Η ανάγνωση του Οιδίποδα από τον Γιάννη Τζερμιά

ΤΗΣ ΛΗΔΑΣ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗ

Ο  «Οιδίποδας και οι εικόνες μετά την τύφλωσή» του, τού Γιάννη Τζερμιά, που εκτίθενται μέχρι τις 21 Ιανουαρίου στην Αίθουσα Τέχνης «Μέδουσα», έχουν πλασθεί με τις χαρακτηριστικές -για το εξπρεσιονιστικό ιδίωμα εν γένει και για το εξπρεσιονιστικό ιδίωμα, κατ’ εξοχήν του ίδιου του καλλιτέχνη- παχιές πινελιές, χαρακιές και γραμμώσεις, που τέμνουν επιπλέον τις μορφές σε διαφορετικά επίπεδα χώρου και χρόνου.   

Επιτρέπουν έτσι μιαν αφήγηση και μια γραφή πυκνή και θραυσματική ταυτόχρονα.

Αποδίδουν το μύθο με τα λίαν απαραίτητα μέσα και στοιχεία, ως μια έκφραση υποκειμενική και φευγαλέα και έντονη, ως εικόνες τής μνήμης, έτσι όπως αυτή καταγράφεται στο ασυνείδητο.

Ο τυφλωμένος μέσα στον ανύποπτο έρωτα για τη μητέρα του τραγικός ήρωας, που καθόρισε την πορεία της νεωτερικής σκέψης, αποτυπώνεται μέσα από μια αλληλουχία συνειρμών, όπως και παλαιότερα έργα του καλλιτέχνη για τη Μήδεια ή τον Αγαμέμνονα. Η «Ιοκάστη», για παράδειγμα, παρουσιάζεται βουτηγμένη μέσα σε έναν κόκκινο χείμαρρο που ευθέως μας παραπέμπει στο αίμα και στην αιμομιξία.

Τα παρόντα έργα όμως διαδηλώνουν όχι μόνο τη συνέχεια αλλά και την εξέλιξη στην εικαστική διαδρομή του Τζερμιά.     

Η ειδοποιός τους διαφορά έγκειται στην εστίαση του χρωστήρα του.

Ο Γιάννης Τζερμιάς έλκει τη προσοχή τού θεατή στα μάτια  του Οιδίποδα, που αναδύονται μέσα από υπόλευκες, κόκκινες, κίτρινες, γκρίζες και μαύρες τονικές αποχρώσεις και υποδηλώνουν τα εκάστοτε συναισθήματα της απόγνωσης, του θυμού, της καχυποψίας, της θλίψης. Αποτυπώνει την ένταση  στους μυώνες των μελών, των αποσπασμένων από το σώμα και στο διχοτομημένο, έντεχνα, πρόσωπο με τα ζωώδη γνωρίσματα. Φανερώνει την άμεση εμπλοκή του σύγχρονου άντρα-Οιδίποδα στα δρώμενα με την αποστροφή του από το θεατή και την πανουργία της σφίγγας στην παραμορφωμένη από την ειρωνεία όψη της.

Ομιλεί, μέσα από το βουβό πόνο της σάρκας, για την πάλη μεταξύ εξωτερικού και εσωτερικού κόσμου, μεταξύ  μορφής και υποκειμένου, μεταξύ της αναπαράστασης του πραγματικού και της αφαίρεσής του, και συνομιλεί ταυτόχρονα με εκλεκτικά  συγγενείς ομότεχνούς, όπως για παράδειγμα με τον Φράνσις Μπέικον.

Ο Τζερμιάς ερμηνεύει, εν κατακλείδι, με τον Οιδίποδά του  το πραγματικό και παίρνει θέση στην ερμηνεία του, μεταφέροντας πάνω στο τελάρο εικόνες που αφορούν ζητήματα αρχέγονα, της ύπαρξης, όπως η ζωή, ο έρωτας κι ο θάνατος.