Μήπως δεν γνωρίσαμε ποτέ τον αληθινό Κάπτεν Έιχαμπ;

Άποψη της έκθεσης του Γιάννη Ψυχοπαίδη Ποιητικά στο ΚΠΙΣΝ. Φωτ.: Χρ. Δουλγέρης

ΤΟΥ ΘΑΝΟΥ ΜΑΝΤΖΑΝΑ

Ο Μανώλης Γαλιάτσος διακόπτοντας, προσωρινά βέβαια, την νέα - και πολύ διαφορετική από την αρχική - φάση τραγουδοποιίας στην οποία έχει εισέλθει από το ’15 επέστρεψε στην σχεδόν δεκαετή μεσοπερίοδο κατά την οποία κυκλοφορούσε αποκλειστικά οργανικούς δίσκους, ανέσυρε ένα μη κυκλοφορηθέν έργο του, το επεξεργάστηκε εκ νέου και το κυκλοφόρησε πριν λίγο καιρό με τον τίτλο «Το Γαλήνιο Όνειρο Του Ειχαμπ». Πρόκειται για την εργασία του με την πιθανότατα πλέον παράδοξη πηγή έμπνευσης καθώς αυτή είναι το μυθιστόρημα του Αμερικανού Χέρμαν Μέλβιλ «Μόμπι Ντικ» που εκδόθηκε το 1851, ένας από τους ακρογωνιαίους λίθους της πεζογραφίας της νεωτερικότητας, το οποίο έκτοτε μεταφέρθηκε ή αποτέλεσε πηγή έμπνευσης για πολλά άλλα έργα σε ουκ ολίγες μορφές δημιουργικότητας, πεζογραφία, εικαστικά, τηλεόραση, κόμικ και βέβαια πριν από όλα τον κινηματογράφο με γνωστότερη και σημαντικότερη μεταφορά του αυτή που σκηνοθέτησε ο Τζον Χούστον το 1956.

Μεγάλης διάρκειας, όπως συμβαίνει κατά κανόνα στους δίσκους του Μανώλη Γαλιάτσου, το «Το Γαλήνιο Όνειρο Του Ειχαμπ»  περιλαμβάνει δέκατέσσερις οργανικές συνθέσεις. Ακόμα και όσοι/ες γνωρίζουν προσωπικά τον συνθέτη, και άρα ξέρουν ότι το πάθος του για τον κινηματογράφο υπολείπεται μόνον εκείνου για την μουσική και υπερβαίνει κατά πολύ την όντως πολύ μεγάλη αγάπη του για την λογοτεχνία, ποίηση τε και πεζογραφία, δεν μπορούν να μην εντυπωσιαστούν από το πόσο καλά κατέχει εντέλει την κινηματογραφική μουσική γραφή.

Ο όγκος της ορχήστρας, αλλά και ο αργός, μεγαλειώδης, μα και ναι γέματος αυτοπεποίθηση τρόπος με τον οποίο την κινεί στο πρώτο μισό περίπου του CD, στοιχεία που εμφανίζονται για πρώτη φορά στο έργο του, αποκαλύπτουν πόσο καλά έχει αφομοιώσει τα διδάγματα τα οποία έλαβε ως ακροατής από τον Ούγγρο Μίκλος Ρόζα, τον Ουκρανό, αυτοεξόριστο λόγω αντίθεσης στην τότε ΕΣΣΔ, Ντμίτρι Τιόμκιν, τον Αμερικανό μετρ του σασπένς –και για αυτό σχεδόν μόνιμου συνεργάτη του Αλφρεντ Χίτσκοκ– Μπέρναρντ Χέρμαν, και τους άλλους μεγάλους συνθέτες soundtracks οι οποίοι διέπρεψαν την χρυσή περίοδο του Χόλιγουντ, επενδύοντας μουσικά περιπέτειες αλλά και δραματικές ταινίες. Σε εκείνο το σημείο έρχονται δύο διαφορετικής –πιο σύγχρονης, δηλαδή κοντινής στην λόγια μουσική του εικοστού αιώνα– γραφής, θέματα πριν το έργο επιστρέψει στην χαρακτηριστική μελωδικότητα των ορχηστρικών του Μ. Γαλιάτσου, φέρνοντας μάλιστα στο νου έναν από τους ομορφότερους δίσκους του, το «Ανεπαίσθητες Αποκλίσεις» του ’13, για να καταλήξει στο μεγαλύτερης διάρκειας κομμάτι, ένα αληθινά ονειρικό ορχηστρικό tour de force, σπάνιας αλλά και σαγηνευτικής ωριμότητας  

Αν τώρα προσθέσουμε και το πολύ  ασυνήθιστο, ακόμα και για τον ίδιο, γεγονός ότι για κάθε σύνθεση έχει γράψει ένα μεγάλης έκτασης κείμενο, που μαζί με όλα τα υπόλοιπα αρθρώνουν μιαν εντελώς διαφορετική αφήγηση του «Μόμπι Ντικ», η οποία στην πραγματικότητα τα μόνα κοινά που έχει με το βιβλίο του Μέλβιλ είναι η ύπαρξη των χαρακτήρων και βέβαια της γιγαντιαίας φάλαινας η οποία του έδωσε τον τίτλο (δικαιολογώντας έτσι πλήρως τον υπότιτλο του CD «Μία ανάγνωση μετά την ανάγνωση πάνω στο Μόμπι Ντικ του Χέρμαν Μελβιλ», καταλαβαίνουμε ότι έχουμε να κάνουμε με ένα πολύ ιδιαίτερο μουσικό έργο, για το οποίο ο δημιουργός του λέει και επεξηγεί πάρα πολλά στη συνέντευξή του.

Ο Θάνος Μαντζάνας είναι μέλος της Ένωσης Ελλήνων Κριτικών Θεάτρου και Μουσικής, δημοσιογράφος και πεζογράφος και γράφει στην Αυγή και το HufingtonPost.gr