Η ανάλυση της εικόνας

ΑΛΕΞΙΟΣ ΜΑΙΝΑΣ, Το περιεχόμενο του υπολοίπου, Γαβριηλίδης σελ. 125

Έργο του Tobias Putrih

Σαν συγκέντρωση υπό γωνίαν ποιητικών αφηγήσεων είδα Το περιεχόμενο του υπολοίπου του Αλέξιου Μάινα (γέν. 1976). Ο χαρακτηρισμός υπό γωνίαν με διευκολύνει επίσης στο να υπογραμμίσω από την αρχή το στοιχείο της ειρωνείας στα ποιήματά του: το εξ αποστάσεως βλέμμα που συνήθως βοηθάει τη διαύγεια και την προφάνεια. Δεν καταφέρνει πάντα να μεταφέρει στην ποιητική του αφήγηση το ίδιο καλά, δηλαδή το ίδιο καίρια, τις εικόνες που περνούν από το φίλτρο του στοχασμού του (γιατί όλα εκεί συγκεντρώνονται σ’ αυτή την ποίηση), αλλά αυτό νομίζω ότι έχει να κάνει με τον χειρισμό της γλώσσας, με την ωριμότητά του. Εκεί χρειάζεται να προσέξει, το υπερβολικό σκόρπισμα του νοήματος. Αναμφίβολα, οι μικρές ιστορίες και τα στιγμιότυπα που αναμνημονεύει ο Μάινας μοιάζουν με φευγαλέες εικόνες πάνω στις οποίες στέκεται η ματιά και ορισμένες από αυτές, για κάποιους λόγους προσωπικών επιλογών, τις αναδομεί, τις συνδέει καταστασιακά με τη σκέψη και τη συνείδηση, τους δίνει ένα ή περισσότερα μεταφορικά νοήματα, τις κάνει ποίηση. Το πρωταρχικό λοιπόν αυτό υλικό, οι εικόνες, είναι ο πυρήνας της δημιουργίας. Σʼ αυτές κατευθύνεται και απευθύνεται η ύπαρξη όταν θέλει να επικοινωνήσει με τον γύρω της κόσμο, εκεί συλλαμβάνει το νόημά της, ανάμεσα σε αναρίθμητες άλλες εικόνες που για την ώρα ή και για πάντα θα μείνουν ανεκμετάλλευτες. Εικόνες άτακτες, αντιφατικές, φευγαλέες ή απολύτως καθαρές όπως των ονείρων.

Η ποίηση του Μάινα, μέσα από τη συσσώρευση εικόνων (που είναι συνεχής, πυκνή και συχνά καταιγιστική, όπως στο ποίημα που ακολουθεί) με τοπία γυμνά από έντονα συναισθήματα, όπου ανοίγεται και σταματά το βλέμμα, προσπαθεί να βγάλει ένα δικό της νόημα υπαρξιακού βάθους, ένα προείκασμα της σκέψης που είναι η αφετηρία για τη γέννηση και την ανάπτυξη του ποιήματος. Το ενδιαφέρον είναι ότι σ’ αυτές εδώ τις συναρμογές των ποιητικών εικόνων οι οποίες μοιάζουν με συναρμογές ενός παζλ που διαρκώς αλλάζει σχήμα, ή με κύβους που κάποιο αθέατο παντοδύναμο χέρι τους κινεί, χαλώντας και φτιάχνοντας καινούρια νοήματα, πολλές φορές αυτό το χωρίς πολλά πολλά συναισθηματικά φορτία βλέμμα, που απλώς περιγράφει ή αφηγείται, γίνεται βλέμμα μας! Η κατά συνθήκην απόσταση αποδυναμωνει το υποκειμενικό νόημα και συγκεντρώνεται στα απολύτως αντικειμενικά στοιχεία. Με άλλα λόγια, το βλέμμα αποβάλλει, όπως το φίδι το πουκάμισό του, την υπαρξιακή του αυτοτέλεια και γίνεται φίλτρο μιας μνήμης συλλογικής. Οι «ιστορίες» του Μάινα μάς θυμίζουν κάτι που έχουμε δει, επειδή ακριβώς αυτό που το βλέμμα του μάς περιγράφει μάς το περιγράφει σαν φωτογραφία η οποία είναι καμωμένη από άπειρες άλλες φωτογραφίες:

Σαράντα πόντοι από κάτι./ Μια γυναίκα στο σταθμό των υπεραστικών συρμών/ σηκώθηκε απʼ τη σειρά με τις σιδερένιες καρέκλες/ και περπάτησε λίγο στο χιονάκι της αποβάθρας προς νότια/ πριν σταθεί στο κράσπεδο με παράλληλους/ τους μηρούς στο καλσόν/ πάνω απʼ τις μισοθαμμένες ράγες./ Φορούσε ένα πράσινο κασκόλ που καθρέφτιζαν τα μάτια της/ κι έναν υγρόφαιο αέρα με σκούφο/ που μεγάλωνε κατά μια έννοια τα πόδια./ Μικρό σουλάτσο με στάση,/ σίγουρα χωρίς να βλέπει τι κοίταζε/ Ύστερα ήρθε το τραίνο, χτύπησε η καμπάνα,/ κατέβηκε ο σταθμάρχης, βγήκαν οι μεθυσμένοι,/ άνοιξε η πληγή,/ τέλειωσε η διάρκεια της εποχής/ και ξεκίνησε αυτό που είναι τώρα όταν επιμένω

(«Το τραίνο για το Λένινγκραντ»)