Οι εκδόσεις «Οδυσσέας»

Η πνευματική παρακαταθήκη του Τίτου Μυλωνόπουλου


Οι εκδόσεις Οδυσσέας κυκλοφόρησαν το πρώτο βιβλίο τον Ιούλιο 1973, δηλαδή 37 χρόνια πριν. Ήταν ο Ιστορικός υλισμός του Αντόνιο Γκράμσι: ένα βιβλίο που εξάντλησε 3.000 αντίτυπα μέσα σε δύο μήνες. Φυσικά, ήταν άλλοι καιροί... Η έκδοση πολιτικών βιβλίων συνεχίστηκε μέχρι το 1979, με κύρια πηγή έμπνευσης τον ιταλικό μαρξισμό.
Στη συνέχεια, παράλληλα με το πολιτικό βιβλίο, οι εκδόσεις Οδυσσέας άρχισαν να εκδίδουν και λογοτεχνία. Το πρώτο βιβλίο λογοτεχνίας ήταν Το ρομάντσο της πεντάρας του Μπέρτολτ Μπρεχτ. Ακολούθησαν περισσότεροι από τριακόσιοι τίτλοι, συγγραφέων που τότε ήταν άγνωστοι στην Ελλάδα αλλά σήμερα είναι πασίγνωστοι. Ενδεικτικά αναφέρω μερικά ονόματα που πρωτομεταφράστηκαν στα ελληνικά από τις εκδόσεις Οδυσσέας - η σειρά αναγραφής είναι εντελώς τυχαία: Τσαρλς Μπουκόφσκι, Μίλαν Κούντερα, Πιερ Πάολο Παζολίνι, Τζέιμς Μπόλντουιν, Γιουκίο Μίσιμα, Τζον Ντος Πάσος, Ρόμπερτ Μούζιλ, Ροζέ Βαγιάν, Λεονάρντο Σάσα, Αντόνιο Ταμπούκι, Τζον Απντάικ, Χάινριχ Μαν, Σέργουντ Άντερσον, Γερτρούδη Στάιν, Πάβελ Κόχουτ, Θίοντορ Ντράιζερ, Ίταλο Καλβίνο, Αλμπέρτο Μοράβια, Ουίλιαμ Φώκνερ, Τρούμαν Καπότε, Ρέιμοντ Τσάντλερ, Ε.Ε. Κάμινγκς, Ντόρις Λέσινγκ, Τόνι Μόρρισον, Ναντίν Γκόρντιμερ, Βιρτζίνια Γούλφ.
Στη δεκαετία μετά τη μεταπολίτευση πολλοί ήταν εκείνοι που ήθελαν να «αλλάξουν τον κόσμο» και κατέφευγαν στα βιβλία των εκδόσεων Οδυσσέας με τις νέες ιδέες. Μεγάλη προσφορά προς το «ανήσυχο» αναγνωστικό κοινό υπήρξε επίσης μια ακόμη καινοτομία των εκδόσεων Οδυσσέας: το βιβλίο τσέπης. Περισσότεροι από διακόσιοι τίτλοι προσφέρονταν σε τιμές που δεν υπερέβαιναν το 30-40% της αξίας ενός βιβλίου κανονικού σχήματος (14x21). Και ήταν διαθέσιμοι (κάτι επίσης πρωτόγνωρο) από άκρη σε άκρη σε όλη την Ελλάδα
Τα τελευταία χρόνια, κύριο βάρος των εκδόσεων Οδυσσέας (από το 1991 Βιβλιόπολις ΑΕΒΕ) αποτελεί πάλι το δοκίμιο. Η ιστορική σειρά, μάλιστα, γνωρίζει ιδιαίτερη επιτυχία, αφού προσφέρει μια νέα αντίληψη του ιστορικού γίγνεσθαι, μακριά και πέρα από «αιώνιες αξίες», εθνικισμούς και μισαλλοδοξίες.
Επανεκδίδονται επίσης κλασικά πολιτικά κείμενα σε νέα επιμέλεια, (Λούκατς, Ιστορία και ταξική συνείδηση, Βρανίτσκι, Ιστορία του Μαρξισμού, Γκράμσι, Πολιτικά κείμενα, Ετιέν Μπαλιμπάρ, Για τη δικτατορία του προλεταριάτου κ.ά) αλλά και σύγχρονοι τίτλοι (Βίρνο, Η γραμματική του πλήθους, Χάρνεκερ, Πραγματοποιώντας το αδύνατο. Η αριστερά στο κατώφλι του 21ου αιώνα κ.ά).
Επίσης εκδίδονται βιβλία που αφορούν τις μειονότητες, με πιο πρόσφατο το Έξω οι ξένοι του Ιταλού δημοσιογράφου Β. Πόλκι που περιγράφει μια μέρα χωρίς μετανάστες με όλες τις επιπτώσεις που θα είχε.
Οι εκδόσεις Οδυσσέας θα συνεχίσουν την 37χρονη ιστορία τους στο ίδιο πάντα πνεύμα, διατηρώντας ζωντανό το όραμα του πρόωρα χαμένου εκδότη τους Τίτου Μυλωνόπουλου.

ΑΓΚΟΠ ΚΕΚΛΙΚΙΑΝ
αντιπρόεδρος Βιβλιόπολις ΑΕΒΕ