8/10/11

Ταξίδι στην Οδύσσεια

ΤΗΣ ΜΑΡΙΓΩΣ ΑΛΕΞΟΠΟΥΛΟΥ

ΓΡΗΓΟΡΗΣ ΒΑΣΔΕΚΗΣ, Θείο Δράμα και Μητριαρχία στην Οδύσσεια, εκδόσεις Γαβριηλίδης, σελ. 335

Με τον συγγραφέα του βιβλίου αυτού μας συνδέει μια σχέση μαθητείας. Εκείνος χρόνια τώρα υπηρετεί στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση κι εγώ στην αρχή με τις αγωνίες μου ως μάχιμος εκπαιδευτικός. Πάντα με το απρόβλεπτο χιούμορ του και με το αυστηρό του βλέμμα αλλά και με κατανόηση προς τους μαθητές ενορχηστρώνει ως γυμνασιάρχης την καθημερινή μας διδασκαλία. Στην πορεία ανακάλυψα πως εκτός από την εμπειρία του στην εκπαίδευση τον χαρακτηρίζει η αγάπη του για τη λογοτεχνία, ειδικά την ποίηση, αλλά και η ερευνητική του ενασχόληση με την Οδύσσεια.  Εκεί νομίζω, υπάρχει μια σιωπηρή συνωμοσία μεταξύ μας. Ειδικά στην Οδύσσεια έχουμε ακολουθήσει κοινό μονοπάτι αλλά από διαφορετική οπτική γωνία. Στις μεταπτυχιακές μου σπουδές μελέτησα το έπος του Ομήρου ως μήτρα του νόστου εφόσον η Οδύσσεια αποτελεί σημαντικό ποιητικό πρόδρομο των αρχαίων πηγών και ειδικότερα των τραγικών εκδοχών.

     Σύμφωνα με την ομηρική βιβλιογραφία, το θέμα της Οδύσσειας είναι παλιό και πλατιά γνωστό. Πρόκειται για ένα παγκόσμιο παραμύθι που υπάρχει σε πολλές παραλλαγές, νεοελληνικές, γιουγκοσλαβικές, ινδικές κτλ. Ένας ακόμη οδηγός για την Οδύσσεια; Ο συγγραφέας στη μελέτη του προτείνει μια διαφορετική ανάγνωση που αποτελεί πρόκληση τόσο για το ευρύ κοινό όσο και για τους ειδικούς που αναζητούν νέα ερευνητικά μονοπάτια. Στον πυρήνα του έπους υπάρχει το σχέδιο του Θείου Δράματος. Η καταγωγή του Οδυσσεϊκού μύθου από το μύθο του Θείου Δράματος μας επιτρέπει, λοιπόν, να διαβάσουμε την Οδύσσεια σε συνάρτηση με τις διάφορες μορφές του Πάσχοντος Θεού. Κυρίαρχες μορφές στο μύθο του νόστου του Οδυσσέα είναι οι γυναίκες (Καλυψώ, Κίρκη, Ναυσικά, Πηνελόπη) που φανερώνουν μια γραμμή εξέλιξης στο μοτίβο του θνήσκοντος Βασιλιά-Θεού. Όλες τοποθετούνται σε κάποιο νησί. Τα νησιά είναι όμως και ο τόπος της αιγαιακής μητριαρχίας. Στο σημείο αυτό αποκαλύπτεται και ο ρόλος της μητριαρχικής παράδοσης. Το Θείο Δράμα με τους παραλληλισμούς που επιχειρεί ο συγγραφέας αποτελεί ένα ουσιαστικό στοιχείο σύνθεσης του έπους.
     Πιστεύω πως η έκδοση ενός τέτοιου βιβλίου θα αποδειχθεί χρήσιμη για όλους όσοι ενδιαφέρονται για την αρχαία Ελλάδα και τον χριστιανισμό - από τους φοιτητές της Κλασικής Φιλολογίας και τους εκπαιδευτικούς έως τους ενημερωμένους αναγνώστες στις Ανατολικές Σπουδές και στις αντίστοιχες Βιβλικές. Η ενδεικτική βιβλιογραφία στο τέλος του τόμου καθώς και τα παραθέματα συντελούν σε μια ουσιαστικότερη γνωριμία με τη συγκριτική σπουδή των πολιτισμών, της Ελλάδας και της Ανατολής. Η έκδοση επίσης εμπεριέχει ένα χρήσιμο ευρετήριο ονομάτων και πραγμάτων. Πρόκειται για μια μελέτη, λοιπόν, που αναδεικνύει τη σχέση των κλασικών σπουδών με την ανθρωπολογία. Όσο κι αν η τεχνολογία και οι θετικές επιστήμες μας κάνουν πιο άνετη την καθημερινότητά μας οι ανθρωπιστικές επιστήμες είναι αυτές που δίνουν αξία στη ζωή μας και μας κάνουν να βιώσουμε συνειδητά τις επιλογές μας.

Η Μαριγώ Αλεξοπούλου είναι ποιήτρια

Δεν υπάρχουν σχόλια: