Σχέσεις αλληλεγγύης Ηλείας και Κύπρου, μέσα στους αιώνες

ΤΟΥ ΠΑΝΟΥ ΤΡΙΓΑΖΗ

ΓΙΩΡΓΟΣ ΓΕΩΡΓΗΣ, Διατοπικές σχέσεις και εθνική πρόσληψη: Κύπρος-Ηλεία,  έκδοση «Σπίτι της Κύπρου» - Πάπυρος, σελ. 191

«Οι προπάτορες ημών, ίνα σωθώσιν υπό Αράβων σφαγήν, διέφυγαν εκ κώμης Πεδουλά Κύπρου, εν έτει 957, εις πλοία εμβάντες, και μετά εικόνος Αγίου οδηγόν, προσαράξαντες εν Κατακώλω, εκείθεν δε αναβάντες και οδοιπορούντες έφθασαν εν Ανδριτσαίνη, όπου μονίμως εγκατεστάθησαν...». Ομολογώ ότι εντυπωσιάστηκα διαβάζοντας τα παραπάνω στο βιβλίο του Γιώργου Γεωργή «Διατοπικές σχέσεις και εθνική πρόσληψη: Κύπρος – Ηλεία», το οποίο κυκλοφόρησε πρόσφατα, με πρόλογο του Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας Δημ. Χριστόφια. Κύπριοι πρόσφυγες είχαν έρθει στην Ανδρίτσαινα, τον 10^ο αιώνα μ.Χ., μας πληροφορεί ο Γεωργής, για να σωθούν από Άραβες επιδρομείς στο νησί τους. Πανάρχαιο το φαινόμενο της μετακίνησης πληθυσμών στη Μεσόγειο, που και σήμερα σημειώνει έξαρση λόγω εξωτερικών πολεμικών επιδρομών, εμφύλιων συγκρούσεων ή άλλων αιτιών.

Ο Κύπριος πανεπιστημιακός Γιώργος Γεωργής, πρώην πρεσβευτής της Κύπρου στην Ελλάδα και επί χρόνια διευθυντής του «Σπιτιού της Κύπρου», ασχολείται συστηματικά με την πολιτική και διπλωματική ιστορία του ελληνικού κράτους, με την ιστορία του Κυπριακού απελευθερωτικού κινήματος και της Κυπριακής Δημοκρατίας, καθώς και με τον διπλωμάτη Γιώργο Σεφέρη. Το συγγραφικό του έργο έχει αποτυπωθεί σε 12 βιβλία, ενώ έχει συνεισφέρει πολλά άρθρα σε συλλογικούς τόμους και περιοδικά.

Μέσα στις 200 σελίδες του βιβλίου του, χώρεσε ένα οδοιπορικό αιώνων των σχέσεων Ηλείας – Κύπρου, με πολλά ορόσημα αλληλεγγύης, όπως η επίσκεψη του Μακάριου στον Πύργο από τις 29 έως 31 Μάρτη 1958, δυόμισι χρόνια πριν κερδίσει η Κύπρος την ανεξαρτησία της. Εντυπωσιάζει και το γεγονός ότι ένας Ηλείος, ο Ηρακλής Νταϊρόπουλος, ήταν ο πρώτος Έλληνας που επισκέφθηκε τον Μακάριο τον Οκτώβρη 1957, στον τόπο εξορίας του, στις Σεϋχέλλες.

Μεγάλο μέρος του βιβλίου (σελ. 37-195) καλύπτουν οι σχέσεις της Ηλείας με τους αγώνες των Κυπρίων για αποτίναξη του ζυγού της αποικιοκρατίας. Στην κρίσιμη δεκαετία του ’50, η Ηλεία συμπαρίσταται στον Κυπριακό αγώνα με πολλούς τρόπους, με τους κοινωνικούς της φορείς και τους πνευματικούς της ανθρώπους. Προσωπικά  ένοιωσα  ιδιαίτερα συναισθήματα διαβάζοντας ότι «οι μαθητές του Πύργου επανειλημμένα διαδήλωσαν υπέρ της Κύπρου», γιατί και εγώ σε μια τέτοια διαδήλωση είχα πάρει το «βάφτισμα» στις διαδηλώσεις,  μαθητής στο 1^ο Δημοτικό Σχολείο Πύργου.

Ο συγγραφέας δεν διστάζει να καταγράψει και μαύρες σελίδες των σχέσεων Κύπρου – Ηλείας, όπως η επίσκεψη του Νίκου Σαμψών, τον οποίο περιέφερε η χούντα και στην Ηλεία για να προπαγανδίσει το «σύνταγμα» του 1968, γεγονός που εξηγεί το ρόλο του και στο προδοτικό πραξικόπημα του 1974 στην Κύπρο, το οποίο συνοδεύτηκε από την τουρκική εισβολή.

Ξεχωριστή θέση κατέχουν στο βιβλίο οι σχέσεις της Κύπρου με την Αρχαία Ολυμπία και γενικότερα με την Ολυμπιακή Ιδέα. Μαθαίνουμε από το σχετικό κεφάλαιο ότι ο Δημήτριος ο Σαλαμίνιος νίκησε σε τρεις Ολυμπιάδες, αλλά και για το «παρών» των Κυπρίων στους σύγχρονους Ολυμπιακούς Αγώνες.

Τέλος, διαχρονικό μνημόσυνο αποτελεί η συμπερίληψη του καταλόγου των Ηλείων πεσόντων ή αγνοουμένων της Κυπριακής τραγωδίας στο τελευταίο κεφάλαιο του βιβλίου, με τίτλο «Ηλειακή εκατόμβη στην Κύπρο».

Το βιβλίο αποτελεί πρόσκληση για διαρκή συμπαράσταση στον αγώνα του Κυπριακού λαού –ελληνοκυπρίων και τουρκοκυπρίων– για τον τερματισμό της κατοχής και την επανένωση του νησιού, που σήμερα περνάει μέσα από μια δικοινοτική–διζωνική ομοσπονδία. Για μια ανεξάρτητη Κύπρο, χωρίς ξένους στρατούς και ξένες βάσεις.

  

Ο Πάνος Τριγάζης είναι υπεύθυνος του τμήματος εξωτερικής πολιτικής του ΣΥΝ