Η σκοτεινή γοητεία της Σπάρτης

Δημήτρης Λιανός, Θυσία, μαύρο ακρυλικό σε καμβά, 80 x 2100 εκ. 

ΛΑΚΩΝΙΚΟΝ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟΝ 2019, εκδόσεις Ιδιομορφή, Σπάρτη 2018, σελ. 224 + 96.

Έχοντας συμπληρώσει 20 χρόνια αδιάλειπτης παρουσίας στα ελληνικά γράμματα, το Λακωνικόν Ημερολόγιον, η επετηρίδα λακωνικών σπουδών που εκδίδεται στην Σπάρτη με τη φροντίδα των εκδόσεων Ιδιομορφή, των Γιώργου Κώτσου και Σοφίας Αντωνάκου, μετατοπίζει κατά τι τη θεματική των σελίδων της και ανοίγεται σε θέματα ευρύτερα, αλλά πάντα επικεντρωμένα στη Λακωνία και τους ανθρώπους της.

Θεωρώντας ότι ο κύκλος των αφιερωμάτων σε επιμέρους περιοχές του νομού έχει ολοκληρωθεί μετά από 20 χρόνια, εγκαταλείπει την προτεραιότητα του γεωγραφικού άξονα για να υιοθετήσει αυτόν της ιστορίας –αν και αυτοί οι δύο ποτέ δεν ξεχώρισαν με τρόπο απόλυτο στην έως τώρα πορεία του Λακωνικού Ημερολογίου.

Η φετινή έκδοση είναι αφιερωμένη στον πρόσφατα χαμένο Άγγελο Δεληβορριά, φίλο της Σπάρτης και του Ημερολογίου, που υπηρέτησε στην εκεί Αρχαιολογική Υπηρεσία κατά τη δεκαετία του ’60, για να μην εγκαταλείψει, έκτοτε, τη Σπάρτη και το αγαπημένο του Αμύκλαιο.

Το Λακωνικόν Ημερολόγιον 2019 περιλαμβάνει στις σελίδες του δύο εκτεταμένους θεματικούς «φακέλους». Ο πρώτος αφορά τον μύθο της Σπάρτης, έτσι όπως διαμορφώθηκε ήδη από την αρχαιότητα, αλλά με μεγαλύτερη δύναμη κατά την Αναγέννηση και τους νεότερους χρόνους, συχνά συνδεδεμένος με τις περισσότερο συντηρητικές θεωρήσεις, κάποτε και αντιδραστικές ουτοπίες, για την κοινωνία και την πολιτική (δεν είναι τυχαίο, άλλωστε, που οι θεωρητικοί του ναζισμού αναζητούσαν στην αρχαία Σπάρτη τους... αρίους του νότου).

Ο δεύτερος αφιερωματικός φάκελος, τον οποίο επιμελήθηκε ο Αντώνης Τάντουλος, αναδεικνύει, με την ευκαιρία της εκατονταετηρίδας από τη λήξη του Α' Παγκοσμίου Πολέμου, μέσα από πρωτότυπο αρχειακό και φωτογραφικό υλικό, άγνωστες πτυχές και πρόσωπα των πολεμικών συγκρούσεων 1914-1919 (περιλαμβανομένης της εκστρατείας στην Ουκρανία) που συνδέονται με την περιοχή της Λακωνίας. Ανάμεσά τους ξεχωρίζει ο συνταγμένος από τον ίδιο κατάλογος των Λακώνων νεκρών ενστόλων της περιόδου.

Τέλος, το φετινό Λακωνικόν Ημερολόγιον συνοδεύει ένας... μακρινός πρόγονός του: το Σπαρτιατικόν Ημερολόγιον του έτους 1900, το πρώτο από τα συνολικά 11 τεύχη της επετηρίδας που εξέδωσαν στην Αθήνα, οι αδελφοί Μίχος, Κίμων και Σπύρος Θεοδωρόπουλος –ο τελευταίος περισσότερο γνωστός με το φιλολογικό ψευδώνυμο Άγις Θέρος, με το οποίο υπογράφει και το κείμενο «Νεκρά πόλις» που περιλαμβάνεται στο ανατυπωμένο αυτό τεύχος.

ΣΠΥΡΟΣ ΚΑΚΟΥΡΙΩΤΗΣ