Για την κομμούνα του Παρισιού

ΤΑΡΝΤΙ-ΒΩΤΡΕΝ, Η κραυγή του λαού: Ιστορίες από την παρισινή κομμούνα, εκδόσεις ΚΨΜ, σελ. 320

Στο εμβληματικό αυτό graphic novel ο σκιτσογράφος Ζακ Ταρντί αποδίδει μέσα από μια ζωντανή εικονογράφηση το γνωστό μυθιστόρημα του Ζαν Βωτρέν, με θέμα του την κομμούνα του Παρισιού. Δηλωμένος σκοπός των δυο γάλλων δημιουργών είναι η προσπάθεια εξοικείωσης των αναγνωστών με τη μεγάλη αυτή ταξική εποποιία του 1871, μέσα από μια σύνδεση της εξιστόρησης των πραγματικών γεγονότων με τις μικρές ιστορίες δεκάδων ανώνυμων πρωταγωνιστών της.

Το βιβλίο καταφέρνει να αναβιώσει με αφηγηματική και εικαστική επάρκεια τη θυελλώδη ατμόσφαιρα της εποχής και να αναδείξει με ζωντάνια τις δρώσες συνιστώσες της: τους επώνυμους ανθρώπους της εξουσίας και, κυρίως, τους απλούς ανθρώπους του μόχθου, των οποίων οι «κοιμισμένες» μέχρι πρότινος συνειδήσεις εκρήγνυνται μέσα στο πλαίσιο μιας πρωτοφανούς για τον 19^ο αιώνα επαναστατικής δυναμικής, που επανακαθορίζει τα πάντα και διατυπώνει για πρώτη φορά έμπρακτα την απαίτηση της κοινωνικής απελευθέρωσης από τα άγρια ταξικά δεσμά του αναδυόμενου καπιταλισμού και της οικοδόμησης του -κατά τον Καρλ Μαρξ- «βασιλείου της ελευθερίας»: τουτέστιν της απαλλαγμένης από την εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο αταξικής κοινωνίας των ελεύθερων συνεταιρισμένων παραγωγών.

Το πενάκι του Ζακ Ταρντί αποδίδει με πραγματικά αξιοθαύμαστο τρόπο το μεγάλο αυτό λαϊκό μυθιστόρημα, καταφέρνοντας να ζωντανέψει τις σημαντικές μάχες και καμπές της εξέγερσης, τους διαρκώς μεταβαλλόμενους συσχετισμούς των δυνάμεων, τους χαρακτήρες των ανώνυμων και επώνυμων πρωταγωνιστών και τα ιστορικά διακυβεύματα που κρίθηκαν -με τη δραματική ήττα της κομμούνας- μέσα από τις κάνες των όπλων. Τα μαυρόασπρα σκίτσα του «πατάνε» ταυτόχρονα στις παραδόσεις του νεορεαλισμού, του εξπρεσιονισμού και των σύγχρονων μορφών της ένατης τέχνης, και καταφέρνουν να συνδυάσουν διαλεκτικά και με αξιοσημείωτη ένταση τη μεγάλη ιστορική αφήγηση με τις επιμέρους προσωπικές αναγνώσεις της από τους πραγματικούς και φανταστικούς ήρωες που παρελαύνουν στις σελίδες του μυθιστορήματος.

Η ζωντανή μετάφραση του Γιάννη Καυκιά συμβάλλει ουσιαστικά στην αρτιότητα του τελικού αποτελέσματος της εντυπωσιακής αυτής ελληνικής έκδοσης του έργου, στην οποία περιλαμβάνεται επίσης η ενδιαφέρουσα και κατατοπιστική εισαγωγή της Ξένιας Μαρίνου.

ΝΙΚΟΣ ΚΟΥΝΕΝΗΣ