Ενοχές

ΔΙΗΓΗΜΑ

ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ ΜΠΟΥΓΕΛΕΚΑ

Είναι καλό παιδί. Τον έχω δει αρκετές φορές σε δουλειές. Κάθησα δίπλα του στην πρεμιέρα του νέου καπετάνιου. Σεμνός και θαρρετός συνάμα. Συνήθως είναι εύστοχος. Είχε μπροστά του δυο σημειωματάρια. Μικρά τετραδιάκια έμοιαζαν, σαν αυτά που δίνουμε στα παιδάκια της πρώτης δημοτικού, για να μη φοβηθούν το σχολείο. Σαν αυτά που, παρά τις δυσκολίες,  είχε αγοράσει για μένα η μητέρα μου το Σεπτεμβρη του 1963 από το τρανό βιβλιοχαρτοπωλείο της Αθήνας, τη "Βιβλιοχαρτεμπορική" της οδού Σταδίου. Τα έχω ακόμα για να θυμάμαι τον αγώνα μου να φτιάξω ένα όμικρον της προκοπής, ένα γιώτα της αξιοπρέπειας και, σύμφωνα με την Αιβαλιώτικη παράδοση της μεσαίας τάξης των ανερχόμενων καραβοκυραίων που ήθελαν καλομορφωμένους τους γόνους της, ένα καλλιγραφικό πι.

"Φτάνει! Φτάνει πια!", παρενέβαινε η δασκάλα μου, που έμενε στη διπλανή μονοκατοικία, κι αυτή πίσω από την εκκλησία της συνοικίας, και ένιωθε την ανάγκη να διακόψει με τη φωνή της την απαιτητική μητρική επιμέλεια στις πρώτες μου μελέτες, που-θέλοντας και μη-ακουγόταν μέχρι το γειτονικό σπίτι. Στο τέλος φαίνεται πως κάτι κατάφερα και τώρα πια αυτό το πι, όταν ξεχνιέμαι και το αναπαράγω στον πίνακα, το φτιάχνω τόσο περίτεχνο και καλλιτεχνικό που αιφνιδιάζει ακόμα και τα μεγαλύτερα παιδιά.

"Ωραία γράμματα κάνετε, κύριε!"

Το ακούω συχνά και κρυφογελάω. Όμως το θέμα είναι τα τετραδιάκια του νέου που καθόταν δίπλα μου και όχι τα μαθητικά δικά μου. Τα είχε μπροστά του και ακουμπούσε τα χέρια του πάνω στο οπισθόφυλλο τους. Τον παρατηρούσα. Ήταν μεθοδικός. Σε λίγο έβγαλε από την τσάντα του ένα στυλό και εξακολουθούσε να περιμένει. Μόλις ο καπετάνιος άρχισε να περιγράφει το σχέδιο της πρώτης πλεύσης του βαποριού μας με το δικό του όρντινο, ο νέος που καθόταν δίπλα μου, γύρισε το τετράδιο απ' τη μεριά του εξωφύλλου και ετοιμάστηκε να αρχίσει, μόλις θα άκουγε κάτι ζουμερό, να γράφει.

Και τότε επήλθε η καταστροφή! Στο ένα από τα δύο τετραδιάκια απεικονιζόταν τυπωμένο ένα σκίτσο με τη μορφή του Στάλιν!

"Τι είναι αυτό;", τον ρώτησα έκπληκτος και-νομίζω συγκρατημένα- θυμωμένος.

"Δεν σου αρέσει;", με ρώτησε ο νεαρός λουσμένος στις ενοχές.

"Όχι, βέβαια!", απάντησα.

"Αυτό όμως;" και μου δείχνει το εξώφυλλο του άλλου τετραδίου του, που απεικόνιζε ένα σκίτσο του Μπελογιάννη.

"Αυτό, μάλιστα!", είπα και, πλημμυρισμένος από τις δικές μου ενοχές, άλλαξα θέση στο μεγάλο τραπέζι της συνάντησης.

Γιάννης Γαΐτης, Άλογο, 1950 λάδι σε μουσαμά