛΟΥ

Η σύσφιγξη σχέσεων και η συνέργια στη διάρκεια νεότερων πολεμικών συγκρούσεων ανάμεσα στα σύμμαχα εθνικά κράτη μορφοποιούνται συχνά σε ποικίλες και ενδιαφέρουσες πρακτικές, είτε αυτές αφορούν τους στρατευμένους είτε τον υπόλοιπο πληθυσμό. Τα σύμμαχα κράτη οργανώνουν παράλληλα άμεσους και έμμεσους τρόπους για την προσέγγιση και ευρύτερη γνωριμία των λαών, κατασκευάζοντας και διαδίδοντας κοινούς εθνικούς τύπους. Μ’ άλλα λόγια, κάνουν το αντίθετο από ό,τι έκανε η εθνική ιδεολογία σε ειρηνική περίοδο, όταν δηλαδή επιχειρούσε να αναδείξει την «ατομικότητα» του έθνους, να ομογενοποιήσει δηλαδή τους πολίτες-πατριώτες στην κλίμακα της εθνικής επικράτειας και να τονίσει τη διαφορετικότητά τους από όλους τους όμορους πληθυσμούς.

Μετά τους Βαλκανικούς πολέμους μια παρόμοια σύγκλιση δεν ήταν δύσκολο να επιτευχθεί ανάμεσα στην Ελλάδα και τη Σερβία και μάλιστα σε πολλαπλά πεδία. Ειδικότερα, στη συγκυρία της παραμονής σερβικών στρατευμάτων στην Κέρκυρα, όπου κατέφυγαν, υποχωρώντας προς τα νότια κατά μήκος των ορεινών όγκων των δυτικών Βαλκανίων. Πρόκειται για συγκυρία στη διάρκεια της οποίας παρατηρείται μεγάλη κινητικότητα στην Ελλάδα διπλωματών αλλά και πολιτικών, όπως για παράδειγμα ινκόγκνιτο κυκλοφορούσαν ο Σέρβος πρωθυπουργός Πάσιτς κι ακόμα ο βασιλιάς Πέτρος, αλλά και επιστήμονες, καλλιτέχνες και άλλοι.

Το έργο, που ανέβηκε στο « Κ ο τ ο π ο ύ λ ε ι ο ν » θέατρο, γράφτηκε στη Γαλλία, τη σύμμαχη χώρα και των δύο βαλκανικών κρατών. Πρόκειται για το «Σιρανό ντε Μπερζεράκ», έργο μοντέρνο από πολλές απόψεις, που φέρνει στην αθηναϊκή κοινωνία το νεορομαντικό αέρα και το ανατρεπτικό χιούμορ του στρατιωτικού και δραματουργού Hercule Savinien de Cyrano (τιτλοφόρησε το έργο με το  ψευδώνυμό του), με τη θεαματική μονομαχία που παρεμβάλλει. Το έργο γράφτηκε στο πρώτο μισό του 17^ου αιώνα αλλά το επανέφερε στην επικαιρότητα ο επίσης Γάλλος ποιητής και δραματουργός Edmond Eugène Alexis Rostand, μεταγράφοντάς το ως «ηρωική κωμωδία», στο τέλος του 19^ου αιώνα (1897).

Σήμερα θα παρακολουθήσουμε νοερά τη θεατρική παράσταση που έδωσαν από κοινού, μιλώντας ο καθένας τη γλώσσα του, ο γνωστός ηθοποιός και από τους πρωτεργάτες της ελληνικής θεατρικής σκηνής Δημήτρης Μυράτ (Σμύρνη 1878-1964) με τον Σέρβο ηθοποιό Λιούμπα Στανόγιεβιτς. Τη θαυμάσια δίγλωσση παράσταση αναλαμβάνει να περιγράψει ο χρονογράφος της Εστίας και λογοτέχνης Παύλος Νιρβάνας, που βρίσκει ταυτόχρονα ευκαιρία να κριτικάρει τόσο την «απεριέργεια» του κοινού όσο και την –αμείωτη– αδιαφορία του ελληνικού κράτους, σε αντίθεση με το σερβικό, απέναντι στις τέχνες.

Η Αγγελική Κωνσταντακοπούλου διδάσκει Βαλκανική ιστορία στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων