Ένα ποιητικό κόσμημα

ΤΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΜΠΟΥΡΑ

Κορνήλιος Γραμμένος, Μια κυρία, 2017, ξύλο, χρώμα, 28 x 50 x12 εκ.

ΣΑΡΑ ΘΗΛΥΚΟΥ, Ο κόσμος σε τρεις πράξεις, ποιητική σύνθεση σε τρία μέρη, εκτός εμπορίου, σελ. 49

Σπανίως νιώθω αμηχανία ως λογογράφος και ρήτορας εκ γενετής κι εκ …παρεκκλίσεως, όσο μπροστά σε αυτό το διαμαντάκι που έπεσε στα χέρια μου. Απόλαυσα την άρρηκτη αντιστοιχία μορφής και περιεχομένου, κάτι που το έχουμε ξεχάσει τα τελευταία τριάντα χρόνια, με τόσους χιλιάδες «πονητές» κι «εκπονητές» και «προπονητές» στίχων να συναγωνίζονται γύρω μας.

Για του λόγου το αληθές, σας παραθέτω, αν και δεν είναι δόκιμο και προδίδει αδυναμία, μερικούς στίχους από το κομψό αυτό βιβλιαράκι, που είναι γραμμένο λες από κάποιον ανώνυμο, σεμνό μοναχό πολεμικού τάγματος της Ανατολής, που βάλθηκε λες να ξορκίσει την τρυφερότητα που φώλιαζε μέσα του. Άνοιξε το παράθυρο/ Δες/ Είναι η νήσος// Ξέρω πως προτιμάς/ Τις λέξεις από τις καρδιές/ Όμως και η καρδιά/ Μια λέξη είναι/ Μια λέξη/ Μια νήσος είναι/ Έλα.

Φυσικά, η αποσπασματική παράθεση, καταστρέφει την αρμονική ενότητα του καλλιτεχνήματος, θεωρήστε το λοιπόν απλώς το κείμενο αυτό, ως τρέιλερ, ως «κλιπάκι», ως δείγμα δουλειάς, ως απόπειρα εμμέσου υποβολής ενστάσεως κατά της τόσης μεγαλοστομίας που μας περιβάλλει. Καιρός να επανέλθουμε στα απλά και ουσιώδη, αυτά που προκρίνει ο Μολιέρος στον «Μισάνθρωπό» του, εκείνα που μας λείψανε μέσα σε τόση θολούρα και ψευτο-διανοουμενισμό. Ο Αλσέστ λέει στην αιώνια κωμωδία του ανθρωπίνου είδους πως ένα λαϊκό ερωτικό τραγουδάκι είναι χίλιες φορές καλύτερο από τις περικοκλάδες των Γάλλων διανοουμένων της εποχής των Λουδοβίκων, που ταλαιπωρούσαν τον «αλεξανδρινό στίχο», όπως κάποιοι σύγχρονοι ετερόφωτοι λαμπτήρες υποδύονται τους φωστήρες αδικώντας και τη στιχουργική και την τεχνική της, γράφοντας χωρίς ψυχή, χωρίς έμπνευση και χωρίς ειρμό, απαξιώνοντας κάθε συναίσθημα στην Ποίηση, ακριβώς όπως η περίφημη αλεπού στο μύθο του Αισώπου πείθει τις άλλες να …κόψουν την ουρά τους. Εδώ, σε αυτό το μεγάλο σύντομο πόνημα συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο: το συναίσθημα ξεχειλίζει τεχνηέντως και με μέτρο, αν όχι κι εμμέτρως!!! Ας απολαύσουμε ένα ακόμα δείγμα και συνεχίζουμε …απτόητοι. από τα έγκατα του μέλλοντος/ αρχαίος υψώνεται θυμός

Σαν πασίγνωστη άρια τραγουδισμένη από την Μαρία Κάλλας που καμία άλλη δεν τολμάει να ξαναπεί, ακόμα κι αν λέγεται …Καλογεροπούλου, ακούγεται αυτή η ερωτική κραυγή με τους φιλοσοφικούς αναστεναγμούς και τον φυσιολατρικό λυρισμό που καταφεύγει στο ελάχιστο για να επιτύχει το μέγιστο και χρησιμοποιεί το τμήμα, τα στοιχεία της Φύσεως, προκειμένου να  εικονογραφήσει και να αιχμαλωτίσει το Όλον… Συνεχίζουμε τη μουσική ανάγνωση. Αυτός ο ένας/ ελεύθερος εράσμιος εφήμερος/ αυτός/ τον άλλο εποφθαλμιά/ εαυτό…

Σε αυτό το τρίτο μέρος της τριλογίας, που είναι τετραλογία, αποθεώνεται ο ρυθμός, οι διασκελισμοί συνυφαίνονται με παρηχήσεις, διπλές, τριπλές κι αντεστραμμένες – ξέρετε πώς γίνεται αυτό; Αν όχι, διαβάστε τις σελίδες 35-44 ως υπόδειγμα και κατόρθωμα ποιητικού άθλου. «Μηδείς άμουσος εισίτω» στον Παρνασσό της Ποιήσεως. Οι άμουσοι, οι ματαιοκάματοι, οι αναξιεργούντες (ας μου συγχωρεθεί ο νεολογισμός), ας πάνε καλύτερα εκεί που μοιράζουνε …βραβεία. Κανένα βραβείο δεν έκανε το ποίημα καλύτερο και τον ποιητή ανθεκτικότερο στο Χρόνο. Η αισθητική ηδονή μετράει, η φιλοσοφική επάρκεια, η εμπειρική ανίχνευση του Φωτός γύρω μας και μέσα μας… ακριβώς όπως γίνεται σε αυτό το υποδειγματικό βιβλίο με την παραδειγματική έμπρακτη άσκηση οικονομίας.

Διαβάζουμε: «Επίλογος Ν-ίσως», σε παρήχηση τού «νήσος». Εδώ εγκαταλείπεται σχεδόν ο μινιμαλισμός του ουσιώδους κι επανέρχεται μια μελοδραματική ισορροπία της ποιητικής φωνής, που νιώθει, θαρρείς, αίφνης, το έδαφος να χάνεται κάτω από τα πόδια της, το σανίδι της σκηνής να υποχωρεί κι η θανατική ποινή να εκτελείται δι’ απαγχονισμού… Πόσο δύσκολο να μεταγράψεις με κριτικό τρόπο την αυτούσια, αθώα, λυρική ματιά στον κόσμο, βγάζοντας τα μέσα έξω, γυρνώντας το κέντημα ανάποδα, αναπολώντας το «εγώ» πριν γίνει «εμείς» και θολώσει, με τη γέννηση του «τρίτου πόλου», του παιδιού που θα μονοπωλήσει τις αντιρρέουσες κάποτε ερωτικές πλοκές. Πόσο δύσκολο να μιλήσεις για το λογοτέχνημα χρησιμοποιώντας περισσότερες λέξεις για να πεις το ίδιο με χειρότερο τρόπο, ατεχνέστερο αναγκαστικά, αφού η ποιητική συμπύκνωση συμφύρεται με το όραμα κι αποκλιμακώνεται με την ανάλυση, όσο εμβριθής κι αν είναι. Μόνο στην περίπτωση που ο κριτικός της «ποίησης του ελαχίστου» μπορέσει να αναπλάσει ένα αλλότριο ποίημα και να το κάνει δικό του, με τις ίδιες λέξεις, στην ίδια ή σε άλλη σειρά ενδεχομένως, μόνον τότε επιτυγχάνει το ακατόρθωτο: την ηλεκτρομαγνητική «επαγωγή» που γνωρίζουμε από τη Φυσική κι εφαρμόζεται τόσο σε αναπνέοντα σώματα όσο και σε ζεματιστά γραπτά, σαν αυτό που κρατώ στα χέρια μου και δεν χορταίνω να το διαβάζω και να το ξαναδιαβάζω φωναχτά, απολαμβάνοντας τους διασκελισμούς και την απαράμιλλη γοητεία του που οφείλεται στη ρυθμολογία, κάτι που το λησμονούν οι σύγχρονοι πεζολογούντες και περιαυτολογούντες «ποιητές», συγχέοντας το πληκτρολόγιο με το ντιβάνι της ψυχανάλυσης. Όποιος ή όποια και να κρύβεται πίσω από το ψευδώνυμο (;) Σάρα Θηλυκού, κατάφερε σε αυτή τη σεμνή, λιτή κι απέριττη αυτοέκδοση να ακυρώσει χιλιάδες σελίδες σύγχρονης μετά-ποίησης του συρμού. Φαίνεται ότι όλος αυτός ο ζόφος των τυπωμένων φληναφημάτων ήταν το λίπασμα για να φυτρώσει, να βλαστήσει και να ανθίσει αυτό το κρυσταλλάκι!