ΤΟΥ ΣΤΑΜΑΤΗ ΣΑΚΕΛΛΙΩΝΑ
Όπου ως Άλλος νοείται ο Τούρκος, ή ο πρόσφυγας από τις χώρες της πρώην Σοβιετικής Ένωσης. Όπου ως άλλος θεωρείται ακόμη και ο μέτοικος, ο μη ντόπιος.
Όλες οι παραπάνω κατηγορίες πληθυσμού κατά καιρούς βρέθηκαν στο στόχαστρο του ντόπιου ελληνικού πληθυσμού. Στους μέτοικους αναπόδραστα ανήκει και η πλειονότητα των φοιτητών.
Ίσως τελικά δεν έχει σημασία να γράψω για τον Άλλον ανάλογα με τη κατηγορία που ανήκει. Αλλά να δω το πώς η Κομοτηνή αντιμετωπίζει τον Άλλον ως ολότητα. Κατά ένα όχι περίεργο
τρόπο, η ελληνική πλειονότητα της πόλης είδε να της αναγνωρίζεται από το ελληνικό κράτος το δικαίωμα της ιδιοκτησίας της πόλης. Με την έννοια αυτή, ο κάθε Άλλος ήταν στην καλύτερη περίπτωση ενοικιαστής χώρου. Κατά ένα όχι περίεργο τρόπο, το ελληνικό κράτος δήλωσε διαχρονικά πως οι Έλληνες της Κομοτηνής είναι ακρίτες και φυλάσσουν Θερμοπύλες. Άρα λοιπόν οπωσδήποτε μπορεί να έχουν και άλλα δικαιώματα σε σχέση με τους άλλους κατοίκους της πόλης. Σε έκθεση της η ΚΥΠ το 1993, θεωρούσε ότι στους μη γνήσιους Έλληνες ανήκουν και τα μέλη της τουρκομουσουλμανικής μειονότητας της Θράκης. Άρα ο μισός πληθυσμός του Νομού Ροδόπης ήταν και παραμένει εθνικά ύποπτος. Ας πούμε, μια πέμπτη φάλαγγα του εχθρού. Άρα, αφού αντιμετωπίζει τον εχθρό, πρέπει να έχει και όπλα. Τη μυθολογία του εχθρού και την υλική βάση.
Η μεν μυθολογία εδράζεται σε έναν φόβο απέναντι στον Άλλο. Η δε υλική βάση στοιχειοθετείται από συγκεκριμένες πράξεις. Εν πρώτοις, τα δάνεια εθνικής σκοπιμότητας. Δόθηκαν επί δεκαετίες μέσω της Αγροτικής Τράπεζας και Έλληνες, είτε ντόπιοι είτε ξένοι, που κατείχαν και αξιώματα, απέκτησαν μεγάλες περιουσίες που ανήκαν σε μειονοτικούς. Άρα, έχουμε την πρώτη πηγή παρασιτικού χρήματος. Μια πηγή που δημιούργησε και μια συγκεκριμένη νοοτροπία.
Δεύτερη πηγή παρασιτικού και μαύρου χρήματος ήταν τα μυστικά κονδύλια του Υπουργείου Εξωτερικών. Αυτά διακινήθηκαν και σε δημοσιογράφους αλλά σε κάποιους άλλους πολίτες που είχαν την επιρροή πάνω στην ελληνική πλειονότητα της περιοχής. Στόχος η ενδυνάμωση του "εθνικού φρονήματος" αλλά και η υπερτόνιση του φόβου που θα τροφοδοτούσε το εθνικό φρόνημα.
Τρίτη πηγή μη παραγωγικού χρήματος ήταν το Πανεπιστήμιο ή μάλλον οι φοιτητές του. Γιατί ουσιαστικά ήταν αυτοί που αύξησαν το πλούτο της περιοχής, μέσω των χρημάτων που καταβάλλουν ως κόστος διαμονής. Ένα άλλο, μη παραγωγικό όπως αποδείχθηκε χρήμα ήταν οι επιδοτήσεις για την Βιομηχανική περιοχή της Κομοτηνής. Σήμερα, όλοι γνωρίζουν την ερήμωση της. Ο όποιος άλλος, με λίγα λόγια, είναι το όχημα, το μέσο του παρασιτικού πλουτισμού πολλών Ελλήνων της Κομοτηνής.
Αλλά έχει αρχίσει μια αντιστροφή. Απολυμένοι Έλληνες εργάτες εργοστασίων της Κομοτηνής νοιώθουν τον φόβο ότι ενδεχομένως τα εργοστάσια που δούλευαν θα αγοραστούν από Τούρκους επιχειρηματίες, οι οποίοι μάλιστα δεν θα προσλάβουν κανένα Έλληνα αλλά θα προσλάβουν μόνο μειονοτικούς. Είναι
μάλιστα βέβαιοι ότι οι μειονοτικοί που θα δουλεύουν θα αμείβονται με πολύ χαμηλούς μισθούς. Την ίδια στιγμή, μεσούσης της οικονομικής κρίσης, αρχίζουν να γίνονται ορατά τα σημάδια δραστηριοποίησης του ακροδεξιού χώρου. Έχουμε συχνές εμφανίσεις εσχάτως της Χρυσής Αυγής, αλλά και
κάποιων κινήσεων που δεν θα χαρακτηριζόντουσαν ακροδεξιές αλλά θα τόνιζαν για τον εαυτό τους μια "πατριωτική δράση". Αλλά αυτή η "πατριωτική δράση" υπάρχει ήδη από τα γεγονότα του 1990, το πογκρόμ έναντι της μειονότητας, και φτάνει μέχρι τις ημέρες μας με τα γεγονότα της παλιάς Νομικής, όταν "αγανακτισμένοι πολίτες" στράφηκαν εναντίον των φοιτητών που είναι οι φορείς ενός σημαντικού κομματιού, ίσως του σημαντικότερου, του πλούτου της πόλης και των Ελλήνων (κυρίως) ιδιοκτητών ακινήτων. Ανήκει άραγε όλη η ευθύνη της υστέρησης της πόλης στην ελληνική πλειονότητα; Πρόδηλα όχι. Πρώτη ευθύνη έχει διαχρονικά το ελληνικό κράτος. Αλλά ένα σημαντικό κομμάτι της ελληνικής πλειονότητας έχει ευθύνη, γιατί συναίνεσε σε αυτές τις πολιτικές.
Πολλοί εθναμύντορες καταθέτουν το επιχείρημα για όλα αυτά ότι εδώ στην Κομοτηνή υπάρχει το τουρκικό προξενείο. Ας προσχωρήσουμε στην άποψη τους και ας δεχτούμε ότι το τουρκικό προξενείο μπορεί να είναι το πλέον άθλιο που υπάρχει σε όλο τον κόσμο. Ότι είναι ένα προξενείο του μίσους. Μα αύριο το πρωί, αν η ελληνική πολιτεία θέλει, το κλείνει και τελειώνει η ιστορία. Μένουν άνεργοι κάποιες εκατοντάδες μισθοδοτούμενοι από το προξενείο και το κακό εξαφανίζεται. Το άλλοθι εξαφανίζεται. Και τότε; Μα ενδεχομένως επειδή όλοι γνωρίζουν, και κυρίως οι εθναμύντορες, ή μάλλον πρώτοι αυτοί, ότι σε μια τέτοια περίπτωση θα μείνουν και οι ίδιοι "άεργοι". Είναι βέβαιο ότι στα ενδόμυχα τους θέλουν ο "εχθρός να υπάρχει πάντα εκεί".
Μια πόλη που ακούει με ευχαρίστηση ότι ο μεγαλύτερος επενδυτής είναι το ίδιο το κράτος μέσω του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης, είναι προφανές ότι χαίρει που έχει ένα "εθνικό πανεπιστήμιο", καλύτερο από δυο μεραρχίες στρατού, όπως άλλωστε και δικά του στελέχη υποστηρίζουν.
Από όλα αυτά που ανέφερα προηγουμένως απουσιάζει κάτι. Απλώς, η δημοκρατία. Με την έννοια ότι εδώ και δεκαετίες δεν έχουν δημιουργηθεί οι προϋποθέσεις αποδοχής του Άλλου. Ο Άλλος παραμένει ο ξένος, όχι ως φίλος αλλά ως εν δυνάμει αντίπαλος. Οι τρόποι για να αντιστραφεί αυτή κατάσταση είναι γνωστοί. Αλλά επίμονα το ελληνικό κράτος τους αρνείται. Και μένει μόνο ο ευγενής αγώνας ανθρώπων της δικιάς μας αριστεράς, αλλά και άλλων, ως ο αγώνας των Γαλατών. Οφείλω να σημειώσω επίσης ότι είναι πολύ πιο δύσκολο να είσαι αριστερός στη Κομοτηνή απ' ότι στην Αθήνα. Γιατί πολύ απλά εδώ ο Άλλος δεν είναι μια αφηρημένη ιδέα αλλά ένα σαρκωμένο πρόσωπο. Όμως σήμερα είναι ανάγκη, ίσως περισσότερο από ποτέ στο παρελθόν, να αναληφθούν επί της ουσίας ουμανιστικές πολιτικές στην περιοχή. Είναι καιρός -ήδη έχει αργήσει- που πρέπει να αλλάξει ο εθισμός για το παρασιτικό χρήμα. Δηλαδή το μη παραγωγικό. Γιατί σε καιρούς μεγάλης οικονομικής κρίσης είναι αντιληπτό ότι ο Άλλος μπορεί να γίνει και ο εύκολος εχθρός.
Υ.Γ. Θα μπορούσε η Κομοτηνή να είναι μια πόλη πολλαπλών υποδειγμάτων. Πλην όμως επελέγη να γίνει μια πόλη των μηχανισμών. Και τώρα η αναστροφή μοιάζει δύσκολη αλλά όχι αδύνατη. Και εδώ υπάρχει μεγάλη ευθύνη της σημερινής κυβέρνησης. Και μόνο να δει το ΠΑΣΟΚ όπως και η Ν.Δ. τι πολιτικά στελέχη έχει βγάλει στη περιοχή, είτε από την πλειονότητα είτε από την μειονότητα, η θλίψη είναι έννοια φτωχή.
Ο Σταμάτης Σακελλίων είναι θεολόγος και δημοσιογράφος
Όπου ως Άλλος νοείται ο Τούρκος, ή ο πρόσφυγας από τις χώρες της πρώην Σοβιετικής Ένωσης. Όπου ως άλλος θεωρείται ακόμη και ο μέτοικος, ο μη ντόπιος.
Όλες οι παραπάνω κατηγορίες πληθυσμού κατά καιρούς βρέθηκαν στο στόχαστρο του ντόπιου ελληνικού πληθυσμού. Στους μέτοικους αναπόδραστα ανήκει και η πλειονότητα των φοιτητών.
Ίσως τελικά δεν έχει σημασία να γράψω για τον Άλλον ανάλογα με τη κατηγορία που ανήκει. Αλλά να δω το πώς η Κομοτηνή αντιμετωπίζει τον Άλλον ως ολότητα. Κατά ένα όχι περίεργο
τρόπο, η ελληνική πλειονότητα της πόλης είδε να της αναγνωρίζεται από το ελληνικό κράτος το δικαίωμα της ιδιοκτησίας της πόλης. Με την έννοια αυτή, ο κάθε Άλλος ήταν στην καλύτερη περίπτωση ενοικιαστής χώρου. Κατά ένα όχι περίεργο τρόπο, το ελληνικό κράτος δήλωσε διαχρονικά πως οι Έλληνες της Κομοτηνής είναι ακρίτες και φυλάσσουν Θερμοπύλες. Άρα λοιπόν οπωσδήποτε μπορεί να έχουν και άλλα δικαιώματα σε σχέση με τους άλλους κατοίκους της πόλης. Σε έκθεση της η ΚΥΠ το 1993, θεωρούσε ότι στους μη γνήσιους Έλληνες ανήκουν και τα μέλη της τουρκομουσουλμανικής μειονότητας της Θράκης. Άρα ο μισός πληθυσμός του Νομού Ροδόπης ήταν και παραμένει εθνικά ύποπτος. Ας πούμε, μια πέμπτη φάλαγγα του εχθρού. Άρα, αφού αντιμετωπίζει τον εχθρό, πρέπει να έχει και όπλα. Τη μυθολογία του εχθρού και την υλική βάση.
Η μεν μυθολογία εδράζεται σε έναν φόβο απέναντι στον Άλλο. Η δε υλική βάση στοιχειοθετείται από συγκεκριμένες πράξεις. Εν πρώτοις, τα δάνεια εθνικής σκοπιμότητας. Δόθηκαν επί δεκαετίες μέσω της Αγροτικής Τράπεζας και Έλληνες, είτε ντόπιοι είτε ξένοι, που κατείχαν και αξιώματα, απέκτησαν μεγάλες περιουσίες που ανήκαν σε μειονοτικούς. Άρα, έχουμε την πρώτη πηγή παρασιτικού χρήματος. Μια πηγή που δημιούργησε και μια συγκεκριμένη νοοτροπία.
Δεύτερη πηγή παρασιτικού και μαύρου χρήματος ήταν τα μυστικά κονδύλια του Υπουργείου Εξωτερικών. Αυτά διακινήθηκαν και σε δημοσιογράφους αλλά σε κάποιους άλλους πολίτες που είχαν την επιρροή πάνω στην ελληνική πλειονότητα της περιοχής. Στόχος η ενδυνάμωση του "εθνικού φρονήματος" αλλά και η υπερτόνιση του φόβου που θα τροφοδοτούσε το εθνικό φρόνημα.
Τρίτη πηγή μη παραγωγικού χρήματος ήταν το Πανεπιστήμιο ή μάλλον οι φοιτητές του. Γιατί ουσιαστικά ήταν αυτοί που αύξησαν το πλούτο της περιοχής, μέσω των χρημάτων που καταβάλλουν ως κόστος διαμονής. Ένα άλλο, μη παραγωγικό όπως αποδείχθηκε χρήμα ήταν οι επιδοτήσεις για την Βιομηχανική περιοχή της Κομοτηνής. Σήμερα, όλοι γνωρίζουν την ερήμωση της. Ο όποιος άλλος, με λίγα λόγια, είναι το όχημα, το μέσο του παρασιτικού πλουτισμού πολλών Ελλήνων της Κομοτηνής.
Αλλά έχει αρχίσει μια αντιστροφή. Απολυμένοι Έλληνες εργάτες εργοστασίων της Κομοτηνής νοιώθουν τον φόβο ότι ενδεχομένως τα εργοστάσια που δούλευαν θα αγοραστούν από Τούρκους επιχειρηματίες, οι οποίοι μάλιστα δεν θα προσλάβουν κανένα Έλληνα αλλά θα προσλάβουν μόνο μειονοτικούς. Είναι
μάλιστα βέβαιοι ότι οι μειονοτικοί που θα δουλεύουν θα αμείβονται με πολύ χαμηλούς μισθούς. Την ίδια στιγμή, μεσούσης της οικονομικής κρίσης, αρχίζουν να γίνονται ορατά τα σημάδια δραστηριοποίησης του ακροδεξιού χώρου. Έχουμε συχνές εμφανίσεις εσχάτως της Χρυσής Αυγής, αλλά και
κάποιων κινήσεων που δεν θα χαρακτηριζόντουσαν ακροδεξιές αλλά θα τόνιζαν για τον εαυτό τους μια "πατριωτική δράση". Αλλά αυτή η "πατριωτική δράση" υπάρχει ήδη από τα γεγονότα του 1990, το πογκρόμ έναντι της μειονότητας, και φτάνει μέχρι τις ημέρες μας με τα γεγονότα της παλιάς Νομικής, όταν "αγανακτισμένοι πολίτες" στράφηκαν εναντίον των φοιτητών που είναι οι φορείς ενός σημαντικού κομματιού, ίσως του σημαντικότερου, του πλούτου της πόλης και των Ελλήνων (κυρίως) ιδιοκτητών ακινήτων. Ανήκει άραγε όλη η ευθύνη της υστέρησης της πόλης στην ελληνική πλειονότητα; Πρόδηλα όχι. Πρώτη ευθύνη έχει διαχρονικά το ελληνικό κράτος. Αλλά ένα σημαντικό κομμάτι της ελληνικής πλειονότητας έχει ευθύνη, γιατί συναίνεσε σε αυτές τις πολιτικές.
Πολλοί εθναμύντορες καταθέτουν το επιχείρημα για όλα αυτά ότι εδώ στην Κομοτηνή υπάρχει το τουρκικό προξενείο. Ας προσχωρήσουμε στην άποψη τους και ας δεχτούμε ότι το τουρκικό προξενείο μπορεί να είναι το πλέον άθλιο που υπάρχει σε όλο τον κόσμο. Ότι είναι ένα προξενείο του μίσους. Μα αύριο το πρωί, αν η ελληνική πολιτεία θέλει, το κλείνει και τελειώνει η ιστορία. Μένουν άνεργοι κάποιες εκατοντάδες μισθοδοτούμενοι από το προξενείο και το κακό εξαφανίζεται. Το άλλοθι εξαφανίζεται. Και τότε; Μα ενδεχομένως επειδή όλοι γνωρίζουν, και κυρίως οι εθναμύντορες, ή μάλλον πρώτοι αυτοί, ότι σε μια τέτοια περίπτωση θα μείνουν και οι ίδιοι "άεργοι". Είναι βέβαιο ότι στα ενδόμυχα τους θέλουν ο "εχθρός να υπάρχει πάντα εκεί".
Μια πόλη που ακούει με ευχαρίστηση ότι ο μεγαλύτερος επενδυτής είναι το ίδιο το κράτος μέσω του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης, είναι προφανές ότι χαίρει που έχει ένα "εθνικό πανεπιστήμιο", καλύτερο από δυο μεραρχίες στρατού, όπως άλλωστε και δικά του στελέχη υποστηρίζουν.
Από όλα αυτά που ανέφερα προηγουμένως απουσιάζει κάτι. Απλώς, η δημοκρατία. Με την έννοια ότι εδώ και δεκαετίες δεν έχουν δημιουργηθεί οι προϋποθέσεις αποδοχής του Άλλου. Ο Άλλος παραμένει ο ξένος, όχι ως φίλος αλλά ως εν δυνάμει αντίπαλος. Οι τρόποι για να αντιστραφεί αυτή κατάσταση είναι γνωστοί. Αλλά επίμονα το ελληνικό κράτος τους αρνείται. Και μένει μόνο ο ευγενής αγώνας ανθρώπων της δικιάς μας αριστεράς, αλλά και άλλων, ως ο αγώνας των Γαλατών. Οφείλω να σημειώσω επίσης ότι είναι πολύ πιο δύσκολο να είσαι αριστερός στη Κομοτηνή απ' ότι στην Αθήνα. Γιατί πολύ απλά εδώ ο Άλλος δεν είναι μια αφηρημένη ιδέα αλλά ένα σαρκωμένο πρόσωπο. Όμως σήμερα είναι ανάγκη, ίσως περισσότερο από ποτέ στο παρελθόν, να αναληφθούν επί της ουσίας ουμανιστικές πολιτικές στην περιοχή. Είναι καιρός -ήδη έχει αργήσει- που πρέπει να αλλάξει ο εθισμός για το παρασιτικό χρήμα. Δηλαδή το μη παραγωγικό. Γιατί σε καιρούς μεγάλης οικονομικής κρίσης είναι αντιληπτό ότι ο Άλλος μπορεί να γίνει και ο εύκολος εχθρός.
Υ.Γ. Θα μπορούσε η Κομοτηνή να είναι μια πόλη πολλαπλών υποδειγμάτων. Πλην όμως επελέγη να γίνει μια πόλη των μηχανισμών. Και τώρα η αναστροφή μοιάζει δύσκολη αλλά όχι αδύνατη. Και εδώ υπάρχει μεγάλη ευθύνη της σημερινής κυβέρνησης. Και μόνο να δει το ΠΑΣΟΚ όπως και η Ν.Δ. τι πολιτικά στελέχη έχει βγάλει στη περιοχή, είτε από την πλειονότητα είτε από την μειονότητα, η θλίψη είναι έννοια φτωχή.
Ο Σταμάτης Σακελλίων είναι θεολόγος και δημοσιογράφος
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου