Για όλα φταίει το PCI

Άποψη της έκθεσης “I am blood” του Jan Fabre στην γκαλερί Crux

(ή εκείνοι που δεν εισέπραξαν την κληρονομιά του;)
 
Του Alessandro Mauro Rossi
 
«Σκότωσα τον Achille Occhetto». Είναι ένα φυλλάδιο 80 σελίδων, που διαβάζεται σε σύντομο χρονικό διάστημα και είναι αστείο. Είναι η ιστορία που διαδραματίζεται στα τέλη της δεκαετίας του '80 του περασμένου αιώνα σε ένα Σπίτι του Λαού με όλους τους τυπικούς χαρακτήρες στη θέση τους. Όταν ο γραμματέας Achille Occhetto ανακοινώνει ότι θέλει να αλλάξει το όνομα του PCI, ο Adelio αποφασίζει να τον σκοτώσει. Και φεύγει για τη Ρώμη. Δεν θα το πετύχει, αλλά θα πεθάνει ο ίδιος. Θα σκοτωθεί από ένα κύκλωμα κατασκοπείας. Ο Occhetto θα επιβιώσει από την επίθεση και όταν παρουσιάζεται στον Τύπο για να εμφανίσει του νέο σύμβολο... Έκπληξη! Το νέο σύμβολο θα εξακολουθεί να είναι το παλιό, εκείνο του Κομμουνιστικού Κόμματος Ιταλίας. Από εκεί οι συγγραφείς, Pilade Cantini και Marcello Cavallini, δύο ασεβείς συγγραφείς της Τοσκάνης, τώρα φανταστικοί κομμουνιστές, θα βάλουν στο στόμα του γραμματέα του PCI μια πρόβλεψη για το μέλλον. Να εδώ μια σημαντική περίληψη:
Ο Achille Occhetto ήρθε με λίγα λεπτά καθυστέρηση και άφησε στο γραφείο έναν φάκελο σημειώσεων. «Τι είμαστε έτοιμοι να κάνουμε…», αναστέναξε. «Ετοιμαζόμασταν να ξεκινήσουμε τη μη αναστρέψιμη διασπορά της τεράστιας κληρονομιάς μας των ιδεών, των αγώνων, των κυριαρχικών δομών, κάτι που θα προκαλούσε ανείπωτες καταστροφές. Αν σήμερα είχαμε απαρνηθεί τις ιδέες μας, τι θα είχε συμβεί; Ποιες ελπίδες θα έμεναν για τους απελπισμένους, τους προλετάριους, τους αγανακτισμένους; Είμαστε διαφορετικοί και περήφανοι για την  ιστορία μας, τη διαφορετικότητά μας. Εκείνος που μας προσκαλεί ευγενικά να αλλάξουμε, στην πραγματικότητα δεν θέλει τίποτα περισσότερο από την καταστροφή μας, έτσι ώστε να είναι ελεύθερος να μεταμορφώσει σε αντιδραστική αυτή τη χώρα. Η απουσία ουτοπίας στην πολιτική συζήτηση θα είχε αφήσει πεδίο ελεύθερο σε σουρεαλιστικούς ιεροκήρυκες. Ο κόσμος μας, ορφανός από μια μεγάλη ιδέα πραγματικού μετασχηματισμού, θα ήταν εύκολη λεία για τους καλοθελητές και λαϊκιστές όλων των ειδών. Για να μην μιλήσουμε για αδελφοκτόνους αγώνες που θα ξέσπαγαν ανάμεσά μας: όλοι έτοιμοι να ορμήσουν επάνω μας, να προκαλέσουν μια αθεράπευτη πληγή. Χωρίς τη συγκρουσιακή μάζα των κομμουνιστών, κατακερματισμένων και διχασμένων, σε λίγα χρόνια, η εργατική νομοθεσία θα είχε μηδενιστεί, σχολεία, πανεπιστήμια και νοσοκομεία θα είχαν μετατραπεί σε εταιρείες παροχής υπηρεσιών,  θα είχαν ιδιωτικοποιηθεί η ενέργεια, οι μεταφορές, η τηλεφωνία, και ξεπουληθούν οι κρατικές βιομηχανίες. Τα παραδοσιακά κόμματα, ηττημένα και κενά θέσεων,  θα είχαν αυτόματα ενωθεί  ίσως σε ένα γενικό δημοκρατικό κόμμα καθόλου αριστερό, μια γελοία αντιγραφή θλιβερών αμερικάνικων μοντέλων. Εκείνο δε που είναι πιο σοβαρό, σε έναν κόσμο χωρίς ιδανικά και ουτοπίες, εκτός από εκείνες της αγοράς, ο κάθε ένας από εμάς θα αισθανόταν ταυτόχρονα ελεύθερος και χαμένος, όχι πλέον δεσμευμένος από τις αξίες της αλληλεγγύης που τόσο συνέβαλλαν στην πρόοδο της κοινωνίας μας μετά τον πόλεμο μέχρι σήμερα. Και τότε κάποιος θα άρχιζε να επαινεί την πονηριά, θα εκτιμούσε τον καριερισμό, τον πλουτισμό με κάθε κόστος. Αυτές οι αρρωστημένες ιδέες, αδιαμφισβήτητες, σύντομα θα κατέληγαν στις καρδιές και στα μυαλά του κόσμου μας. Τι άσχημο τέλος για εμάς που θέλαμε να χτίσουμε τον Νέο Άνθρωπο. Αλλά όλα αυτά δεν πρόκειται να συμβούν!»
Κι όμως συνέβη. Εάν το PCI δεν είχε αλλάξει το προσωπείο  του, θα είχε συμβεί ούτως ή άλλως; Ποιος το ξέρει. Το πρόβλημα ίσως δεν ήταν τόσο το σύμβολο όσο το τι σήμαινε εκείνο το λαϊκό κίνημα που σε κάποιο σημείο είχε «απειλήσει» να είναι κοντά, δημοκρατικά, για να φτάσει στην διακυβέρνηση. Νοσταλγία; Amarcord; Περισσότερο από οτιδήποτε άλλο, νοσταλγία για το μέλλον. Κανείς δεν συνέλλεξε νόμιμα αυτή την ιδανική κληρονομιά. Και σήμερα εξακολουθούμε να πληρώνουμε τα αποτελέσματα, γιατί δεν είχαμε μάθει να εξοπλιστούμε, επειδή δεν είχαμε καταφέρει να διαχειριστούμε την αλλαγή, επειδή δεν είμασταν σε θέση να μεταφέρουμε στην εποχή μας εκείνες τις αξίες που είχαν χαρακτηρίσει τη δημιουργία της δημοκρατικής Ιταλίας. Τώρα ποιοι είναι αυτοί που αντιπροσωπεύουν τους αδύναμους, ποιοι υπερασπίζονται τους εργαζόμενους, τους άνεργους, τα κοινωνικά και πολιτικά δικαιώματα; Σύντομα θα αναρωτηθούμε επίσης ποιος θα υπερασπίζεται και τα δημοκρατικά δικαιώματα, εάν περάσει η συνταγματική μεταρρύθμιση της κεντροδεξιάς. Εκείνες τις αξίες τις χάσαμε στο δρόμο. Και κανείς πια δεν γυρίζει να μας κοιτάξει.
 
(Από το περιοδικό  L' Espresso, 18/01/2024)
 
Μετάφραση: Φοίβος Γκικόπουλος