4/1/13

Πάντα ξένοι

ΤΗΣ ΒΙΒΗΣ ΖΩΓΡΑΦΟΥ

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΑΛΑΙΟΛΟΓΟΠΟΥΛΟΣ, Οι Εμιγκρέδες, Εκδόσεις Γαβριηλίδης, σελ. 261

Γνωστός από τα πολιτικά και ιστοριογραφικά του σημειώματα στην «Αυγή» και σε διάφορα μπλόγκς, καθώς και από τις ιστορικές του μελέτες για την Εθνική Αντίσταση και τον Εμφύλιο, ο Δημήτρης Παλαιολογόπουλος καταπιάνεται, για πρώτη φορά, με το μυθιστόρημα.
Το  βιβλίο του αναφέρεται στην περιπέτεια των Ελλήνων εξόριστων στο Παρίσι κατά την διάρκεια της χούντας. Γραμμένο  με λιτή και ρεαλιστική γραφή, περιγράφει τη ζωή δύο νέων, της Κατερίνας και του Νικηφόρου, που γνωρίστηκαν στο ταξίδι της φυγής τους από την Ελλάδα,  πέρασαν ένα διάστημα στην Ιταλία και κατέληξαν στο Παρίσι. Οι δυσκολίες τούς ένωσαν και έγιναν ζευγάρι. Γνώρισαν τους άλλους εμιγκρέδες, τις οργανώσεις που είχε η ελληνική αριστερά στο εξωτερικό, έζησαν την αγωνία της επιβίωσης (αναζήτηση στέγης και δουλειάς), τον  Μάη του ‘68 και τη διάσπαση της αριστεράς.

Οι πρωταγωνιστές του Παλαιολογόπουλου γίνονται ξένοι πολλές φορές: ως ξένοι φτάνουν στην Ιταλία, αντιμετωπίζουν την εχθρότητα των συντρόφων του εξωτερικού που τους λένε ότι αδυνατούν να βολεύουν όλους τους εξόριστους που έρχονται από την Ελλάδα και τους μέμφονται που δεν γνωρίζουν ξένες γλώσσες, ως ξένους τους αντιμετωπίζουν οι συγγενείς του Νικηφόρου στο Παρίσι, που τους δίνουν δουλειά στο ραφείο τους κι ένα δωμάτιο στο σπίτι τους, με αντάλλαγμα τον έλεγχο πάνω στη ζωή τους και τη διασκέδασή τους. Και, τέλος, ως ξένοι επιστρέφουν στην Ελλάδα, κοντά στην πτώση της χούντας, αναγκασμένοι και πάλι να κρύβονται από τους χαφιέδες και υποχρεωμένοι να ξεκινήσουν ξανά από την αρχή για να εξασφαλίσουν την επιβίωσή τους.
Γύρω από τους δύο πρωταγωνιστές παρουσιάζεται ένα ευρύ δίκτυο χαρακτήρων, που  αποτελούσαν τις οργανώσεις της αριστεράς στο εξωτερικό, και καταγράφονται τα λόγια  που διατυπώνουν στις συνελεύσεις και στις κατ’ ιδίαν συζητήσεις τους. Επίσης αναφέρονται διάφορα σπαρταριστά στιγμιότυπα από τη ζωή τους. Είναι εμφανής εδώ η διάκριση των δύο νοοτροπιών, η σύγκρουση ανάμεσα στη μονολιθικότητα της μιας και στην αμφισβήτηση της άλλης, η οποία εκτείνεται τόσο στην πολιτική όσο και στην ιδιωτική ζωή τους. Επίσης έντονα ζουν, ή επιδιώκουν να ζουν οι χαρακτήρες τη διαπλοκή πολιτικής, έρωτα και αγώνα, την οποία νιώθουν ότι δίνει νόημα στη ζωή τους.
Ο Παλαιολογόπουλος συνθέτει ένα ιστορικό μυθιστόρημα στα μονοπάτια της ιστοριογραφίας. Υπάρχει ένας αόρατος αφηγητής που εξιστορεί την πορεία της Κατερίνας και του Νικηφόρου, αλλά η εποχή αποτυπώνεται μέσα από τα λόγια των χαρακτήρων, κάποιες σημειώσεις τους και από τα ιδιαίτερα, επιμέρους περιστατικά της ζωής τους. Ο αφηγητής διατηρεί την «αντικειμενικότητά» του, κρατώντας για τον εαυτό του το ρόλο του παρατηρητή, του ιστοριογράφου. Δεν εμπλέκεται συναισθηματικά με τις μοίρες των ηρώων του. Στο τέλος, ένα αίσθημα μελαγχολίας  δημιουργείται για τους  εμιγκρέδες του. Θαμπώνει η λάμψη που έχουμε για τη ζωή στο εξωτερικό εκείνων των χρόνων, από τους «διάσημους» εξόριστους της χούντας.  Για κάθε  Μίκη, Μελίνα, ή Χατζιδάκη, κ.ο.κ, δεκάδες μη προβεβλημένοι εμιγκρέδες έζησαν ως πρόσφυγες, για πάντα ξένοι, τόσο στο εξωτερικό όσο και στην ημεδαπή.  

Δεν υπάρχουν σχόλια: