Με αφορμή την επέτειο τριών χρόνων από τον θάνατο της Μάρθας Πύλια δημοσιεύτηκε
στις «Αναγνώσεις» της Αυγής
(7.3.2016) ένα κείμενο του Κώστα Βούλγαρη, στο οποίο μεταξύ άλλων ο συντάκτης
άφησε ανοικτό έναν προβληματισμό περί «εκδοτικής σιωπής» της ιστορικού. Για να
μην μείνει αναπάντητο το ερώτημα από τη σκοπιά των ιστορικών θα θέλαμε να θυμίσουμε
τα εξής. Παρά τη διεύρυνση των ενδιαφερόντων της προς τη δημόσια ιστορία, την
οποία υπηρέτησε κατά τον επιστημονικότερο δυνατό τρόπο μέσα από τα ένθετα των
«Αναγνώσεων» της Αυγής, η Μάρθα δεν
έπαψε ποτέ να αισθάνεται μέλος της κοινότητας των ιστορικών και να διατηρεί
επαφή με τον δάσκαλό της και δάσκαλο πολλών από μας Σπύρο Ασδραχά. Η κοινότητα
των ιστορικών, από την πλευρά της, τίμησε τη συμβολή της στην ιστορική έρευνα με
την έκδοση ενός αφιερώματος στο περιοδικό Τα
Ιστορικά (Δεκέμβριος 2013) με θέμα το αντικείμενο της διατριβής της, τις αυθεντίες. Μ’όλο που η Μάρθα είχε
επεκτείνει τον κύκλο γνωριμιών της και σε άλλα περιβάλλοντα, δεν έπαψε ποτέ να
ενδιαφέρεται για την επικοινωνία με τους ιστορικούς, η δε επιθυμία της να
εκδώσει τη διατριβή της στα ελληνικά και να συνεχίσει την έρευνα προς την ίδια
κατεύθυνση, δηλαδή τους τοπικούς άρχοντες της Πελοποννήσου, παρέμενε έντονη,
όπως δείχνει και η μετέπειτα συγγραφική και ερευνητική δραστηριότητά της. Το
γεγονός ότι η επιθυμία της αυτή δεν πραγματοποιήθηκε όσο ζούσε οφείλεται τόσο
στα διδακτικά και διοικητικά της καθήκοντα που της απορροφούσαν ενέργεια και
χρόνο, όσο και στη συμμετοχή της στη συντακτική ομάδα των «Αναγνώσεων», στην
οποία αφιερώθηκε πολύ περισσότερο μετά την ασθένειά της, βρίσκοντας στην
επικοινωνία με το ευρύτερο κοινό μια ψυχική διέξοδο που την έβγαζε από τη
μοναχικότητα και την εσωστρέφεια την οποία απαιτεί συχνά το επάγγελμα του
ιστορικού, ιδίως στη φάση της συγγραφής και της έκδοσης. Από την άλλη πλευρά, η
συγκυρία της οικονομικής κρίσης δεν διευκόλυνε την ευόδωση των εκδοτικών
εγχειρημάτων. Αντί να αναζητούμε κάποια υποθετική ενδόμυχη και ηθελημένη
«εκδοτική σιωπή του ιστορικού» που «κάτι έψαχνε», εκείνο που θα έπρεπε να μας
απασχολεί είναι η εύρεση τρόπων έκδοσης του ιστορικού έργου της Μάρθας Πύλια
που παραμένει εδώ και καιρό στα συρτάρια μας. Αυτό που η Μάρθα έψαχνε το είχε
βρει στην ερευνητική, διδακτική και πολυποίκιλη ενασχόλησή της με το αγαπημένο
της αντικείμενο: την ιστορία. Ασφαλώς, όπως και σε κάθε αντικείμενο, πάντοτε
υπάρχουν προβληματισμοί γύρω από τις πραγματικές και τις ιδεατές συνθήκες
πραγμάτωσής του, κάτι που βασανίζει όλους τους ιστορικούς.
Ελευθερία Ζέη, Τμήμα Ιστορίας
& Αρχαιολογίας, Πανεπιστήμιο Κρήτης
Αλεξάνδρα Σφοίνη, Ινστιτούτο
Ιστορικών Ερευνών - ΕΙΕ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου