μετα-αναρχικές ουτοπίες και η ανάδυση του πλήθους
ΑΠΟ ΤΙΣ ΤΕΛΕΥΤΑΙΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ
Στις αρχές του καλοκαιριού του 2010, ένας σοσιαλφιλελεύθερος φορέας του κοινού πολιτικού νου διέρχεται από το σημείο όπου ενάμιση χρόνο πριν διαπράχθηκε ο φόνος που συντάραξε τις πόλεις της Ελλάδας επί τρεις εβδομάδες. Καθώς επανέρχονται στη μνήμη του φευγαλέες εικόνες του συμβάντος, συγκαταβατικά στοιχεία θλίψης ανακατεύονται με πινελιές κατανόησης για τις σημερινές αγωνίες της νεολαίας αλλά και με συναισθήματα αποτροπιασμού για το στασιαστικό χάος που δεν θα ήθελε επ' ουδενί να ξαναδεί. Συνεχίζοντας ευθεία την ανοδική πορεία του προς μια πιο κόσμια συνοικία της πόλης, ο ίδιος υποδειγματικός χαρακτήρας προσπερνά ένα αυτοσχέδιο παρκάκι-κατάληψη που περιστοιχίζεται από συστάδες αυτοκινήτων. Τώρα, μια εστέτ αμφιταλάντευση για την αισθητική του χώρου αναμειγνύεται μέσα του με τάσεις κατάφασης των κινήσεων των πολιτών (το πάρκο στήθηκε με την πρωτοβουλία κατοίκων και φίλων της περιοχής) και με χλιαρές ευχές να επισημοποιηθεί η ανάπλαση από τις αρχές, που θα ήταν καλό να πολλαπλασιάσουν τις εστίες πρασίνου στη μητρόπολη.
Αυτό που δεν περνάει ως σοβαρή σκέψη από το μυαλό τού φανταστικού μας δείγματος «μεσότητας» είναι η ιδέα ότι τα εξεγερτικά δρώμενα του Δεκέμβρη του 2008, αλλά και ιστορικά τους προϊόντα, όπως ο κήπος της αυτοοργάνωσης στο κέντρο της Αθήνας, ενδέχεται να περικλείουν δημιουργικές ορμές και προτάσεις πολιτικής, με σημασία για το ευρύτερο σώμα της κοινωνίας. Είναι αυτονόητο, από τη σκοπιά του, ότι τα πραγματικά επίκεντρα της πολιτικής λειτουργίας βρίσκονται στην κυβέρνηση, στα κοινοβουλευτικά κόμματα, στην κρατική διοίκηση, στα μμε, στις οικονομικές εξουσίες και τις διαπλοκές τους, στους διεθνείς θεσμούς και στην παγκόσμια κατανομή ισχύος. (...)
Ένα ερώτημα-οδηγός αναφέρεται στο πολιτικό νόημα και τη χειραφετητική αξία ιδιόρρυθμων χειρονομιών αντίπραξης στις πολιτικές ορθοδοξίες των καιρών μας - από τις διαδηλώσεις του καλοκαιριού του 2007 για την οικολογική καταστροφή των καμένων δασών έως τη στάση των νέων δεκεμβριανών, τους θύλακες συλλογικής αυτοδιαχείρισης στη συνέχεια αυτού του συμβάντος και τα εγχειρήματα εργατικής αυτοδιεύθυνσης στην Αργεντινή. Η εν λόγω έρευνα υπάγεται σε μια γενικότερη διερώτηση: πώς μπορούμε να σκεφτούμε σήμερα, στα τέλη της πρώτης δεκαετίας του νέου αιώνα, σχήματα και δρόμους πολιτικής σύμπραξης που θα δικαιώνουν ουσιαστικά και θα αναβαθμίζουν ποιοτικά την καθολική ισότητα και ελευθερία; Ο αναστοχασμός αυτός εκτυλίσσεται στο φόντο μιας κρίσιμης συρρίκνωσης της συλλογικής κινητοποίησης και ισχύος, στο υπόβαθρο μιας «μεταπολιτικής» καμπής που δίνει τώρα τον κύριο τόνο στα κοινοβουλευτικά καθεστώτα της αγοράς. Τυχαίνει, επιπλέον, να κοινολογείται στη συγκυρία ενός εγχώριου οικονομικού κλυδωνισμού, που διακρίνεται από μια οξύτητα πρωτοφανή στα μεταπολιτευτικά χρονικά και ενδέχεται να επιμηκυνθεί αδιέξοδα στον χρόνο, με απρόβλεπτες, εκρηκτικές συνέπειες. (...)
Η αμεσοδημοκρατική, πολύτροπη και αυτόβουλη ενεργοποίηση των πληθυντικών υποκειμένων, όπως ανιχνεύεται σε ποικίλα παραδείγματα αντίστασης τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια, υπόσχεται μορφές κοινωνικής αυτορρύθμισης, ισότητας και αλληλεγγύης που θα μπορούσαν να προσφέρουν σημαντικές υπηρεσίες στην ισομερή προαγωγή της ελευθερίας. Αυτές οι μορφές αξιοποιούν τις νέες τεχνοτροπίες της αποκεντρωμένης επικοινωνίας. Δοκιμάζουν πρακτικές αυτοδιεύθυνσης και οριζόντιας συσπείρωσης, που δεν υποτάσσονται σε καθοδηγητικά επιτελεία και δύσκαμπτες περιχαρακώσεις. Βάλλουν εναντίον των εξουσιαστικών ιεραρχιών κάθε είδους. Δίνουν φωνή και πυγμή στους αδύνατους. Εναντιώνονται έμπρακτα στην πολιτική παθητικότητα των πολλών, με την πρωτοβουλιακή δράση από τα κάτω. Απορρίπτουν τους καθορισμούς των προγραμμάτων και την πρόσδεση σε μοναδικές αλήθειες. Προασπίζονται τις ελευθερίες ενός ριζικού και αυτόνομου πλουραλισμού. Ο ελευθεριακός ακτιβισμός των τελευταίων ετών ξαναπιάνει έτσι το νήμα της αμεσοδημοκρατικής αυτοοργάνωσης των κινημάτων στις δεκαετίες του '60 και του '70. Αλλά της δίνει νέα πνοή στην ατμόσφαιρα της αυγής του αιώνα, η οποία διαπνέεται από την άναρχη δικτυακή διασύνδεση, την εντονότερη δυσανεξία στις μονιστικές ορθοδοξίες και τις στρατιωτικές πειθαρχίες, την αποσάθρωση των ιστορικών βεβαιοτήτων, την πολυδιάσπαση και επισφάλεια της εργασίας, την αύξουσα κοινωνική διαφοροποίηση και την εντατική παγκόσμια αλληλόδραση.
Από το βιβλίο Πολιτικές της ελευθερίας. Αγωνιστική δημοκρατία, μετα-αναρχικές ουτοπίες και η ανάδυση του πλήθους, που μόλις κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις «Εκκρεμές».
Ο Αλέξανδρος Κιουπκιολής διδάσκει Πολιτική θεωρία στο ΑΠΘ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου