Τι είναι τέχνη;

Με ασβέστη και θάλασσα. Εικαστικές προσεγγίσεις στην ποίηση του Ελύτη. Σπίτι της Κύπρου, Οκτώβριος-Νοέμβριος 2011, Ηρακλείτου 10

ΤΗΣ ΛΗΔΑΣ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗ

Πότε ένα εικαστικό έργο συναντά ένα έργο της λογοτεχνίας; Πότε η συνάντηση αυτή εξελίσσεται σε έναν διάλογο και κατ’ επέκτασιν σε μια διαλεκτική, με την κυριολεκτική έννοια του όρου, σχέση, ικανή να αναδείξει τις εκλεκτικές συγγένειες στους δεσμούς μορφής- περιεχομένου και κατ’ επέκτασιν στους δεσμούς τής τέχνης με τη ζωή; Και τι είναι, εν κατακλείδι, η τέχνη;

Το τελευταία αναφερθέν, κλασσικό ερώτημα τού Μάρτιν Χάιντεγκερ επιχειρούν, νομίζω, να απαντήσουν 33 σπουδαστές και απόφοιτοι του Ζ’ Εργαστηρίου Ζωγραφικής της ΑΣΚΤ της Αθήνας. Σε μιαν έκθεση που στήθηκε στο Σπίτι της Κύπρου με την επιμέλεια του δασκάλου τους Γιάννη Ψυχοπαίδη.

Η έκθεση θα μπορούσε να προκαλέσει ρομαντικούς συνειρμούς και φολκλορικές ερμηνείες, που όμως υποσκάπτονται από τα ίδια τα εκθέματα.    

«Οι σπουδές αυτές πάνω στον Ελύτη απέχουν κατά πολύ από το να εικονογραφούν την ποίησή του», γράφει στον πρόλογο του καταλόγου ο Γιάννης Ψυχοπαίδης.

Η πολυμορφία των εικαστικών έργων είναι ενδεικτική για την πολυσημία των αναγνώσεων των έργων του ποιητή.

Πρόκειται για ποικίλες εκφάνσεις πρωτοποριακών κινημάτων του μοντέρνου, που αποκαλύπτουν το πραγματικό εγκιβωτίζοντας θραύσματα των ποιημάτων.

Έχουμε να κάνουμε με δημιουργίες που παραθέτουν τους στίχους ως εικόνα, τους ενσωματώνουν ως στοιχεία της ζωγραφικής ή τους αφήνουν να λειτουργήσουν στο πλάι τους.

Πρόκειται για κολλάζ με διαφορετικά υλικά, λυρικές και αφαιρετικές συνθέσεις, πλασμένες με γράμματα και χρωματικές κηλίδες ή σχηματοποιημένες φιγούρες, παλλόμενες μορφές, γραμμένες με μελάνι που μετατρέπονται σε στοιχειά, μονόχρωμες επιφάνειες που προβάλλουν με τον τρόπο του Ρόθκο τα διαφορετικά επίπεδα της ανθρώπινης ψυχοσύνθεσης, εξπρεσιονιστικές εικόνες που μετατρέπουν τα σφιγμένα ή δεμένα χέρια σε συναισθηματικούς κόμπους, φωτορεαλιστικές αποτυπώσεις του ίδιου του Ελύτη, κατασκευές  και εγκαταστάσεις με υλικά όπως πεταμένα αντικείμενα από ξύλο και με πέτρα που γειώνουν το θεατή σε αρχέγονες εικόνες.

Η ισχύς της έκθεσης του Ζ’ Εργαστηρίου της ΑΣΚΤ της Αθήνας βρίσκεται εν τη ενώσει του πυκνού ιστού τής συλλογικής δημιουργίας. Οι 33 καλλιτέχνες πετυχαίνουν, παρά τις επιμέρους και εμφανείς διαφορές τους στα μέσα και στα ύφη της έκφρασης, να συγκροτήσουν έναν κοινό τόπο. Που υπερβαίνει γλωσσικά και εικαστικά σχήματα, καταρρίπτει ιδεολογικές και ιδεοληπτικές αγκιστρώσεις και απελευθερώνει τα ίδια τα έργα από αυτές, μέσα στη νεωτερική αποσπασματικότητα και ευρηματικότητά  τους. Λειτουργεί ως καθαρτήριο για έναν επαναπροσδιορισμό της έννοιας της τέχνης.

Συμμετέχουν οι: Εμμανουέλα Αγγελοπούλου, Άντα Αναστασέα, Αλέξανδρος Βέργης, Νατάσα Γεωργακάκη, Ιωάννα Γουζέλη, Γιάννης Δελαγραμμάτικας, Ντένη Θεοχαράκη, Αλέξανδρος Κακλαμάνος, Αναστάσιος Καλιακάτσος, Δημήτρης Καλόγηρος, Αλεξάνδρα Κατσορίδου, Λητώ Κάττου, Κωστής Κόντος, Χριστίνα Κουσουλίδου, Σοφία Κυριακοπούλου, Αγγελική Λόη, Χριστίνα Μαϊφόσιη, Πένυ Μονογιού, Παρασκευή Μουστάκα, Αγγελική Μπόζου, Φωτεινή Παλπάνα, Θεοδώρα Πανταζοπούλου, Άρτεμις Παπαδήμα, Μπέσου Ράλλη, Γιώργος Σακκάς, Καμέλια Σαματά, Κλεοπάτρα Τεχλικίδη, Βάσω Τζούτη, Νίκος Τσιάντας, Sophie Fardella, Αλέξης Φιδετζής, Βίβιαν Χαλκίδη, Γιάννης Χειμωνάκης.