Με την έξαψη του διαφωτιστή...

ΤΟΥ ΔΗΜΗΤΡΗ ΤΕΣΕΚΟΥΡΑ

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ, Κρούγκερ, εκδόσεις Εξάρχεια, σελ. 104

"Το μόνο που θέλω είναι να κάνω τον εαυτό μου να αξίζει."

Το πρώτο –και κατά μία έννοια μπορεί και το μεγαλύτερο– εργαστήριο στο οποίο κάθε έλλογο ον θητεύει είναι αυτό της εφηβείας και της μετεφηβείας. Εκείνο το εκ πρώτης όψεως άχαρο στάδιο, το οποίο ωστόσο προοιωνίζεται το Μεγαλείο ή την Πτώση τού μετέπειτα "ολοκληρωμένου" ανθρώπου. Σπερματικά μιλώντας λοιπόν, η εφηβεία εμπεριέχει σε λανθάνουσα μορφή όλα αυτά που εν συνεχεία η ζωή εκθαμβωτικά φανερώνει ή που αποπνικτικά καταπνίγει. Κάτι αντίστοιχο με την εφηβεία στην πραγματική ζωή συμβαίνει και με τα πρώτα κείμενα ανθρώπων που ασχολούνται με την βαθύτατα χειρωνακτική εργασία τού Λόγου. Σε κάθε πρώτο κείμενο υπάρχει σαφές στίγμα αυτού που πρόκειται να ακολουθήσει. Μοίρα τού πρώτου κειμένου είναι αυτό ακριβώς το στίγμα του.

Ο Δημήτρης Κωνσταντίνου σε αυτήν την πρώτη του νουβέλα που φέρει το όνομα τού κεντρικού ήρωα-εφήβου, του Κρούγκερ, αφήνει σαφές αποτύπωμα και αυτό αποτελεί, κατά τη γνώμη μου, το πρώτο θετικό στοιχείο. Προσανατολισμένη θεματική, ήτοι: η μετάβαση από την εφηβεία στον ανδρισμό που θα πει στην συνειδητοποίηση τού εαυτού, η αποτύπωση τού ενίοτε ασφυκτικού και ενίοτε ελεύθερου αέρα τής εποχής σε κοινωνικό και πολιτικό κυρίως επίπεδο, θεολογικού τύπου ανησυχίες και ερωτηματικά, η εσωτερική ρήξη με τους γονείς και ασφαλώς η σωματική αναζήτηση ακόμη κι αν αυτή είναι επί πληρωμή, αποτελούν τους κεντρικούς άξονες γύρω από τους οποίους περιστρέφεται η ζωή τού νέου. Και εάν όλα τα παραπάνω φαντάζουν ετερόκλιτα, ουδόλως είναι εν τέλει. Γιατί ο Κρούγκερ, όπως κάθε έφηβος, εάν επιζητεί πραγματικά να προχωρήσει, οφείλει αν μη τι άλλο να γευτεί και να αμφισβητήσει. Στον Κρούγκερ επίσης όλα αυτά συμβαίνουν σε μία περιρρέουσα αύρα Εξαρχείων και Ποιήσεως. Ο συνδυασμός νομίζω πως δεν είναι καθόλου τυχαίος. Ο Κρούγκερ δεν γλυκοκοιτάζει μόνο προς την πλευρά τής ζωής. Γλυκοκοιτάζει και προς την πλευρά των άγραφων προς το παρόν χαρτιών του. Σαν να λέμε κλείνει το μάτι στην πιο δύσκολη και στην πιο επώδυνη πλευρά τής ζωής που δεν είναι παρά η Γραφή της.

Ο Δημήτρης Κωνσταντίνου με "την έξαψη τού διαφωτιστή", όπως ακριβώς και ο Κρούγκερ του, κατορθώνει να μας υπενθυμίσει κάτι που εκ πρώτης όψεως δεν είναι σημαντικό αλλά που αποδεικνύεται σημαντικότατο. Καταφέρνει να μας υπενθυμίσει κάποια ξεχασμένα αυτονόητα. Δειγματοληπτικά θα θυμίσω μερικά από αυτά: Σκοπός τής λευκής σελίδας για τον συγγραφέα είναι να του θυμίζει τον σκοπό του, η χριστιανική ηθική είναι ένα σαθρό οικοδόμημα, η ελευθερία τής φαντασίας, η εξαπάτηση στην οποία οδηγεί κάθε εξωτερική πραγματικότητα, το sex and the city είναι για τα σκουπίδια, οι χιλιάδες αποχρώσεις τού γκρι για τα σκουπίδια επίσης, η κάβλα θα είναι πάντοτε παρούσα. Και μέσα σε όλα αυτά τα "αυτονόητα" που μας θυμίζει ο Κωνσταντίνου κρατάω τελευταίο το αγαπημένο μου: "Για τον γιο φταίει πάντα ο πατέρας". Σε μία κοινωνία, όπως η σημερινή,  που τα πάντα τελούν υπό καθεστώς επαναπροσδιορισμού, θεωρώ πως αυτή η υπενθύμιση των αυτονόητων αποτελεί θετικότατο στοιχείο τής συγκεκριμένης νουβέλας.

Η γλώσσα τού "Κρούγκερ", απλή, χωρίς φιοριτούρες, προσεγμένη και εν τέλει σαφής. Υποθέτω πως σκοπός τού Κωνσταντίνου δεν ήταν η αμφισημία αλλά ένα ξεκάθαρο και χωρίς υπαινιγμούς τελικό νόημα. Υπό αυτό το πρίσμα λοιπόν η γλώσσα υπηρετεί το περιεχόμενο και μας το παρέχει απολαυστικά διαυγές: Το ξεκίνημα τού ανθρώπου δεν μπορεί παρά να είναι ανήσυχο και αντιεξουσιαστικό. 

Φαντάζομαι τον Κρούγκερ να μεγαλώνει και να γίνεται ένας άντρας που ξέρει τι του γίνεται, πράγμα όχι και τόσο σύνηθες για τους άντρες σήμερα. Κατ' αντιστοιχία προς τον Κρούγκερ οσφρίζομαι ότι ο Δημήτρης Κωνσταντίνου, αν και πρωτοεμφανιζόμενος λογοτέχνης, γνωρίζει πού πατάει και γνωρίζει και τον σκοπό του. Το λέει κι ο ήρωας του άλλωστε: "Το μόνο που θέλω είναι να κάνω τον εαυτό μου να αξίζει". Περιμένω με προσδοκία την επόμενη νουβέλα του.

Ο Δημήτρης Τσεκούρας είναι συγγραφέας