Ας μην κρατήσουν τέτοιοι χοροί...

Μάρω Φασουλή, Χωρίς τίτλο, 2019, υφαντά, μπαμπού, νήμα, 247 x 157 x 170 εκ.

Ενώ αναμένεται η επίσημη έναρξη του προγράμματος εορτασμών για τα 200 χρόνια από την Επανάσταση του 1821, η Επιτροπή «Ελλάδα 2021», που συστάθηκε με το νόμο για το… επιτελικό κράτος, «με στόχο την «ανάπτυξη εθνικού αφηγήματος της Ελλάδος με σκοπό την δημιουργία ενιαίας εικόνας και ταυτότητας της χώρας και των φορέων του ελληνικού κράτους», ανακοίνωσε ότι διάλεξε ως τραγούδι της επετείου εκείνο του μέλους της –όπως μάθαμε παρεμπιπτόντως– Διονύση Σαββόπουλου, «Ας κρατήσουν οι χοροί», δίνοντας στη δημοσιότητα και δείγματα μιας εντυπωσιακής χορογραφίας εκατοντάδων παιδιών στο Παναθηναϊκό Στάδιο και την «Αγορά» του Καλατράβα στο Ολυμπιακό Στάδιο που θα το πλαισιώνει: 

«Διαλέξαμε αυτό το τραγούδι –δήλωσε η Πρόεδρος της Επιτροπής– γιατί περιγράφει με ένα μοναδικό τρόπο το κοινό μας ταξίδι. Σε αυτά τα 200 χρόνια η «σύναξή» μας ξεδιπλώθηκε, μεγάλωσε. Ο «δεσμός» μας πύκνωσε…. Το 2021 κοιτάζουμε μπροστά. Σμίγουμε «τις παλιές κι αναμμένες τροχιές μας» με ένα φωτεινό και αισιόδοξο μέλλον. Γιατί το ταξίδι των Ελλήνων συνεχίζεται . «Ας κρατήσουν οι χοροί» λοιπόν!» 

Προφανώς, το ταξίδι των Ελλήνων συνεχίζεται, αλλά όχι με τα νοήματα του συγκεκριμένου τραγουδιού, παρά την μελωδική δημώδη μουσική του. Νοήματα που αντιβαίνουν ακόμη και τα ανιστόρητα περί … «εθνικού αφηγήματος», πολύ περισσότερο κάθε πρόσληψη της σύνθετης πολυδύναμης πραγματικότητας μιας Επανάστασης «νεανικού θράσους και φαντασίας» όπως την χαρακτήριζε ο Hobsbawm, με έναν ανεπανάληπτο διεθνικό αντίκτυπο! 

Αντίθετα, παραπέμπουν μέσα από μια αγαπητική θρησκευτική …«Σύναξη» σ’ ένα νεορθόδοξο ρεύμα –αιρετικό το είχε χαρακτηρίσει ο παπα-Πυρουνάκης– που είχε εμφανισθεί την εποχή που γράφτηκε, μαζί μ’ ένα υποδόριο, εθνικιστικό, άχρονο λόγο, επίσης βαθιά και προνεωτερικά κυκλικό και ανιστόρητο, περί «ανάδελφου έθνους», που χωρίς επιρροές και σμίξεις με άλλους πολιτισμούς, ρεύματα ιδεών … «φτιάχνουν οι Έλληνες κυκλώματα κι ιστορία οι παρέες …Κι είτε με τις αρχαιότητες είτε με ορθοδοξία των Ελλήνων οι κοινότητες φτιάχνουν άλλο Γαλαξία…» . 

Γιατί η επανάσταση ξεπέρασε τις επιμέρους κοινότητες –που άλλωστε ποτέ δεν υπήρξαν αυτόνομες αλλά κάτω από το Οθωμανικό καθεστώς– και έφτιαξε όχι έναν άλλο Γαλαξία, αλλά το πρώτο στην Ευρώπη μετά την Γαλλική Επανάσταση, Εθνικό Κράτος. 

Η δε ορθοδοξία ως θεσμός, ας μην ξεχνάμε, είχε αφορίσει την Επανάσταση, παρά την συμμετοχή σ’ αυτήν κυρίως κατώτερων κληρικών, όπως επίσης συμμετείχαν εκατοντάδες αλλόδοξοι φιλέλληνες, ανάμεσά τους ο Ραβίνος της Βεστφαλίας, Έλβιγκ, ο μόνος ανώτερος κληρικός όλων των θρησκειών που τάχθηκε υπέρ της Επανάστασης. Ακόμη και μουσουλμάνοι πολέμησαν γ’ αυτήν, όπως ο τούρκος γιατρός του Οδυσσέα Ανδρούτσου, Χασάν Αγά Κουρτουλή, ο άραβας μαμελούκος, Δαβούσι, που έπεσε στην μάχη του Πέτα και πολλοί Αλβανοί, που έφτιαξαν και Οθωμανική Εκατονταρχία με επικεφαλής τον Μουσταφά Γκέκα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα ο Μπαϊράμης Λιάπης, που είπε στον Καποδίστρια όταν αυτός έφτιαχνε το μητρώο των αγωνιστών: «[Είμαι] Τούρκος το θρήσκευμα, το γένος Αλβανός, αλλά πολίτης Έλλην. Διότι ηγωνίσθην εις όλο το διάστημα του ελληνικού υπέρ ελευθερίας αγώνος και ηγωνίσθην όχι κατ΄ανάγκην αλλά προαίρεσιν μισών την τυραννίαν και λαβών συμπάθεια δια την τυραννουμένην ανθρωπότητα»! 

Αυτό ήταν το βαθύτερο ελευθεριακό νόημα της Επανάστασης, που προφανώς δεν την έγραψαν κάποιες … «παρέες». Κανένα ιστορικό γεγονός δεν γράφουν άλλωστε παρέες, αλλά λαοί, κοινωνικά και εθνικοαπελευθερωτικά κινήματα. Μια Επανάσταση που μετέτρεψε του ραγιάδες σε Πολίτες, και αποτελούν όχι απλά παραχάραξη του νοήματός της αλλά και προσβολή στους αγώνες εδραίωσης μιας κοινωνικής και δημοκρατικής πορείας που ακολούθησαν, οι στίχοι: «Τι να φταίει η Βουλή/ τι να φταίνε οι εκπρόσωποι έρημοι κι απρόσωποι/ αν πονάει η κεφαλή/ φταίει η απρόσωπη αγάπη που έχει βρει». Δηλαδή, η Δημοκρατία! 

Σε μια εποχή κρίσης των θεσμών αντιπροσώπευσης, ευρύτερα μιας πολλαπλής πολιτιστικής και πολιτικής κρίσης που περνάει η ανθρωπότητα, και η χώρα μας μέσα σ’ αυτήν, τέτοια νοήματα δεν μπορούν να εκπέμπονται ως επίσημο τραγούδι του εορτασμού των 200 χρόνων από την Επανάσταση. Γι’ αυτό δεν μας χρειάζονται τέτοιοι χοροί ,και μάλιστα πλαισιωμένοι με μια ευχάριστη στ’ αυτιά μουσική και εντυπωσιακά χορογραφικά εφέ, που καθιστούν το μείγμα εκρηκτικά επικίνδυνο για την αναγκαία αυτογνωσία μας. 

 Άλκης Ρήγος