ΤΟΥ
ΦΟΙΒΟΥ ΓΚΙΚΟΠΟΥΛΟΥ
ΚΩΣΤΑΣ
ΚΑΝΑΒΟΥΡΗΣ, Έσπασε, εκδόσεις Μελάνι, 2014
Η
ετερόκλιτη και πολυσύνθετη μορφή της ποίησης του Κώστα Καναβούρη δεν μας
επιτρέπουν να τον κατατάξουμε σε ένα συγκεκριμένο λογοτεχνικό ρεύμα. Στην ποικίλη
παραγωγή του μπορούμε να εντοπίσουμε επιρροές από τον Έλιοτ των Κουαρτέτων, τον Έζρα Πάουντ, τον Σάντρο
Πέννα και, φυσικά, τους μεγαλύτερους εκπροσώπους της σύγχρονης ποίησης,
ελληνικής και όχι μόνο. Ξαναπιάνοντας τη συμβολική παράδοση, ο Καναβούρης φανερώνει
μια εκπληκτική οπτική φαντασίωση: χρησιμοποιεί συγκεκριμένες ενδείξεις χώρου
και χρόνου για να δώσει ζωή σε εξωπραγματικές εικόνες με μέγιστη επέκταση των
μεταφορών, φιγούρες κλειδιά της συνθετικής του μεθόδου, που προοδευτικά προσλαμβάνει
τον χαρακτήρα πεντακάθαρων προβολών υποσυνείδητης διαδικασίας, και οι εικόνες
φαίνεται να ξεπηδούν κατευθείαν από το όνειρο ή από μια κατάσταση εγρήγορσης.
Οι στίχοι του μας δίνουν εύγλωττα παραδείγματα της τεχνικής του, της τήξης των μεταφορών, ικανής να ανατρέψει και
την τάξη του πραγματικού, διαλύοντας τα σύνορά του και ανασυντάσσοντάς τα σ’
έναν ερημικό σουρεαλισμό.
Ο Καναβούρης δίνει ζωή και κίνηση σε
πράγματα παραδοσιακά εξαιρετικά σταθερά και ακίνητα και, αντίθετα, αποδυναμώνει
και καθιστά άψυχες ζωντανές υπάρξεις: τ’ αγάλματα, τα περιστέρια... Ασκείται
στο να παρουσιάζει τη σύμπλευση εννοιών όπως άδειο-γεμάτο, παρουσία-απουσία,
μέσα από αντιθετικούς όρους που μας θυμίζουν τη γνωστή διαδικασία του Μαλαρμέ της
αντικειμενικής άρνησης και της γλωσσικής επιβεβαίωσης.
Υπάρχει ένας διάλογος ανάμεσα στις
διάφορες εικόνες που συμβάλλουν στο να καθορίζονται αμοιβαία. Αυτή η σχέση
αλληλεπίδρασης ανάμεσα στις μεταφορές καθρεφτίζει την αντίληψη του Καναβούρη
για μια πληρέστερη σχέση μεταξύ ποίησης και πραγματικότητας. Δεν είναι η ποίηση
το μοντέλο της πραγματικότητας, αλλά μια κριτική απεικόνιση, μια ρεπλίκα. Οι λυρικές συνθέσεις του είναι ρεπλίκες στον
διάλογο με τον χώρο και τον χρόνο, όπου το κείμενο εισβάλλει υποβοηθώντας ή
ανασκευάζοντας τις φωνές του παρελθόντος. Εξετάζοντας τους στίχους του, μέσα
από την αντίθεση που τους χαρακτηρίζει ανάμεσα στην απόλυτη ακρίβεια και στο
εύρος των νοημάτων, αναδύεται η τεράστια σημασία με τις παύσεις, με τα
διαστήματα ανάμεσα στις λέξεις, τις εύλογες στιγμές σιωπής. Σ’ ολόκληρη τη
συλλογή είναι παρούσα μια σταθερή τάση προς τη σιωπή, που άλλες φορές ίπταται ή
εισβάλλει δυναμικά, κι άλλες φορές εκδηλώνεται πεντακάθαρα. Η λέξη νοείται ως
μια αρνητική οντότητα και σε αντιπαράθεση σε μια ιδανική γλώσσα, μια
μεταγλώσσα, που για την αναζήτησή της η σιωπή είναι αναγκαία συνθήκη.
Μέσα από τις συμβολικές και βαθιές
εικόνες, ο Καναβούρης προσκαλεί ευγενικά τον αναγνώστη του στην έμπνευση,
αναγνωρίζοντάς του την απόλυτη ελευθερία της ερμηνείας. Η ποίηση είναι γι’
αυτόν ένα ανεξάρτητο αντικείμενο ανάμεσα στον ποιητή και τον αναγνώστη, όπου
δρουν ανώνυμες δυνάμεις που ακόμη κι ο ίδιος ο ποιητής αγνοεί και που
υποβόσκουν στη γλώσσα του, στις σιωπές του,
προσδοκώντας να συγκεκριμενοποιηθούν με τις διαφορετικές εμπειρίες των
αναγνωστών. Οι στίχοι του περιγράφουν το πέρασμα μιας ζωτικής ενέργειας μεταξύ
του ποιητή και της ποιητικής του δημιουργίας, στο βαθμό που η ποίηση φαίνεται
να γίνεται μάλιστα ένα αυτόνομο υποκείμενο, εμπλουτισμένο με μια δική του ζωή,
έτοιμο να πιστοποιήσει την απελευθέρωσή του.
Ο
ποιητής δεν γράφει, ο ποιητής κινείται.
*
Πόσα
πουλιά αντιστοιχούνε στον καθένα;
*
Πόσα
λιοντάρια στη ζωή μου
Και
πόσα στάχυα στη ζωή σας.
*
Είναι
καλά τ’ αγάλματα
Γι’
αυτό σε απορρίπτουν
*
Ω
αυτή η arte
povera
κάθε
σφαγής
Η
επανάληψη.
*
Αντιποίηση
έρωτος: εκείνος ο Γκόγια.
*
Θέλω.
Σκέπτομαι. Θέλω: σιωπή.
Σκέπτομαι.
Θέλω. Σκέπτομαι: Σιωπή.
Έτσι
έγινε: σιωπή.
*
Η
λέξη κάστανο στα ορεινά
Η
λέξη θάλασσα στους τάφους
Και
αντιστρόφως
*
Άκου:
πέφτω
*
Έσπασε.
Αντηχεί.
 |
| Τερψιχόρη Ξανθοπούλου, Νυφικό, εγκατάσταση |
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου