Βιβλιοθήκη η θαρραλέα

Της Ευθυμίας Γιώσα*

Δεν έχω αποφασίσει την ιδανική συνθήκη για εκείνη. Παραδείγματος χάριν, δίπλα σ’ ένα παράθυρο, ή περιμετρικά αυτού σαν να το αγκαλιάζει. Ενσωματωμένη σ’ έναν τοίχο, με κρυφούς φωτισμούς και μια σκάλα στην άκρη για τα πιο ψηλά ράφια. Σ’ ένα ξεχωριστό δωμάτιο, μαζί με το γραφείο, μια αναπαυτική καρέκλα, κι ένα ανάκλιντρο σαν απόπειρα εναλλακτικής ψυχοθεραπείας.

Η βιβλιοθήκη στο σπίτι, λοιπόν. Αυτό το θαρραλέο έπιπλο, που φιλοξενεί τις υπογραμμισμένες αγαπημένες φράσεις μας, τα ταλαιπωρημένα χάρτινα εξώφυλλα, τις «σπασμένες» ράχες με τους τίτλους, τις «τσακισμένες» σελίδες, τον λεκέ απ’ τον καφέ ή το τσάι, την άμμο απ’ το νησί και τον αέρα του καταστρώματος, την απογείωση και την προσγείωση του αεροπλάνου, τις συγκινήσεις και τα γέλια μας, τις φωναχτές μας αναγνώσεις κάτι βράδια απ’ το τηλέφωνο, την πρωινή πάχνη στον κήπο του πατρικού, τις αϋπνίες μας, το αναμμένο πορτατίφ στο κομοδίνο, το βιβλιοπωλείο στο οποίο αποφασίσαμε να μην ξαναπάμε, το σπίτι που νοικιάζουμε, τον καναπέ μας, το τρεχαλητό για να προλάβουμε το λεωφορείο, το φθαρμένο πορτοφόλι, τις υποσχέσεις και την έμπνευσή μας, την ξεχασμένη πίστη μας, τα παιδικά μας δόντια, τους θρήνους μας, την τεμπελιά μας – πότε ακαταμάχητη και πότε αφόρητη, εκείνο τον παρατεταμένο χειμώνα και τ’ άδεια απογεύματα, τη σιωπή.

Η βιβλιοθήκη, βέβαια, δεν είναι απλώς ένα έπιπλο. Ως άλλος διπλωματικός ακόλουθος σε ειρηνευτική αποστολή, συγκερνά αιώνες, ρεύματα και γλώσσες· επαναστάσεις, συμβιβασμούς και διαστάσεις· προλόγους, επίμετρα κι υποσημειώσεις· τους αφανείς, τους επιφανείς, τους λιγότερο ή περισσότερο προφανείς· κάτι μεγάλα, ασήκωτα «ναι» και κάτι μεγάλα, ισοπεδωτικά «όχι»· την αρχή και το τέλος. Φτιαγμένη αποκλειστικά για εμάς ή αγορασμένη από γνωστό σουηδικό πολυκατάστημα, ξύλινη ή μεταλλική, στο χρώμα του λευκού, του μαύρου ή του καφέ, φτηνή ή ακριβή, τετράγωνη, ορθογώνια ή ακόμη και στρογγυλή, στο σαλόνι ή στο χολ, με φωτογραφίες ή χωρίς, με μια κλεψύδρα ή μια πέτρα, μ’ ένα ρόδι κι ένα καράβι, «μπουκωμένη» με βιβλία ή πιο ελεύθερη ν’ ανασάνει, σκονισμένη ή καθαρή, έμπειρη σε μετακομίσεις ή άμαθη από γερανούς και λακκούβες, του κουτιού ή του μακρινού παρελθόντος.

Η βιβλιοθήκη δεν είναι απλώς ένα έπιπλο, είναι οστεοφυλάκιο και πρέπει, πού και πού, ν’ ανάβουμε κοντά της ένα καντήλι και να προσευχόμαστε. Είναι καθρέφτης και πρέπει, πού και πού, να τον συμβουλευόμαστε. Είναι έμπειρος ωρολογοποιός εξ Ελβετίας και πρέπει, πού και πού, να του υποκλινόμαστε. Είναι ένα έργο εν εξελίξει και πρέπει, πού και πού, να το κρατάμε για εμάς και μόνο.

Η βιβλιοθήκη δεν είναι απλώς ένα έπιπλο, είναι η Μεσοποταμία κι ο Γκιλγκαμές, η Ιθάκη κι ο Οδυσσέας, γι’ αυτό μην αναρωτηθείτε ξανά, δεν φταίει το υλικό αν κάποιο ράφι έχει λυγίσει. Φταίει η αρχαιολογική μαρτυρία του πνεύματος.

*Η Ευθυμία Γιώσα είναι συγγραφέας

Αντιγόνη Καββαθά, υλικό για τη σειρά «Διαδρομή», 2017-2019, σε εξέλιξη