Το κίβδηλο εγώ

ΤΗΣ ΜΑΡΙΒΑΣΙΑΣ ΚΟΛΛΙΟΠΟΥΛΟΥ

ΓΙΑΝΝΗΣ ΣΤΡΑΤΟΥΛΙΑΣ, Οικείος ελκυστής, εκδόσεις Διαπολιτισμός, σελ. 60

Ο Γιάννης Βαρβέρης γράφει στο ποίημα «Φιλέας Φογκ»: Ξύπνησα./ Βαθιά μέσα σε μια πολυθρόνα./ Και μπροστά σε μία θάλασσα./ Όπου κανείς./ Μόνη κίνηση το βλέμμα πάνω στα κύματα. Η ακινησία του σώματος σε αντιδιαστολή με την έντονη κίνηση της σκέψης και της αναστοχαστικότητας παραπέμπουν στην ποιητική –και όχι μόνο- πραγματικότητα που παρουσιάζεται στην τελευταία ποιητική συλλογή του Γιάννη Στρατούλια Μία συλλογή ποιημάτων, στην οποία ο αναγνώστης συνειδητοποιεί πως τα πράγματα στην ποίηση και εν γένει στη λογοτεχνία δεν είναι διαφορετικά από την πραγματική ζωή. Αυτή τη σύλληψη ο Στρατούλιας αφουγκράζεται, στοχάζεται και εξωτερικεύει μέσω της γραφής του.

Σε αυτό το πλαίσιο ο ποιητής, αποτυπώνει εμφατικά τη σύγχρονη ματαιοδοξία, την αυτάρεσκη επικράτηση του φαίνεσθαι, αναδεικνύοντας την ρηχότητα της εποχής και τη συνακόλουθη πνευματική ραστώνη –πού να πορευτεί το παραπληγικό τους πνεύμα;- που οδηγούν στην αποξένωση.  Χωρίς αιδώ/ υιοθετώ τον εαυτό μου/ ό,τι σ’ αντικατοπτρισμούς/ δεν φυλακίζεται/ και μονάχα/ την επιείκεια του χρόνου/ επαιτεί, θα γράψει στο ποίημα «Ανάδοχος». Αρνητής της ευκολίας και υποστηρικτής της συμπόρευσης με το χρόνο – όχι γιατί ο χρόνος είναι γιατρός-, όχι γιατί αυτός είναι πανδαμάτωρ, αλλά επειδή ίσως μέσα στο ρου του μας βοηθήσει να προσεγγίσουμε την ουσία όλων των πραγμάτων. Ο ποιητής, με έναν ειλικρινή και άμεσο τρόπο δηλώνει προασπιστής της αλήθειας που κυνηγά κάθε σκεπτόμενος άνθρωπος, δεν αρκείται απλώς να ψηλαφά την αλήθεια των πραγμάτων/ νομίζοντας ότι αγγίζει την ουσία. Πασχίζει να προσπεράσει μία εποχή επιφανειακή, με στείρες ιδέες, συμπορευόμενη με ομοιώματα, που με ένα σώμα βαρύ πορεύεται/ με πέλματα ανυπόδητα/ κουβαλώντας της ύλης το σταυρό.

Ο Γιάννης Στρατούλιας εμφανώς κλονισμένος και προβληματισμένος, αλλά όχι ξαφνιασμένος από τη σημερινή ατομοκεντρική λογική, ζει και νοσταλγεί με εργαλεία τον Μέλλοντα, τον Ενεστώτα και τον Αόριστο, προσπαθώντας να μας κατευθύνει μέσω του συλλογισμού του στο ότι μόνο με τον συντονισμό και των τριών χρόνων μπορούμε να συνεχίσουμε, καθώς ο ένας συμπληρώνει τον άλλον. «Η ιστορία ενός πράγματος εξηγεί την τωρινή κατάσταση του ίδιου του πράγματος», αναφέρει προσφυώς και ο Jaume Cambré στο Confiteor. Ωστόσο, κάποια γεγονότα μπορούν, σύμφωνα με τον ποιητή, να μπουν στη συντήρηση της νοσταλγίας, έτσι ώστε το παρελθόν να μην κυνήγα το παρόν.

Αξιοσημείωτη είναι η αναφορά του στο νόημα της γλώσσας, των λέξεων. Με «συγκινησιακό» ύφος, η  αρθρωμένη γλώσσα δόθηκε σαν φιλοδώρημα στον άνθρωπο και  επέτρεψε στο στόμα του ν’ ανθίσει. Κι εδώ έγκειται η αξία που έχει το φιλοδώρημα στην έκφραση του ποιητή. Μέσω των λέξεων, μέσω της γραφής δεν αγγίζει το θάνατο, αλλά την αθανασία, όπως ο Παλαμάς και ο  Σεφέρης, αλλά και κάποιος αλήτης στίχος τους.    

Τέλος, ο Γιάννης Στρατούλιας, δεν γίνεται άθυρμα των λέξεων – γνωρίζει άλλωστε ότι η σιωπή της γλώσσας φωτίζει/ τη ζοφερή όψη του κόσμου. Χρησιμοποιώντας ένα προσεκτικό λόγο με διασκελισμούς, για να δώσει έμφαση στο νόημα, καταφέρνει με μία ώριμη ματιά να μας μεταφέρει τις ανησυχίες του σήμερα. Με ένα πεσιμιστικό ύφος (που ίσως συνάδει με το πνεύμα της εποχής), μα και με ένα αλλά που δηλώνει άλλα, διακρίνει κανείς «σπίθες» ελπίδας. Φανερώνει αρετές οι οποίες, όπως εύστοχα αναφέρει ο Arthur Schopenchauer, «αν τις διαθέτουμε ήδη εν δυνάμει, μπορούμε να

ενισχύσουμε μέσα μας την κλίση και το θάρρος να τις χρησιμοποιήσουμε».   

Η Μαριβάσια Κολλιοπούλου είναι φιλόλογος

Άρτεμις Ποταμιάνου, The Unknown Masterpiece: Girl with a Pearl Earring, 2018, μεικτή τεχνική, 67 x 57 εκ.