Κέρκυρα, 1716

Κρις Γιαννάκος, Eclipse, 1982, ξύλο, κόντρα πλακέ, γαλβανισμένα μπουλόνια, βίδες και καρφιά, 2,59 x 2,59 x 3,35 μ, κατά παραγγελία από το Public Art Fund, Νέα Υόρκη

ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΗ

ΝΙΚΟΣ ΠΑΡΓΙΝΟΣ, Το σταυροδρόμι των ηρώων, Εκδόσεις Διάπλαση, σελ. 536

Έχοντας ήδη έξι βιβλία στο ενεργητικό του, ο γεννημένος το 1971 συγγραφέας καταπιάνεται με ένα φιλόδοξο έργο. Ένα πολυσέλιδο μυθιστόρημα που θα μπορούσε κανείς να το χαρακτηρίσει ιστορικό αφήγημα στα βήματα του Μίκα Βάλταρι ή μεσαιωνικό θρίλερ στα ίχνη του «ονόματος του Ρόδου» του Ουμπέρτο Έκο. Το μυθιστόρημα εστιάζει στο έτος 1716 και την πολιορκία της Κέρκυρας, ένα σημαντικό πολεμικό γεγονός το οποίο δεν είναι και πολύ γνωστό στο ελληνικό κοινό, αλλά η ιστορία ξεκινάει πέντε χρόνια πριν, το 1711. Αλλά στην πραγματικότητα δεν ξεκινάει πέντε αλλά πεντακόσια σχεδόν χρόνια πριν, το 1229.

Καθώς το μυθιστόρημα του Νίκου Παργινού, χωρίς να μπορεί να χαρακτηριστεί μεταμοντέρνο, έχει στοιχεία μεταμοντέρνου, όπως η πολυδιάστατη αφήγηση, η χρονικές μετατοπίσεις, η αφηγηματική μέθοδος τύπου «ψηφιδωτού», όπου φαινομενικά άσχετα γεγονότα συνδέονται καθώς τοποθετούνται οι αφηγηματικές ψηφίδες, αλλά και η ίδια η υπονόμευση των κανόνων του ιστορικού μυθιστορήματος και του θρίλερ, ας περιγράψουμε το βιβλίο με μεταμοντέρνους όρους: με αντίστροφη χρονική σειρά. Το 1716 λοιπόν έχουμε ένα σημαντικό ιστορικό γεγονός. Οι Οθωμανοί, στην προσπάθειά τους να επεκταθούν στην Ευρώπη, αποφασίζουν να καταλάβουν την Κέρκυρα για να τη χρησιμοποιήσουν ως προπύργιο για την επίθεσή τους στην Ιταλία και την Ευρώπη. Οι βασικοί εκπρόσωποι του «κακού» και του «καλού» είναι ο σατανικός πασάς Τζάνουμ Κότζα, ο οποίος εκτός από τις στρατιωτικές του αρετές έχει κι ένα τεράστιο δίκτυο κατασκόπων και δολοφόνων που εκτελούν κατ’ εντολή του, και ο Σάξονας στρατάρχης Ματθίας και η ευγενής Αϊσά.

Κι εδώ έχουμε μια πρώτη αν και ανάλαφρη αποδόμηση των κανόνων του κλασσικού ιστορικού μυθιστορήματος, καθώς οι εκπρόσωποι του καλού αποδεικνύονται δισυπόστατοι και δεμένοι με πολλαπλούς, ορατούς κι αόρατους δεσμούς με τον κακό Τζανούμ Κότζα. Αλλά στην πολιορκημένη Κέρκυρα δεν βρίσκονται μόνο οι ευγενείς. Βρίσκονται και πολλοί λαϊκοί άνθρωποι κι ανάμεσά τους τρεις οι οποίοι απομένουν δύο και η ιστορία τους ξεκινάει από το 1711. Η Ναζλή, μια τρόφιμος του χαρεμιού, η οποία έχει ένα περίεργο σημάδι στον ώμο.  Ο Νικολός, ένας επαγγελματίας δολοφόνος και μπράβος, ο οποίος ερωτεύεται τη Ναζλή. Κι ο Μεχμέτ, ένας βασανισμένος ευνούχος του χαρεμιού, ο οποίος έχει αναπτύξει ιδιαίτερη πνευματική σχέση με τη Ναζλή. H παράξενη αυτή τριάδα ξεκινάει ένα ταξίδι με προορισμό την Κέρκυρα, το οποίο θα μπορούσε κανείς να πει ότι αντιστοιχεί σε ένα ταξίδι προς την αυτογνωσία. Στην διάρκεια της πορείας αυτής θα μάθουν και θα καταλάβουν ότι η ιστορία τους δεν αρχίζει το 1711, αλλά το 1229, όταν με μιαρό για την εποχή τρόπο σε ένα μοναστήρι γεννιέται ένα παιδί και δίνεται μια κατάρα.

Ο Νίκος Παργινός, χωρίς να υπεισέρχεται ιδιαίτερα στον ψυχισμό των ηρώων του, που παραμένουν καρτουνίστικες φιγούρες, ίσως επίτηδες, καθώς αυτό ενισχύει τα στοιχεία μεταμοντέρνας αποδόμησης, οδηγεί τους ήρωές του με στιβαρό αφηγηματικό λόγο και ιδιαίτερη περιγραφική δεινότητα. Είναι ένας συγγραφέας που ξέρει να διαχειρίζεται τον αφηγηματικό του χρόνο, να περιγράφει αυτά που πρέπει να περιγραφτούν, να σταματάει στα σημεία που πρέπει να τονιστούν και να αποσιωπά τα στοιχεία που πρέπει να αποκρυφτούν για να αποκαλυφθούν στη συνέχεια. Με γλώσσα σταθερή και χωρίς υπερβολές ή καλολογικά στοιχεία, υποστηρίζει θαυμάσια το εγχείρημά του και κρατά το ενδιαφέρον του αναγνώστη αμείωτο και στις 530 σελίδες του.