ΤΗΣ
ΚΩΣΤΟΥΛΑΣ ΜΑΚΗ
[Με
αφορμή την τοποθέτηση της κ. Δόμνας Μιχαηλίδου για το βιβλίο των
Δοξιάδη/Τσακυράκη, «Από πού κι ως πού όλοι οι αγώνες είναι δίκαιοι;», https://www.youtube.com/watch?v=fW17yAnYlmU, η οποία
κυκλοφόρησε στο διαδίκτυο και σχολιάστηκε δεόντως αυτές τις μέρες]
Η
νέα υφυπουργός εργασίας, χρησιμοποιώντας την ψυχιατρική ως «απολιτίκ βιτριόλι»,
που καταργεί την έννοια της ιστορίας, εκφράζει την αγωνία της για τους «ψυχικά
πάσχοντες αγωνιστές». Συνδέει έτσι ατομικό και συλλογικό, κινητοποιώντας
απλουστευτικές ψυχαναλυτικές έννοιες για το τραύμα. Δεν γίνεται απλώς λόγος για
το «ματαιωμένο ιστορικό στέλεχος» της αριστεράς. Η αντιστασιακή συμμετοχή στον
εμφύλιο και τον αντιδικτατορικό αγώνα καταλήγει σε «συλλογική ψυχική νόσο». Η
σύνδεση συλλογικότητας και ψυχικής υγείας συνδέεται με την αφήγηση των
«πασχόντων» και την ερμηνεία των λόγων τους. Εφόσον, λοιπόν, δεν είναι «υγιείς»,
θα πρέπει να αμφισβητηθεί η ερμηνεία τους για τα ιστορικά γεγονότα. Η συλλογική
τους αφήγηση είναι σαθρή και ψεύτικη. Η ίδια η έννοια της ιστορικότητας
«καταργείται» με αυτόν τον τρόπο άνετα. Για να υποστηρίξει αυτή τη θέση η
ομιλήτρια-κριτικός θέτει στην παρέμβασή της μια σωρεία ρητορικών ερωτημάτων,
όπως: «Για ποια ιστορία μιλάμε;», «Ποιος έγραψε αυτήν την ιστορία;». Ερωτήματα
που η βάση τους είναι πάντα κατά μία έννοια μόνιμα ανοιχτή, κριτική και
διαπραγματεύσιμη, χρησιμοποιούνται ρητορικά για να πιστοποιήσουν την «αλήθεια»
της ομιλήτριας, η οποία επιχειρηματολογεί ότι δεν μπορούμε να ακούμε τον λόγο
των ψυχικά πασχόντων. Τι μπορούν να μας πουν αυτοί; «Αυτοί ακριβώς που είναι οι
ψυχικά νοσούντες;».
Έχει
επίσης ενδιαφέρον πώς το βασικό ερώτημα/θέμα του βιβλίου «Από πού κι ως πού
όλοι οι αγώνες είναι δίκαιοι;» κινητοποιεί ρητορικά την προσωπική-επιστημονική
αγωνία της ομιλήτριας για την «ατυχή» παραποίηση της ιστορίας, καθώς και το
μέλλον της χώρας και της ίδιας της ιστορίας. Η συναισθηματική αυτή τοποθέτηση εκφράζεται
«διά του λόγου» με την προσεκτική οικοδόμηση του προφίλ της ομιλήτριας και την
αποποίηση του ενδεχόμενου να κατηγορηθεί ως «προκατειλημμένη». Επομένως, η
τοποθέτησή της διανθίζεται διαρκώς από επικλήσεις για την προσωπική της
εμπειρία. «Θείοι εξορισμένοι», «διωκόμενοι αριστεροί φίλοι των γονιών» της, η
εμπεριστατωμένη βιβλιοθήκη και γνώση του πατέρα της για τον εμφύλιο πόλεμο,
χρησιμοποιούνται για να «πιστοποιήσουν» ότι δεν υπάρχει κανένα προσωπικό
συμφέρον, κανένα ιδεολογικό διακύβευμα, αλλά ακολουθείται απλώς η αντικειμενική
παράθεση-ερμηνεία για το τι συμβαίνει με τα «ιστορικά στελέχη της αριστεράς»
και τους «ιστορικούς αγώνες».
Όλα
τα προηγούμενα που είπα δεν συνδέονται απλώς με τις θέσεις ενός πολιτικού, πλέον,
προσώπου, ούτε είναι μια προσωπική επίθεση όσων διαφωνούμε με τις θέσεις αυτές.
Γιατί, ως νέα υφυπουργός εργασίας, οι θέσεις της κυρίας Μιχαηλίδου για την
αριστερά, την ιστορικότητα, την ψυχική υγεία επιδρούν και στις πολιτικές που θα
ασκήσει στην «παραγωγική δύναμη της χώρας» (έκφραση δική της από την
παρουσίαση). Η κριτική σε όλους αυτούς τους λόγους για «τους ψυχικά πάσχοντες
της αριστεράς» και την επίθεση στην έννοια της ιστορικότητας είναι απλώς η
αφορμή για όλους να ορίσουμε πού στεκόμαστε ιδεολογικά, πού στεκόμαστε
πολιτικά, πώς «οικειοποιούμαστε» τις ιστορίες και τους αγώνες, ποιο περιεχόμενο
δίνουμε στο επιστημονικό προφίλ μας και πώς ονειρευόμαστε τον κόσμο.
Η Κωστούλα Μάκη είναι Κοινωνική Ψυχολόγος, MA, Ph.D
 |
| Γιάννης Παπαδόπουλος, Χωρίς τίτλο (τομή), λάδι σε πανί, 100 x 120 εκ. |
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου